درس خارج فقه استاد قادر حیدری‌فسائی

موضوع: کتاب الطهارة/نجاسات/انسان میّت/ مرحله چهارم: رجوع به اجماع

از فقهاء قرن چهاردهم:

۱) مرحوم محقّق همدانی.

قال فی مصباح الفقیه ج۷ ص۵۴: امّا المیّت من الانسان فیدلّ علی نجاسته قبل غسله مضافا الی استفاضة نقل الاجماع علیه ........ صحیحة الحلبی ....... و روایة ابراهیم بن میمون ........ و الظّاهر کونه (اذا برد المیّت) تفسیرا من الرّاوی ....... و هل ینجس المیّت بمجرّد موته ام لا ینجس الّا اذا برد ........ قولان اظهرهما الاوّل.

۲) مرحوم محقّق خراسانی (صاحب کفایه).

قال فی اللّمعات ج۱ ص۱۱۰: انّ الظّاهر انّه ینجس بمجرّد الموت و لو قبل البرد لصریح ما مرّ عن الناحیة المقدّسة و اطلاق خبر ابن میمون و ان فسّره الرّاوی بقوله یعنی اذا برد المیّت اذ فهمه لا یفید و لا یخصّص هذا مضافا الی دعوی الاجماع علیه مستفیضاً.

توجّه:

مرحوم صیمری از فقهاء قرن نهم در عداد همین طائفه سوّم است. قال فی کشف الالتباس ص۳۹۶: المیتة من ذی النّفس السّائلة نجسة اجماعاً. (و در تلخیص الخلاف ج۱ ص۲۴۳).

طائفه چهارم: بعضی از فقهاء در این مسئله دارای عملکرد مختلف هستند.

از فقهاء قرن پنجم:

مرحوم شیخ طوسی. این فقیه در خلاف ج۱ ص۷۰۰ نقل اجماع فرموده بر اینکه انسان میّت به نحو مطلق نجس است. قال: المیّت نجس و للشّافعی فیه قولان ......... دلیلنا اجماع الفرقة. ولی فتوای این فقیه در مبسوط ج۱ ص۱۷۹ این است که انسان میّت در حالت حرارت بدن، نجس است بدون نقل اجماع یا عدم خلاف. قال: ان مسّه قبل برده لم یلزمه الغسل و یغسل یده.

از فقهاء قرن هفتم:

مرحوم محقّق. این فقیه در معتبر ج۱ ص۴۲۰ نقل اجماع فرموده بر اینکه انسان میّت به نحو مطلق نجس است. قال: المیتات ممّا له نفس سائلة نجسة و هو اجماع النّاس و الخلاف فی الآدمی و علماؤنا مطبقون علی نجاسته نجاسة عینیّة کغیره من ذوات الانفس السائلة و قال الشافعی ........ (و در معتبر ج۱ ص۳۴۷). ولی فتوای این فقیه در شرایع ج۱ ص۴۴ بدون نقل اجماع یا عدم خلاف است. قال: الرابع: المیتة و لا ینجس من المیتات الّا ما له نفس سائلة. (و در مختصر النافع ج۱ ص۱۸ و در الرسائل التّسع ص۳۳۹) و ظاهر فتوای محقّق در معتبر ج۱ ص۳۴۹، نجاست میّت در حالت برد است. قال: فرع: اذا وقعت ید المیّت بعد برده و قبل تطهیره فی مائع فانّ ذلک المائع ینجس و لو وقع ذلک المائع فی مائع آخر وجب الحکم بنجاسة الثانی و خبطه بعض المتأخّرین فقال اذا لاقی جسد المیّت اناء وجب غسله فلو لاقی ذلک الاناء مائعا لم ینجس المائع لانّه لم یلاق جسد المیّت.