درس خارج فقه استاد قادر حیدری‌فسائی
1402/11/15
بسم الله الرحمن الرحیم
موضوع: کتاب الطهارة/نجاسات/ملاقات با میته‌ی غیر انسان بدون رطوبت/ رجوع به روایات
روایت سوّم: روایت بعض اصحاب از ابی عبد الله علیه السّلام.
بحث اوّل: درباره‌ی نسخه‌های روایت.
۱) نسخه‌ی کافی: علیّ بن ابراهیم عن محمّد بن عیسی عن یونس عن بعض اصحابه عن ابی عبد الله علیه السّلام قال سألته هل یحلّ ان یمسّ الثعلب و الارنب او شیئا من السّباع حیّا او میتا قال لا یضرّه و لکن یغسل یده. (کافی، طبع اسلامیّه ج۳ ص۶۰ و طبع دار الحدیث ج۵ ص۱۸۰).
توجّه: در بعضی از نسخ آمده است: هل یجوز. و در بعضی آمده است: او شیئ.
۲) نسخه‌ی تهذیب: و بهذا الاسناد عن محمّد بن احمد بن یحیی عن محمّد بن عیسی عن یونس بن عبد الرّحمن عن بعض اصحابه عن ابی عبد الله علیه السّلام قال: سألته هل یجوز ........ تا آخر متن کافی. (تهذیب، تحقیق خرسان، ج۱ ص۲۶۲ و ج۱ ص۲۷۷).
۳) نسخه‌ی عوالی اللئالی: روی یونس عن بعض اصحابنا عن ابی عبد الله علیه السّلام قال ........ تا آخر متن تهذیب. (عوالی ج۳ ص۵۳).
۴) نسخه‌ی وافی: سند روایت در وافی مثل کافی و تهذیب و متن روایت در وافی مثل تهذیب است. (وافی ج۶ ص۲۰۷).
۵) نسخه‌ی وسائل الشیعة: و عنه (علیّ بن ابراهیم) عن محمّد بن عیسی ......... تا آخر سند و متن کافی. (وسائل، طبع آل البیت، ج۳ ص۳۰۰ و ج۳ ص۴۶۲).
توجّه: مرحوم صاحب وسائل در هر دو موضع از وسائل روایت را از مرحوم کلینی نقل فرموده است و در هر دو موضع اشاره به نقل شیخ طوسی نیز شده است.
۶) نسخه‌ی هدایة الامّة: و سئل الصّادق علیه السّلام هل یحلّ ......... تا آخر متن کافی. (هدایه ج۱ ص۳۳۷).
بحث دوّم: درباره‌ی سند روایت.
نکته الف: مراد از هذا الاسناد در سند روایت طبق نسخه‌ی تهذیب، همان است که مرحوم شیخ در تهذیب ج۱ ص۲۷۷ فرموده است یعنی الشّیخ عن ابی جعفر محمّد بن علیّ عن محمّد بن الحسن عن احمد بن ادریس. هر چهار راوی، امامی و ثقه هستند.
نکته ب: در سند روایت، محمّد بن احمد و محمّد بن عیسی و یونس امامی و ثقه هستند ولی روایت بخاطر وجود بعض اصحابه در سند، مرسله است (ملاذ الاخیار ج۲ ص۳۷۳). ولی چون یونس بن عبد الرحمن از اصحاب اجماع است (رجال کشّی ج۲ ص۸۳۰)، این روایت صحیحه و یا موثّقه است و علّت اختلاف در صحیحه بودن و موثّقه بودن، اختلاف در مفاد اجماعی است که مرحوم کشّی درباره‌ی اصحاب اجماع نقل فرموده است. و علی ایّ تقدیر، سند روایت بدون اشکال است.
بحث سوّم: درباره‌ی دلالت روایت.
یغسل در روایت، مثل یغسل در روایت سابق است. بنابراین، نفس این روایت دلالت دارد بر اینکه چیزی که ملاقی با این حیوانات است، نجس است. اعمّ از اینکه این حیوانات، حیّ و یا میته باشند. توجّه به عدم القول بالفصل که در روایت اوّل تذکّر داده شد، باشد.
روایت چهارم: روایت ابو بصیر از ابی عبد الله علیه السّلام.
بحث اوّل: درباره‌ی نسخه‌های روایت.
۱) نسخه‌ی تهذیب: محمّد بن علیّ بن محبوب عن احمد بن محمّد عن عثمان بن عیسی عن عبد الله بن مسکان عن ابی بصیر عن ابی عبد الله علیه السّلام قال: من مسّ کلبا فلیتوضّأ. (تهذیب، تحقیق خرسان، ج۱ ص۲۳).
۲) نسخه‌ی استبصار: سند و متن روایت در استبصار مثل تهذیب است. (استبصار، تحقیق خرسان، ج۱ ص۸۹).
۳) نسخه‌ی وافی: سند و متن روایت در وافی مثل تهذیب است. (وافی ج۶ ص۲۰۴).
۴) نسخه‌ی وسائل الشیعة: سند و متن روایت در وسائل مثل تهذیب است. (وسائل، طبع آل البیت، ج۱ ص۲۷۵).
بحث دوّم: درباره‌ی سند روایت.
نکته الف: مرحوم شیخ در تهذیب و استبصار این روایت را از محمّد بن علیّ بن محبوب نقل فرموده است. سند شیخ به این راوی در مشیخه‌ی تهذیب ص۷۲ و در مشیخه‌ی استبصار ص۳۲۴ آمده است. سند شیخ به این راوی، صحیح است.
نکته ب: عثمان بن عیسی روّاسی عامری کلابی که در سند روایت آمده، ثقه غیر امامی است. (در سابق، به تفصیل بحث شد). بقیّه رواة در سند، امامی و ثقه هستند. بنابراین، روایت موثّقه است. (ملاذ الاخیار ج۱ ص۱۱۳، کشف الاسرار ج۳ ص۸۴).
