درس خارج فقه استاد قادر حیدری‌فسائی

موضوع: کتاب الطهارة/نجاسات/انسان میّت/ مرحله سوّم: رجوع به روایات

نکته ب: مرحوم مجلسی اوّل در لوامع صاحبقرانی ج۲ ص۲۲۶ این روایت را حسن کالصّحیح می‌داند و مرحوم مجلسی دوّم در مرآة العقول ج۱۳ ص۱۷۰ و در ملاذ الاخیار ج۲ ص۴۱۴ این روایت را مجهول می‌داند.

نکته ج: در سند روایت طبق نسخه‌ی دوّم کافی، کلمه‌ی عدّة من اصحابنا آمده است.

در رجال مرحوم علّامه ص۲۷۱ آمده است: الفائدة الثالثة: قال الشیخ الصّدوق محمّد بن یعقوب الکلینی فی کتابه الکافی فی اخبار کثیرة عدّة من اصحابنا عن احمد بن محمّد بن عیسی. قال و المراد بقولی عدّة من اصحابنا ....... و قال کلّما ذکرته فی کتابی المشار الیه عدّة من اصحابنا عن احمد بن محمّد بن خالد البرقی فهم ....... قال و کلّما ذکرته فی کتابی المشار الیه عدّة من اصحابنا عن سهل بن زیاد فهم علی بن محمّد بن علّان و محمّد بن ابی عبد الله و محمّٔد بن الحسن و محمّد بن عقیل الکلینی.

در رجال مرحوم نجاشی ص۲۶۰ آمده است: علیّ بن محمّد بن ابراهیم بن ابان الرازی الکلینی المعروف بعلّان یکنّی ابا الحسن. ثقة عین له کتاب اخبار القائم علیه السّلام ..........

در عبارت مرحوم علّامه، ‌علیّ بن محمّد بن علّان آمده است. با توجّه به عبارت مرحوم نجاشی، در عبارت علّامه باید یکی از دو سخن گفته شود.

۱) علّان لقب جدّ علیّ یعنی ابراهیم باشد. (حائری مازندرانی در منتهی المقال ج۷ ص۴۱۵).

۲) کلمه‌ی ابن بین محمّد و علّان اضافه باشد. به اینکه علّان لقب برای علیّ باشد. (شوشتری در قاموس الرّجال ج۱۲ ص۳۵۴).

به نظر می‌رسد که اولیٰ از بین این دو سخن، سخن دوّم باشد. چون لقبی که بعد از آباء ذکر می‌شود، ظاهر این است که مربوط به کسی است که در عنوان ذکر شده است. بنابراین، علّان لقب علیّ است نه جدّ او. (علیاری تبریزی در بهجة الآمال ج۱ ص۳۲۳).

و علی ایّ تقدیرٍ، عدّه مرحوم کلینی از سهل بن زیاد، صحیح و بدون اشکال است.

توجّه باشد کسانیکه مرحوم کلینی بواسطه‌ی عدّه از آنها نقل می‌کند، منحصر در این سه راوی (احمد بن محمّد بن عیسی، احمد بن محمّد بن خالد، سهل بن زیاد) نیست. مرحوم کلینی بواسطه‌ی عدّه از رواة دیگری نیز نقل می‌کند. مثل:

۱) جعفر بن محمّد.

در کافی طبع اسلامیه ج۱ ص۳۳۳ آمده است: عدّة من اصحابنا عن جعفر بن محمّد .......

۲) سعد بن عبد الله.

در کافی طبع اسلامیّه ج۱ ص۳۴۱ امده است: عدّة من اصحابنا عن سعد بن عبد الله ........

۳) حسین بن حسن بن یزید.

در کافی طبع اسلامیّه ج۱ ص۴۰۰ آمده است: عدّة من اصحابنا عن الحسین بن الحسن بن یزید ..........

۴)‌ علیّ بن اسباط.

در کافی طبع اسلامیّه ج۶ ص۴۱۴ آمده است: علیّ بن ابراهیم و علی بن محمّد بن بندار عن احمد بن ابی عبد الله عن عدّة من اصحابنا عن علی بن اسباط ........ (ملّا علی کنی در توضیح المقال ۱۱۳).