درس خارج فقه استاد قادر حیدری‌فسائی

موضوع: کتاب الطهارة/نجاسات/وذی و ودی حیوان طاهر/ رجوع به روایات

بحث سوّم: درباره‌ی دلالت روایت.

از طرفی ماء خارج از انسان بعد از خروج بول، به نحو مطلق از حبائل قرار داده شده است و یا حکم شده به اینکه در قبال آن، شیئی بر عهده‌ی مکلّف نیست. به نحو مطلق یعنی اعمّ از اینکه بعد از خروج بول، استبراء به اجتهاد صورت گرفته باشد و یا خیر. ترک استفصال امام علیه السّلام از استبراء به اجتهاد نیز مؤیّد همین تعمیم و شمول است. از طرفی دیگر از حبائل بودن و عدم شیء بر ذمّه دلالت بر طهارت این ماء می‌کند. بنابراین، روایت دلالت بر طهارت ودی می‌کند و روایت با عدم القول بالفصل دلالت بر طهارت وذی نیز دارد.

توجّه باشد که روایت مربوط به ودی انسان است که با عدم القول بالفصل حکم ودی حیوان طاهر نیز معلوم می‌شود.

روایات دیگری نیز مربوط به ودی (ماء خارج بعد از خروج بول) وجود دارد. بعضی از این روایات عبارتند از:

الف: روایت عبد الملک بن عمرو از ابی عبد الله علیه السّلام.

نسخه‌ی تهذیب: محمّد بن احمد بن یحیی عن یعقوب بن یزید عن ابن ابی عمیر عن جمیل بن صالح عن عبد الملک بن عمرو عن ابی عبد الله علیه السّلام فی الرّجل یبول ثمّ یستنجی ثمّ یجد بعد ذلک بللاً قال اذا بال فخرط ما بین المقعدة و الانثیین ثلاث مرّات و غمز ما بینهما ثمّ استنجی فان سال حتّی یبلغ السّوق فلا یبالی.[1]

ب: روایت از ابی عبد الله علیه السّلام.

نسخه‌ی تهذیب: الشیخ ایّده الله تعالی عن احمد بن محمّد عن ابیه عن الحسین بن الحسن بن ابان عن الحسین بن سعید عن حمّاد عن حریز عمّن اخبره عن ابی عبد الله علیه السّلام قال: الودی لا ینقض الوضوء انّما هو بمنزلة المخاط و البزاق.[2]

مرحله‌ی چهارم: رجوع به اجماع.

فقهاء در مسئله وذی و ودی حیوان طاهر نیز مثل مسئله مذی، چهار طائفه هستند. ولی در این مسئله، تنها فقهائی ذکر می‌شوند که در این مسئله نقل اجماع و یا عدم خلاف فرموده‌اند.

از فقهاء قرن پنجم:

مرحوم شیخ طوسی در خلاف ج۱ ص۱۱۸. قال: المذی و الودی و الوذی لا ینقضان الوضوء و لا یغسل منهما الثوب و خالف جمیع الفقهاء فی ذلک و اوجبوا منهما الوضوء و غسل الثوب. دلیلنا: اجماع الفرقة.[3]

و در خلاف ج۱ ص۴۸۳. قال: المذی و الوذی طاهران، لا بأس بالصّلوة فی ثوب اصاباه و کذلک البدن ......... دلیلنا: اجماع الفرقة و ایضاً الاصل الطّهارة فمن حکم فی ذلک بالنّجاسة فعلیه الدّلالة.[4]

از فقهاء قرن ششم:

۱) مرحوم طبرسی در مؤتلف ج۱ ص۴۳. قال: مسألة ـ ۱۰۷ ـ (ج): المذی و الوذی لا ینقضان الوضوء و لا یغسل منهما الثوب و خالف جمیع الفقهاء فی ذلک و اوجبوا فیهما الوضوء و غسل الثوب.[5]

۲) مرحوم ابن ادریس در سرائر ج۱ ص۱۸۴. قال: المذی و الوذی طاهران عندنا لا تجب ازالتهما.[6]

از فقهاء قرن هفتم:

مرحوم محقّق در المختصر ج۱ ص۱۸. قال: الرکن الرّابع فی النّجاسات و النّظر فی اعدادها و احکامها و هی عشرة. البول و ........ و فی نجاسة عرق الجنب من الحرام و ...........[7] اختلاف. (نقل اجماع ظاهری).

مرحوم محقّق در معتبر ج۱ ص۴۱۷. قال: المذی و الودی طاهران ....... و هو مذهب علمائنا عدا ابن الجنید ......... و قال الشافعی و ابو حنیفة بنجاستهما و عن احمد روایتان.[8] (نقل اجماع صریح).