درس خارج فقه استاد قادر حیدری‌فسائی

موضوع: کتاب الطهارة/نجاسات/اجزاء جدا شده از میته/ مرحله چهارم: رجوع به اجماع

۸) مرحوم شیخ انصاری.

قال فی کتاب الطّهارة ج۵ ص۵۱: ثمّ لا اشکال و لا خلاف فی انّ فی حکم المیتة اجزاؤها سواء ابینت من حیّ او میّت، امّا المنفصلة عنها بعد الموت عدا المستثنیات الآتیة فهو واضح ........ الّا ما لا تحلّه الحیاة ........ فانّ الظّاهر عدم الخلاف فی طهارتها ........

۹) مرحوم محمّد تقی اصفهانی.

قال فی تبصرة الفقهاء ج۱ ص۱۳۷: و هو (طهارة جلد المیتة) ممّا اطبق الاصحاب علی خلافه.

۱۰) مرحوم محقّق قزوینی.

قال فی ینابیع الاحکام ج۲ ص۵۴: نعم یستثنی من ابعاضها فی جمیع الاحکام المذکورة علی وجه القاعدة القابلة للتخصیص ما لا تحلّه الحیاة من اجزائها ....... لما تحقّق فی کتاب الطّهارة من طهارة هذه الاجزاء ........ بل هذا (خبر حسین بن زرارة) لمخالفته عدة قواعد محکّمة من المذهب من عدم طهر جلد المیتة بالدّبغ ....... مطروح او محمول علی التقیّة.

توجّه: مرحوم بحر العلوم که از فقهاء قرن سیزدهم است، جزء طائفه دوّم از فقهاء است. قال فی الدرّة ص۵۲: و کلّ جزء فاقد الحیاة فطاهر من طاهر بالذّات.

از فقهاء قرن چهاردهم:

مرحوم محقّق همدانی. قال فی مصباح الفقیه ج۷ ص۶۵: کلّ ما ینجس من صنوف الحیوان بالموت یعنی ما کان له نفس سائلة فما قطع من جسده نجس حیّا کان ذلک الحیوان او میّتا امّا الثانی فواضح ........ و قال فیه ج۷ ص۸۴: و ما کان منه ای من الحیوان ما لا تحلّه الحیاة کالعظم ........ فهو طاهر بلا خلاف فیه علی الظّاهر.

طائفه چهارم: بعضی از فقهاء در این مسئله دارای عملکرد مختلف هستند.

۱) مرحوم شیخ طوسی. این فقیه در خلاف ج۱ ص۶۰ و ج۱ ص۶۶ نقل اجماع فرموده است. قال: جلد المیتة نجس لا یطهر بالدّباغ ........ دلیلنا اجماع الفرقة. و قال: لا بأس باستعمال اصواف المیّت و شعره و ........ دلیلنا اجماع الفرقة. ولی فتوای این فقیه در النهایة ص۹۶ درباره‌ی جلد و فتوای این فقیه در مبسوط ج۱ ص۱۵ درباره‌ی اجزاء فاقد روح، بدون نقل اجماع است. قال فی النهایة: لا یجوز الصّلوة فی جلود المیتة کلّها و لا تطهر بالدّباغ. و قال فی المبسوط: الشعر و الصّوف و الوبر طاهر من المیتة ........

۲) مرحوم ابن برّاج.

این فقیه در شرح جمل العلم ص۷۴ نقل اجماع فرموده است. قال: انّ الصّلوة جائزة فی صوف و شعر و وبر ما اکل لحمه من الحیوان و جلده اذا ذکّی بالذبح بغیر خلاف فامّا ما لا یؤکل لحمه فلا یجوز الصّلوة عندنا فی شیء منه و لا جلود المیتة و لو دبغت لانّها لا تطهر عندنا بالدّباغ. ولی فتوای این فقیه در المهذب ج۱ ص۳۱ و ص۵۳ بدون نقل اجماع است. قال: و شعر و صوف المیتة الّتی لیست کلبا و لا خنزیرا طاهر. و قال: جلود المیتة کلّها نجسة دبغت او لم تدبغ.

از فقهاء قرن هفتم:

مرحوم محقّق حلّی. این فقیه در معتبر ج۱ ص۴۶۴ و در ج۲ ص۸۳ نقل اجماع فرموده است. قال: نفی الانتفاع (من المیتة فی الرّوایة) یستلزم نفی الطّهارة بالاجماع. و قال: الصّوف و الشعر ممّا یؤکل لحمه یجوز الصّلوة فیه و ان اخذ من میتة جزّا و هو اجماع علمائنا ......... ولی فتوای این فقیه در شرایع ج۱ ص۴۴ بدون نقل اجماع است. قال: و کلّ ما ینجس بالموت فما قطع من جسده نجس حیّا کان او میّتا و ما کان منه لا تحلّه الحیاة کالعظم و الشعر فهو طاهر .......

از فقهاء قرن هشتم:

مرحوم علّامه حلّی. این فقیه در مختلف ج۱ ص۵۰۱ درباره‌ی جلد میته و در منتهی ج۳ ص۳۵۹ درباره‌ی اجزاء فاقد روح ادّعای اجماع فرموده است. قال: جلد المیتة لا یطهر بالدّباغ ........ ذهب الیه علماؤنا اجمع. و قال: و عندنا انّ هذه الاشیاء لا تحلّها الحیاة و هی طاهرة من المیّت. ولی فتوای این فقیه در قواعد ج۱ ص۱۹۱ بدون نقل اجماع است. قال: و یلحق بالمیتة ما قطع من ذی النّفس السائلة حیّا و میّتا و لا ینجس من المیتة ما لا تحلّه الحیاة کالعظم ........