درس خارج فقه استاد قادر حیدری‌فسائی

موضوع: کتاب الطهارة/نجاسات/ مذی حیوان طاهر/ مرحله سوم: رجوع به روایات

قانون دوّم: ترجیح در فرض عدم امکان جمع عرفی.

مرجّح اوّل: تقیّه، مرجّح طائفه اوّل بر طائفه دوّم است. چون در بین مذاهب اربعه عامّه، اکثریّت معتقد به نجاست مذی هستند. قال فی الوسائل: قال الشّیخ هذان الخبران محمولان علی الاستحباب لما تقدّم. اقول: و یحتمل الحمل علی التقیّة. (وسائل، طبع آل البیت، ج۳ ص۴۲۷).

مرجّح دوّم: اجماع، مرجّح طائفه اوّل بر طائفه دوم است. چون اجماع (کما سیأتی) بر طهارت مذی قائم شده است.

قانون سوّم: تخییر در فرض عدم امکان جمع عرفی و عدم ترجیح.

در مسئله مورد بحث، نوبت به این قانون نمی‌رسد.

مرحله‌ی چهارم: رجوع به اجماع.

فقهاء در مسئله مذی حیوان طاهر چهار طائفه هستند.

طائفه اوّل: بعضی از فقهاء، فتوائي در این مسئله از آنها یافت نشده است. مثل مرحوم علیّ بن بابویه و ابن ابی عقیل (از فقهاء قرن چهارم) و مرحوم شیخ مفید و سلّار و کراجکی (از فقهاء قرن پنجم) مرحوم قطب راوندی (از فقهاء قرن ششم) و مرحوم سیّد بن طاووس (از فقهاء قرن هفتم) و مرحوم شیخ بهائی و فاضل جواد (از فقهاء قرن یازدهم).

طائفه دوّم: بعضی از فقهاء در این مسئله فتوا داده‌اند بدون اینکه اجماع و یا عدم خلاف را نقل کرده باشند.

از فقهاء قرن چهارم:

۱) مرحوم محمّد بن علیّ بن بابویه در من لا یحضر ج۱ ص۶۶. قال: لا یجب فی شیء من ذلک (الاشیاء الاربعة و هی المنیّ و المذی و الوذی و الودی) الغسل و لا الوضوء و لا غسل ثوب و لا غسل ما یصیب الجسد منه الّا المنیّ.

۲) مرحوم ابن جنید.

قال المحقّق فی المعتبر ج۱ ص۴۱۷: فانّه (ابن الجنید) قال بنجاسة ما ینقض الوضوء و فسّره بما یخرج جاریا عقیب شهوة.

قال العلّامة فی المختلف ج۱ ص۴۶۳: قال ابن الجنید ما کان من المذی ناقضا طهارة الانسان غسل منه الثوب و الجسد و لو غسل من جمیعه کان احوط و جعل المذی الناقض ما خرج عقیب شهوة لا ما کان من الخلقة.

قال العلّامة فی التذکرة ج۱ ص۵۴: فانّه (ابن الجنید) نجّس المذی الجاری عقیب شهوة.

قال الصّیمری فی تلخیص الخلاف ج۱ ص۱۶۲: و ابن الجنید قال: یجب غسل الثوب من المذی الخارج عقیب شهوة و ینقض الوضوء عنده و امّا ما خرج من غیر شهوة فلا و قوله ضعیف.

نکته:

درباره‌ی اقسام مذی، در ابتداء نظر، دو طائفه روایت وجود دارد.

طائفه اوّل: روایاتی که دلالت دارند بر اینکه مذی دارای یک قسم است (خارج از شهوت). مثل دو روایت زیر:

الف: روایت ابن رِباط عن بعض اصحابنا عن ابی عبد الله علیه السّلام.

قال علیه السّلام: یخرج من الاحلیل المنیّ و المذی و الودی و الوذی فامّا المنیّ فهو ....... و امّا المذی فیخرج من الشهوة و لا شیئ فیه ......... (تهذیب، تحقیق خرسان، ج۱ ص۲۰).

ب: روایت دعائم الاسلام.

انّهم علیهم السّلام قالوا انّ الّذی ینقض الوضوء الغائط و البول و الرّیح تخرج من الدّبر و المذی و هو الماء الرّقیق یخرج من الاحلیل بشهوة الجماع من غیر جماع ........ (دعائم الاسلام ج۱ ص۱۰۱).

طائفه دوّم: روایاتی که دلالت دارند بر اینکه مذی دارای دو قسم است (خارج از شهوت و خارج از غیر شهوت). مثل روایات زیر:

الف: روایت علیّ بن یقطین از ابی الحسن علیه السّلام.

قال: سألت ابا الحسن علیه السّلام عن المذی أ ینقض الوضوء قال ان کان من شهوة نقض. (تهذیب، تحقیق خرسان، ج۱ ص۱۹).

ب: روایت ابی بصیر از ابی عبد الله علیه السّلام.

قال: قلت لابی عبد الله علیه السّلام المذی الّذی یخرج من الرّجل قال احدّ لک فیه حدّا قال قلت نعم جعلت فداک قال فقال ان خرج منک علی شهوة فتوضّأ و ان خرج منک علی غیر ذلک فلیس علیک فیه وضوء. (تهذیب، تحقیق خرسان، ج۱ ص۱۹).

ج: روایت کاهلی از ابی الحسن علیه السّلام.

قال: سألت ابا الحسن علیه السّلام عن المذی فقال ما کان منه بشهوة فتوضّأ منه. (تهذیب، تحقیق خرسان، ج۱ ص۱۹).