درس خارج فقه استاد قادر حیدری‌فسائی
1402/09/14
بسم الله الرحمن الرحیم
موضوع: کتاب الطهارة/نجاسات/اجزاء جدا شده از میته/ مرحله سوم: رجوع به روایات
بحث سوّم: درباره‌ی دلالت روایت.
از طرفی کلمه‌ی دباغة در روایت به معنای طهارت است. (الفقه المنسوب الی الامام الرّضا علیه السّلام ص۳۰۲). از طرفی دیگر کلمه‌ی الصّوف و الشّعر مطلق شمولی است و لذا این دو کلمه بواسطه‌ی اطلاق شامل صوف و شعر جدا شده‌ی از حیوان میته نیز می‌شوند و چون نجاست عرضی برای صوف و شعر فرض نشده، معلوم می‌شود که این دو، نجس ذاتیّ هستند مثل کلب. ولی این دو، سنخی از نجاست دارند که با آب برداشته می‌شود مثل انسان میّت. بنابراین، این دو (صوف و شعر) با اینکه فاقد روح هستند، نجس هستند و بین این دو، و سایر اجزاء فاقد روح از میته، تفاوت در حکم نیست و لذا با نجاست این دو، کلّیه اجزاء فاقد روح از میته نیز نجس خواهد بود.
توجّه باشد که روایت امام علیه السّلام از جابر، غریب است. (شهید صدر در بحوث فی شرح العروة ج۳ ص۹۰).
روایت پنجم: روایت حریز از ابی عبد الله علیه السّلام.
بحث اوّل: درباره‌ی نسخه‌های روایت.
۱) نسخه‌ی کافی: علیّ بن ابراهیم عن ابیه عن حمّاد عن حریز قال: قال ابو عبد الله علیه السّلام لزرارة و محمّد بن مسلم اللّبن و اللّبأ و البیضة و الشّعر و الصّوف و القرن و النّاب و الحافر و کلّ شیئ یفصل من الشّاة و الدّابة فهو ذکیّ و ان اخذته منها بعد ان تموت فاغسله و صلّ فیه. (کافی طبع اسلامیّه ج۶ ص۲۵۸ و طبع دار الحدیث ج۱۲ ص۲۶۰).
۲) نسخه‌ی تهذیب: محمّد بن یعقوب عن علیّ عن ابیه ......... تا آخر سند و متن کافی. (تهذیب، تحقیق خرسان، ج۹ ص۷۵).
توجّه: در بعضی از نسخ تهذیب آمده است: قال عبد الرّحمن بن ابی عبد الله لزرارة ......... ولی در خلاف ج۱ ص۶۷ و در استبصار چنانکه خواهد آمد، قال ابو عبد الله علیه السّلام است.
۳) نسخه‌ی استبصار: سند و متن روایت در استبصار مثل تهذیب است. (استبصار، تحقیق خرسان، ج۴ ص۸۸)
۴) نسخه‌ی وافی: سند و متن روایت در وافی مثل کافی است. (وافی ج۱۹ ص۱۰۰).
۵) نسخه‌ی وسائل الشیعة: سند و متن روایت در وسائل مثل کافی است. (وسائل طبع آل البیت ج۲۴ ص۱۸۰).
۶) نسخه‌ی هدایة الامّة: قال الصّادق علیه السّلام: اللّبن و اللّبأ و ........ تا آخر متن کافی. (هدایه ج۸ ص۵۶).
توجّه: در تعلیقه‌ی وسائل آمده: فی نسخة قال قال عبد الرّحمن بن ابی عبد الله لزرارة (هامش المخطوط).
بحث دوّم: درباره‌ی سند روایت.
نکته الف: روایت طبق نسخه‌ی کافی، صحیحه است چون تمامی رواة در سند، امامی و ثقه هستند. با اختلافی که در ابراهیم بن هاشم وجود دارد که این اختلاف گذشت.
نکته ب: مرحوم شیخ در تهذیب و استبصار این روایت را از مرحوم کلینی نقل فرموده است. در مشیخه‌ی تهذیب ص۵ و در مشیخه‌ی استبصار ص۳۰۵ سند شیخ به کلینی ذکر شده که صحیح است. بنابراین، روایت طبق نسخه‌ی کافی نیز صحیحه است.
بحث سوّم: درباره‌ی دلالت روایت.
از طرفی ذیل روایت مربوط به دابّه‌ی میته و صدر روایت ناظر به دابّه‌ی حیّ است. از طرفی دیگر از بین اجزائی که در صدر روایت ذکر شده، در ذیل روایت امر به غسل اجزائی شده که قابلیّت غسل دارند سپس حکم شده به اینکه صلوة در آنها جایز است. مثل شعر و صوف و ..... امر به غسل دلالت بر نجاست این اجزاء می‌کند. (لانّه المتبادر من ایجاب الغسل. مجمع الفائدة ج۱۱ ص۲۲۵). بنابراین، این اجزاء جدا شده‌ی از میته، نجس است و بین این اجزاء و سایر اجزاء فاقد روح از میته، تفاوت در حکم نیست و لذا با نجاست این اجزاء، بقیّه اجزاء نیز نجس خواهد بود.
