درس خارج فقه استاد قادر حیدری‌فسائی
1402/09/01
بسم الله الرحمن الرحیم
موضوع: کتاب الطهارة/نجاسات/اجزاء جدا شده از میته/ مرحله سوم: رجوع به روایات
نکته ب: مرحوم شیخ در تهذیب، روایت را از حسن بن محبوب نقل فرموده است. در شش موضع از مشیخه‌ی تهذیب، طریق مرحوم شیخ به حسن بن محبوب نقل شده است. یک طریق در ص۵۲، یک طریق در ص۵۶، دو طریق در ص۷۳، یک طریق در ص۷۴، یک طریق در ص۷۵. طریق مرحوم شیخ به حسن بن محبوب در این روایت مورد بحث، طریق سوّم یا چهارم یا ششم است. طریق در این روایت هر کدام که باشد، صحیح است و نتیجتاً روایت صحیحه است. (روضة المتّقین ج۷ ص۴۷۵).
بحث سوّم: درباره‌ی دلالت روایت.
از طرفی کلمه‌ی الصّوف و الشعر (حدّ اقلّ) مطلق شمولی است و لذا این دو کلمه شامل کلّیه اصواف و اشعار می‌شود اعمّ از اینکه از حیوان حیّ و یا میته، از حیوان طاهر و یا نجس، از حیوان مأکول اللّحم و یا غیر مأکول اللّحم باشد و فقره‌ی کلّ هذا ذکیّ لا بأس به در روایت طبق نسخه‌ی من لا یحضر و فقره‌ی کلّ هذا لا بأس به در روایت طبق نسخه‌ی تهذیب دلالت بر طهارت این اصواف و اشعار می‌کند. از طرفی دیگر بین صوف و شعر حیوان طاهر (حیّ یا میته، مأکول اللّحم یا غیر مأکول اللّحم) و سایر اجزاء فاقد حیات، عدم القول بالفصل وجود دارد. بنابراین، این روایت به ضمیمه‌ی عدم القول بالفصل دلالت می‌کند بر اینکه کلّیه اجزاء جدا شده‌ی از میته در صورت عدم حیات، طاهر است. (ملاذ الاخیار ج۱۴ ص۲۷۶).
روایت چهارم: روایت یونس از ائمّه علیهم السّلام.
بحث اوّل: درباره‌ی نسخه‌های روایت.
۱) نسخه‌ی کافی: علیّ بن ابراهیم عن ابیه عن اسماعیل بن مرّار عن یونس عنهم علیهم السّلام قالوا خمسة اشیاء ذکیّة ممّا فیها منافع الخلق الانفحة و البیضة و الصّوف و الشّعر و الوبر لا بأس بأکل الجبنّ کلّه ممّا عمله مسلم او غیره و انّما یکره ان یؤکل سوی الانفحة ممّا فی آنیة المجوس و اهل الکتاب لانّهم لا یتوقّون المیتة و الخمر. (کافی طبع اسلامیّه ج۶ ص۲۵۷ و طبع دار الحدیث ج۱۲ ص۲۵۷).
۲) نسخه‌ی تهذیب: محمّد بن یعقوب عن علیّ بن ابراهیم ........ بما فیها منافع الخلق ....... ما عمله مسلم او غیره ...... (تهذیب، تحقیق خرسان، ج۹ ص۷۵).
۳) نسخه‌ی وافی: سند و متن روایت در وافی مثل کافی است. (وافی ج۱۹ ص۹۸).
۴) نسخه‌ی وسائل الشیعة: و عن علیّ بن ابراهیم ......... تا آخر سند و متن کافی. (وسائل، طبع آل البیت، ج۲۴ ص۱۷۹).
بحث دوّم: درباره‌ی سند روایت.
نکته الف: این روایت، صحیحه و یا حسنه است و علّت اختلاف در صحّت و حُسن، اختلاف در توثیق ابراهیم بن هاشم و اسماعیل بن مرّار است. بنابراین، حکم به مجهول بودن روایت، مسموع نیست. (مرآة العقول ج۲۲ ص۵۳).
نکته ب: مراد از ضمیر عنهم، مولا امام موسی بن جعفر و علیّ بن موسی الرضا علیهم السّلام است (رجال نجاشی ص۴۴۶). چون یونس بن عبد الرّحمن از غیر امام نقل نمی‌کند. بنابراین، روایت مضمره نیست.
نکته ج: مرحوم شیخ در تهذیب این روایت را از مرحوم کلینی نقل فرموده است. طریق شیخ به کلینی در مشیخه‌ی تهذیب ص۵ آمده است. طریق، صحیح است.
بحث سوّم: درباره‌ی دلالت روایت.
کیفیّت دلالت این روایت بر طهارت کلّیه اجزاء جدا شده‌ی از میته در صورت عدم حیات، نظیر روایت سابق است. فراجع.
