درس خارج فقه استاد قادر حیدری‌فسائی
1402/02/12
بسم الله الرحمن الرحیم
موضوع: کتاب الطهارة/نجاسات/مذی حیوان طاهر/مرحله سوم: رجوع روایات
طائفه دوّم: روایاتی که مدلول آنها، نجاست مذی است.
روایت اوّل: روایت حسین بن ابی العلاء از ابی عبد الله علیه السّلام.
بحث اوّل: درباره‌ی نسخه‌های روایت.
نسخه‌ی تهذیب: ما رواه احمد بن محمّد عن علیّ بن الحکم عن الحسین بن ابی العلاء قال: سألت ابا عبد الله علیه السّلام عن المذی یصیب الثوب قال ان عرفت مکانه فاغسله و ان خفی مکانه علیک فاغسل الثوب کلّه.(تهذیب، تحقیق خرسان، ج۱ ص۲۵۳).
نسخه‌ی استبصار: سند و متن روایت در استبصار مثل تهذیب است. با این تفاوت که در استبصار آمده است: فان خفی ....... (استبصار، تحقیق خرسان، ج۱ ص۱۷۴).
نسخه‌ی وافی: سند و متن روایت در وافی مثل تهذیب است. (وافی ج۶ ص۱۷۸).
نسخه‌ی وسائل الشیعة: سند و متن روایت در وسائل مثل تهذیب است. با این تفاوت که در وسائل آمده است: و ان خفی علیک مکانه ......... (وسائل، طبع آل البیت، ج۳ ص۴۲۶).
بحث دوّم: درباره‌ی سند روایت.
نکته الف: مراد از احمد بن محمّد، احمد بن محمّد بن عیسی اشعری و یا احمد بن محمّد بن خالد برقی است. هر دو راوی، امامی و ثقه هستند. (الفوائد الرّجالیة خواجوئی ص۱۹۴).
نکته ب: درباره‌ی طریق مرحوم شیخ به احمد بن محمّد بن عیسی قبلاً بحث شد و در مشیخه‌ی تهذیب ص۸۵ درباره‌ی طریق مرحوم شیخ به احمد بن محمّد بن خالد آمده است: و ما ذکرته عن احمد بن ابی عبد الله البرقیّ فقد اخبرنی به الشّیخ ابو عبد الله عن ابی الحسن احمد بن محمّد بن الحسن بن الولید عن ابیه عن سعد بن عبد الله عنه و اخبرنی ایضاً .......... طریق مرحوم شیخ به احمد بن محمّد بن خالد صحیح است و با توجّه به امامی و ثقه بودن سه راوی در سند (احمد، علیّ، حسین)، روایت صحیحه است.
بحث سوّم: درباره‌ی دلالت روایت.
مقتضای فهم عرف از امر به غَسل، نجاست مذی است.
روایت دوّم: روایت حسین بن ابی العلاء از ابی عبد الله علیه السّلام.
بحث اوّل: درباره‌ی نسخه‌های روایت.
نسخه‌ی تهذیب: عنه (احمد بن محمّد) عن علیّ عن الحسین بن ابی العلاء قال: سألت ابا عبد الله علیه السّلام عن المذی یصیب الثوب فیلتزق به قال یغسله و لا یتوضأ. (تهذیب، تحقیق خرسان، ج۱ ص۲۵۳).
نسخه‌ی استبصار: سند و متن روایت در استبصار مثل تهذیب است. (استبصار، تحقیق خرسان، ج۱ ص۱۷۵).
نسخه‌ی وافی: سند و متن روایت در وافی مثل تهذیب است. (وافی ج۶ ص۱۷۹).
نسخه‌ی وسائل الشیعة: سند و متن روایت در وسائل مثل تهذیب است. (وسائل، طبع آل البیت، ج۳ ص۴۲۷).
بحث دوّم: درباره‌ی سند روایت.بحث سوّم: درباره‌ی دلالت روایت.
هر دو بحث، در روایت سابق آمده است.
روایت زیر نیز در عداد طائفه دوّم قرار می‌گیرد.
عن علیّ ع انّه قال: فی المنیّ یصیب الثوب یغسل مکانه فان لم یعرف مکانه و علم یقیناً انّه اصاب الثوب غسل الثوب کلّه ثلاث مرّات یعرک فی کلّ مرّة و یغسل و یعصر و کذلک قال علیّ ع فی المذی یصیب الثوب. (دعائم الاسلام، ج۱ ص۱۱۷).
اقول:
در تنافی دلیلین یا ادلّه، سه قانون مترتّب و طولی وجود دارد.
قانون اوّل: جمع عرفی.
جمع عرفی بین دو روایت طائفه دوّم و روایات طائفه اوّل از طرف مرحوم شیخ طوسی: دو روایت طائفه دوّم، حمل بر استحباب غَسل می‌شود نه وجوب. قال: هذان الخبران محمولان علی ضرب من الاستحباب دون الوجوب بدلالة ما قدّمناه من الاخبار و یزید ذلک بیانا ما رواه هذا الرّاوی بعینه و هو علیّ بن الحکم عن الحسین بن ابی العلاء قال .......... (تهذیب، تحقیق خرسان، ج۱ ص۲۵۳).
