درس خارج فقه استاد قادر حیدری‌فسائی

موضوع: کتاب الطهارة/نجاسات/انسان میّت/ مرحله سوّم: رجوع به روایات

اقول:

درباره‌ی طائفه دوّم از روایات ممکن است که یکی از دو نظر اختیار شود.

۱) دلالت طائفه دوّم بر عدم نجاست انسان میّت در حالت حرارت بدن، تمام نیست. طبق این احتمال، بخاطر عدم تنافی این طائفه با طائفه اوّل از روایات، طائفه اوّل اخذ و به نجاست انسان میّت به نحو مطلق فتویٰ داده می‌شود. (فتوای تعلیقی).

۲) دلالت طائفه دوّم بر عدم نجاست انسان میّت در حالت حرارت بدن، تمام است. طبق این احتمال، بین طائفه اوّل از روایات و طائفه دوّم تنافی پیدا می‌شود چون مقتضای طائفه اوّل، نجاست انسان میّت در حالت حرارت بدن و مقتضای طائفه دوّم، عدم نجاست است. در سابق گفته شد که در صورت تنافی بین دلیلین یا ادلّه سه قانون مترتّب و طولی وجود دارد.

قانون اوّل: جمع عرفی.

جمع عرفی متصوّر: طائفه اوّل، مطلق و طائفه دوّم، مقیّد است. مقتضای جمع عرفی، تقیید مطلق بواسطه‌ی مقیّد است. بنابراین، انسان میّت منحصراً در حالت برد، نجس است.

اشکال:

در اعتبار جمع عرفی، بالضرورة، عدم شاهد بر خلاف لازم است نه شاهد بر وفاق. و شاهد بر خلاف این جمع عرفی وجود دارد. بنابراین، جمع عرفی معتبر بین این دو طائفه ممکن نیست.

قانون دوّم: ترجیح در فرض عدم امکان جمع عرفی.

مرجّح طائفه اوّل بر طائفه دوّم، اجماع منقول است. (کما سیأتی)

قانون سوّم: تخییر در فرض عدم امکان جمع عرفی و عدم ترجیح.

در مسئله مورد بحث، نوبت به این قانون نمی‌رسد.