درس خارج فقه استاد قادر حیدری‌فسائی

موضوع: کتاب الطهارة/نجاسات/بول خفاش/ مرحله‌ی چهارم: رجوع به اجماع

طائفه دوّم: بعضی از فقهاء در این مسئله فتوی داده‌اند بدون اینکه اجماع و یا عدم خلاف را نقل کرده‌ باشند.

از فقها قرن چهارم:

مرحوم ابن ابی عقیل و ابن جنید. قال فی الذکری ج۱ ص۱۱۰: الاوّل و الثانی: البول و الغائط من ذی النّفس غیر المأکول ........... و اخرج ابن بابویه و ابن ابی عقیل و الجعفی الطیر لقول الصادق علیه السلام کلّ شیء یطیر فلا بأس بخرئه و بوله ........... و اخرج ابن الجنید بول الرضیع قبل اکله اللحم لعدم ایجاب علیّ علیه السلام غسل الثوب منه. (انتهی). و قال فی لوامع الاحکام ص۱۰۱: امّا الطیر ففی کونه کغیره او طهارة بوله و ذرقه مطلقا او فیما عدا الخشاشیف اقوال. الاوّل الحقّ المشهور و الثانی للعمّانی و الصدوق و الثالث للشیخ فی المبسوط. لنا .........

از فقهاء قرن پنجم:

مرحوم شیخ مفید در مقنعه ص۶۷. قال: و کذلک الحکم فی ارواث و ابوال کلّ ما اکل لحمه فانّه لا یفسد الماء به و لاینجس به الثوب و الجسد بملاقاته الّا ذرق الدّجاج خاصّة. (مقتضای مفهوم، نجاست روث و بول غیر مأکول اللّحم است و خفّاش از مصادیق غیر مأکول اللّحم است).

مرحوم سیّد مرتضی در النّاصریّات ص۸۸. قال: فیحمل ذکر البول فی الخبر (انّما یغسل الثوب من البول) علی انّ المراد به ما لا یؤکل لحمه. (اطلاق ما لا یؤکل، شامل خفّاش نیز است).

مرحوم ابو الصّلاح حلبی در کافی ص۱۳۰. قال: و یطهر البئر بنزح جمیع مائها ان کان الواقع فیها خمرا ........... او بولا او خرء ما لا یؤکل لحمه. (اطلاق ما لا یؤکل، شامل خفّاش نیز است).

مرحوم سلّار در مراسم ص۵۵. قال: فالاوّل (من النّجاسات) البول و الغائط و ........... و روث و بول ما لا یؤکل لحمه. (اطلاق ما لا یؤکل، شامل خفّاش نیز است).

از فقهاء قرن ششم:

مرحوم ابن حمزه در وسیله ص۷۷. قال: الرابع (من النّجاسات) احد و عشرون شیئا بول الآدمی و ......... و بول ما لا یؤکل لحمه من جمیع الحیوانات و ............ (اطلاق ما لا یؤکل لحمه).

مرحوم کیدری در اصباح الشیعة ص۵۲. قال: النّجاسات هی الدّم ........ و بول الخفّاش خاصّة من الطیور ....... و بول الطیور کلّها معفوّ عنه سواء اکل لحمها او لا الّا بول الخفّاش فانّه نجس.

مرحوم ابن ادریس در سرائر ج۱ ص۱۷۸. قال: و ما لیس بدم من النّجاسات یجب ازالة قلیله و کثیره، من ذلک البول و الغائط من الآدمی و غیره من الحیوان الّذی لا یؤکل لحمه و یکون له دم سائل مسفوح.

از فقهاء‌ قرن هفتم:

مرحوم فاضل آبی در کشف الرّموز ج۱ ص۱۰۷. قال: و هی عشرة. البول و الغائط ممّا لا یؤکل لحمه. (با تأیید کلام محقّق).

مرحوم محقّق در معتبر ج۱ ص۴۱۱. قال: و فی نجاسة ذرق الخفّاش و بوله روایتان، اشهرهما روایة داود الرقّی عن ابی عبد الله علیه السّلام. قال: سألته عن بول الخفّاش یصیب الثوب اطلبه فلا اجده قال اغسل ثوبک و هذا مطابقة لما قرّرناه من نجاسة ذرق ما لا یؤکل لحمه و بوله و لو قیل داود بن کثیر الرقّی مطعون فیه بالغلوّ قلنا هذا صحیح لکنّ العمل علی الاصل الّذی قرّرناه علی انّ الرّوایة المعارضة لها روایة غیاث و هو بتریّ و الرّوایتان ساقطتان و العمل علی ما قدّمناه.

مرحوم ابن سعید حلّی در الجامع للشرائع ص۲۲. قال: النّجاسة الخمر و کلّ مسکر ............ و بول و روث ما لا یؤکل لحمه. و در کتاب نزهه ص۱۷.