درس خارج فقه استاد قادر حیدری‌فسائی
1402/09/12
بسم الله الرحمن الرحیم
موضوع: کتاب الطهارة/نجاسات/اجزاء جدا شده از میته - مرحله سوم: رجوع به روایات
بحث سوّم: درباره‌ی دلالت روایت.
از طرفی کلمه‌ی ثنیّة شاة در جواب امام علیه السّلام مطلق بدلی است و لذا این کلمه بواسطه‌ی اطلاق شامل ثنیّه جدا شده‌ی از شاة میته نیز می‌شود. از طرفی دیگر ظاهر این است که ضمیر مستتر در تکون عائد به ثنیّه شاة باشد و لذا کلمه‌ی ذکیّة به معنای طاهر خواهد بود. بنابراین، ثنیّه جدا شده‌ی از شاة میته نجس است چون اگر ثنیّه کذائی طاهر بود، وجهی برای اشتراط طهارت نبود. توجّه باشد که بین ثنیّه میته و سایر اجزاء فاقد روح میته، تفاوت در حکم نیست و لذا با نجاست ثنیّه، کلّیه اجزاء فاقد روح از میته نیز نجس خواهد بود.
روایت سوّم: روایت عبد الله بن سنان از ابی عبد الله علیه السّلام.
بحث اوّل: درباره‌ی نسخه‌های روایت.
۱) نسخه‌ی مکارم الاخلاق: عن عبد الله بن سنان عن ابی عبد الله علیه السّلام قال سألته عن الرّجل تنقصم سنّه أ یصلح له ان یسدّها بذهب و ان سقطت أ یصلح ان یجعل مکانها سنّ شاة قال نعم ان شاء فلیشدّها او لیجعل مکانها سنّا بعد ان یکون ذکیّة. (مکارم الاخلاق ص۹۵).
۲) نسخه‌ی وسائل الشیعة: و عن عبد الله بن سنان عن ابی عبد الله علیه السّلام قال سألته عن الرّجل ینفصم سنّه أ یصلح له ان یشدّها بالذّهب و ان سقطت أ یصلح ان یجعل مکانها سنّ شاة قال نعم ان شاء لیشدّها بعد ان تکون ذکیّة. (وسائل، طبع آل البیت، ج۴ ص۴۱۷).
۳) نسخه‌ی بحار الانوار: المکارم عن عبد الله بن سنان عن ابی عبد الله علیه السّلام قال ........ تا آخر متن وسائل. (بحار، طبع بیروت، ج۶۳ ص۵۱ و ج۸۰ ص۲۳۲).
بحث دوّم: درباره‌ی سند روایت.
این روایت نیز مرسله است.چون سند بین مرحوم طبرسی و عبد الله بن سنان حذف شده است. و روایت مرسله، ضعیف است.
بحث سوّم: درباره‌ی دلالت روایت.
کیفیّت دلالت این روایت مثل روایت اوّل است.
روایت چهارم: روایت مسعدة بن صدقة از ابی عبد الله علیه السّلام.
بحث اوّل: درباره‌ی نسخه‌های روایت.
۱) نسخه‌ی قرب الاسناد: و عنه (عن هارون بن مسلم) عن مسعدة بن صدقة قال: حدّثنی جعفر بن محمّد عن ابیه قال: قال جابر بن عبد الله الانصاری: انّ دباغة الصّوف و الشّعر غسله بالماء و ایّ شیئ یکون اطهر من الماء. (قرب الاسناد ص۷۶).
۲) نسخه‌ی وسائل الشیعة: عبد الله بن جعفر فی قرب الاسناد عن هارون بن مسلم ......... تا آخر سند و متن قرب الاسناد. (وسائل، طبع آل البیت ج۳ ص۵۱۴ و ج۴ ص۴۵۷).
۳) نسخه‌ی بحار الانوار: سند و متن روایت در بحار مثل قرب الاسناد است. (بحار، طبع بیروت، ج۶۳ ص۴۹).
بحث دوّم: درباره‌ی سند روایت.
در سند روایت، سه راوی وجود دارد که عبارتند از:
عبد الله بن جعفر حمیری (صاحب قرب الاسناد)، هارون بن مسلم، مسعدة بن صدقة.
دو راوی اوّل، امامی و ثقه هستند. (رجال نجاشی ص۲۱۹ و ص۴۳۸). ولی درباره‌ی مسعدة بن صدقة دو نکته ذکر می‌شود.
نکته اوّل: در کتاب هدایة المحدّثین مرحوم کاظمی ص۲۶۰ آمده است: باب مسعدة بن صدقة المشترک بین جماعة لا حظّ لهم فی التّوثیق و یعرف انّه العامی البتری بروایته عن الباقر علیه السّلام و انّه المکنّی بابی محمّد و قیل بابی بشر بروایة هارون بن مسلم عنه و بروایته هو عن ابی عبد الله و ابی الحسن علیهما السّلام.
طبق گفته مرحوم کاظمی:
اوّلاً: اگر هارون بن مسلم از مسعدة بن صدقة نقل روایت کرد، کنیه این مسعده، ابی محمّد و یا ابی بشر است. و در رجال نجاشی ص۴۱۵ آمده که مسعدة بن صدقة که کنیه او، ابی محمّد و یا ابی بشر است، از ابی عبد الله و موسی بن جعفر علیهما السّلام نقل روایت می‌کند. بنابراین، در دو روایت زیر اشتباه صورت گرفته است.
الف: در کافی طبع اسلامیّه ج۵ ص۸۹ مسعدة بن صدقة از ابی جعفر علیه السّلام نقل روایت کرده است. ولی در کافی طبع دار الحدیث ج۹ ص۵۷۰ از ابی عبد الله علیه السّلام نقل شده که همین طبع دار الحدیث صحیح است.
ب: در بحار الانوار طبع بیروت ج۶۵ ص۲۶۰ مسعدة بن صدقة از ابی جعفر علیه السّلام نقل روایت کرده است. ولی همین روایت در کافی طبع اسلامیّه ج۲ ص۲۸۰ از ابی عبد الله علیه السّلام نقل شده که همین نسخه‌ی کافی صحیح است.
