درس خارج فقه استاد قادر حیدری‌فسائی
1402/02/25
بسم الله الرحمن الرحیم
موضوع: کتاب الطهارة/نجاسات/وذی و ودی حیوان طاهر/ مرحله دوم: رجوع به آیات
مرحله‌ی دوّم: رجوع به آیات.
مسئله، فاقد آیات الاحکام است.
مرحله‌ی سوّم: رجوع به روایات.
روایاتی که قابلیّت دارند که درباره‌ی موضوع مورد سؤال باشند، عبارتند از:
روایت اوّل: روایت زراره از ابی عبد الله علیه السّلام.
بحث اوّل: درباره‌ی نسخه‌های روایت.
نسخه‌ی کافی: علیّ بن ابراهیم عن ابیه عن حمّاد عن حریز عن زرارة عن ابی عبد الله علیه السّلام قال: ان سال من ذکرک شیء من مذی او ودی و انت فی الصّلوة فلا تغسله و لا تقطع الصّلوة و لا تنقض له الوضوء و ان بلغ عقیبک فانّما ذلک بمنزلة النّخامة و کلّ شیء یخرج منک بعد الوضوء فانّه من الحبائل او من البواسیر و لیس بشیءٍ فلا تغسله من ثوبک الّا ان تقذره.[1] [2]
توجّه:
در بعضی از نسخ کافی، من مذی او ودی و در بعضی دیگر از نسخ، من وذی او مذی و در بعضی دیگر از نسخ، من مذی او وذی آمده است.[3]
نسخه علل الشرائع: اَبی رحمه الله قال حدّثنا علیّ بن ابراهیم عن ابیه عن حمّاد عن حریز عن زرارة عن ابی عبد الله علیه السّلام قال ان سال من ذکرک شیء من مذی او ودی و انت فی الصّلوة فلا تقطع الصّلوة........ تا آخر متن کافی با اختلاف قلیل. (علل ج۱ ص۲۹۵).
توجّه:
مرحوم مجلسی در بحار الانوار ج۷۷ ص۱۰۲ [4] و ص۲۱۷ [5] این روایت را از علل به صورت من مذی او وذی نقل فرموده است.
نسخه وافی: سند و متن روایت در وافی مثل کافی است.[6]
نسخه‌ی تهذیب: و بهذا الاسناد عن الحسین بن سعید عن حمّاد عن حریز قال حدّثنی زیدٌ الشحّام و زرارة و محمّد بن مسلم عن ابی عبد الله علیه السّلام انّه قال: ان سال من ذکرک شیئ من مذی او ودی فلا تغسله و لا تقطع له الصّلوة و لا تنقض له الوضوء انّما ذلک بمنزلة النخامة و کلّ شیئ خرج منک بعد الوضوء فانّه من الحبائل.[7]
نسخه‌ی استبصار: عنه (عن الحسین بن سعید) عن حمّاد عن حریز قال حدّثنی زیدٌ الشحّام و زرارة و محمّد بن مسلم عن ابی عبد الله علیه السّلام انّه قال: ان سال من ذکرک شیئ من مذی او وذی فلا تغسله ........ تا آخر متن تهذیب.[8]
نسخه‌ی وافی: سند و متن روایت در وافی مثل تهذیب است.[9]
نسخه‌ی وسائل الشیعة: سند و متن روایت در وسائل، مثل کافی است.[10]
توجّه: در وسائل در ذیل روایت آمده است: و رواه الشیخ باسناده عن الحسین بن سعید عن حمّاد عن حریز عن زید الشحّام و زرارة و محمّد بن مسلم عن ابی عبد الله علیه السّلام نحوه و رواه الصّدوق فی العلل عن ابیه عن علیّ بن ابراهیم عن ابیه. و در تعلیقه وسائل ج۱ ص۲۷۶ آمده است: فی نسخة العلل عن ابی جعفر علیه السّلام. (منه).
اقول:
ظاهر وافی این است که نسخه کافی و نسخه تهذیب، دو روایت با دو سند و ظاهر وسائل این است که ایندو نسخه، یک روایت با دو سند است.
بحث دوّم: درباره‌ی سند روایت.
نکته الف: روایت طبق نسخه‌ی کافی و علل، صحیحه و یا حسنه است. علّت اختلاف در صحّت و حسن روایت، اختلاف در توثیق ابراهیم بن هاشم است. (مرآة العقول ج۱۳ ص۱۲۳). [11]
نکته ب: مراد از هذا الاسناد در سند روایت طبق نسخه تهذیب، الشیخ المفید عن احمد بن محمّد عن ابیه عن الحسین بن الحسن بن ابان است. سند روایت طبق نسخه‌ی تهذیب در حقیقت سه سند است و روایت طبق هر سه سند، صحیحه و یا حسنه است و علّت اختلاف در صحّت و حسن روایت، اختلاف در توثیق احمد بن محمّد و حسین بن حسن بن ابان است.[12] [13]
