درس خارج فقه استاد قادر حیدری‌فسائی

موضوع: کتاب الطهارة/نجاسات/ بول حمار و بغل و فرس/ مرحله چهارم: رجوع به اجماع

طائفه چهارم: بعضی از فقهاء در مسئله بول این دوابّ ثلاثه دارای عملکرد مختلف هستند.

از فقهاء قرن پنجم:

مرحوم شیخ طوسی. این فقیه در تهذیب ج۱ ص۲۶۵ و در استبصار ج۱ ص۱۷۹ و در مبسوط ج۱ ص۳۶ و در خلاف ج۱ ص۴۸۷ بول این دوابّ ثلاثه را طاهر می‌داند (در خلاف، همراه با اجماع). ولی در نهایه ص۵۱ بول این دوابّ ثلاثه را نجس می‌داند. قال: فامّا ابوال الحمیر و البغال و الخیول و ارواثها فانّه یجب ازالتها.

فائدة: قال المحقّق السبزواری فی الذخیرة ج۱ ص۱۴۵: و المبسوط متأخّر عن النهایة فیکون القول بالطهارة فیه رجوعاً الی المشهور فلم یبق مخالف الّا ابن الجنید.

نتیجه نهائی بحث در مرحله‌ی چهارم (رجوع به اجماع): نسبت به طهارت بول این دوابّ ثلاثه، شهرت محصّله و اجماع منقول وجود دارد.

نکته: نظریّات عامّه:

۱) حنفی و شافعی: بول این دواب ثلاثه، نجس است (ردّ المختار علی الدرّ المختار ج۱ ص۳۱۸، کتاب الامّ ج۱ ص۱۱۳).

۲) مالکی: بول حیوان مأکول اللّحم، طاهر و بول حیوان غیر مأکول اللّحم، نجس و بول حیوان مکروه اللّحم، مکروه است. (بدایة المجتهد ج۱ ص۷۰) و دوابّ ثلاثه در نظر مالکی، غیر مأکول اللّحم است.

۳) حنبلی: نظر حنبلی همان نظر مالکی است ولی در نظر حنبلی، حمار و بغل غیر مأکول اللّحم و خیل، مأکول اللّحم است (الشرح الکبیر ج۱ ص۳۴۰).

مرحله‌ی پنجم:‌ رجوع به عقل.

عقل با هر دو صورت آن، در این مسئله فاقد حکم است. به همان علّتی که در مسائل سابق بیان شد.

مرحله‌ی ششم: رجوع به اصل عملی.

مسئله بول دوابّ ثلاثه در این مرحله مثل مسئله بول در همین مرحله است.

متفرّقات:

اموری که در این مسئله مورد استفاده قرار گرفت، با اختلافی قلیل، مثل اموری است که در مسئله سابق مورد استفاده قرار گرفت.

نتیجه نهائی بحث در مسئله بول و عذره: بول و عذره‌ی حیوان مطلقا (طیر و غیر طیر) اگر مأکول اللّحم باشد، طاهر است و اگر غیر مأکول اللّحم فاقد نفس سائله باشد نیز طاهر است و اگر غیر مأکول اللّحم دارای نفس سائله باشد، نجس است.