درس خارج فقه استاد قادر حیدری‌فسائی

موضوع: کتاب الطهارة/نجاسات/بول خفاش/ مرحله سوم: رجوع به روایات.

۲) محمّد بن یحیی.

بعضی معتقدند که مراد، خثعمی یا خزّاز است. چون احمد بن محمّد می‌تواند از هر دو نقل کند و هر دو می‌توانند از غیاث بن ابراهیم اسدی نقل کنند. (استقصاء الاعتبار ج۳ ص۲۹۵، کشف الاسرار ج۳ ص۴۹۴، مناهج الاخیار ج۱ ص۲۳۴، شرح فروع کافی ج۱ ص۴۵۰).

بعضی دیگر معتقدند که مراد، خزّاز است. (عدّة الرجال ج۱ ص۲۳۸).

بعضی مثل مرحوم وحید نیز هر دو را واحد می‌دانند. به اینکه خزّاز، وصف صنعت و خثعمی، وصف قبیله‌اش باشد. (قاموس الرجال ج۹ ص۶۵۰، منتهی المقال ج۶ ص۲۲۸).

ایندو راوی، هر دو امامی و ثقه هستند. (رجال نجاشی ص۳۵۹، منتهی المقال ج۱ ص۳۸، تنقیح المقال رحلی ج۱ ص۱۴۶، قاموس الرجال ج۹ ص۶۴۸ و .........) ولی مرحوم شیخ در استبصار ج۲ ص۳۰۵ خثعمی را عامّی می‌داند. اگر چه ظاهر شیخ در فهرست ص۴۰۴، امامی بودن این راوی است.

۳) غیاث بن ابراهیم اسدی.

این راوی، ثقه است. (رجال نجاشی ص۳۰۵، نقد الرّجال ج۴ ص۸ و ............) ولی کثیری او را بُتریّ می‌دانند. (رجال شیخ ص۱۴۲، رجال علّامه ص۲۴۵، استقصاء الاعتبار ج۳ ص۲۹۶، کشف الاسرار ج۳ ص۴۹۴، حاشیه وافی ص۲۰۱، مناهج الاخیار ج۱ ص۲۳۴، الفوائد الرجالیّة خواجوئی ص۲۳۱). ولی ظاهر شیخ در فهرست و نصّ مرحوم مامقانی، امامی بودن این راوی است. (فهرست ص۳۵۵، تنقیح المقام رحلی ج۲ ص۳۶۷).

نتیجه: این روایت، صحیحه و یا موثّقه است.

بحث سوّم: درباره‌ی دلالت روایت.

مدلول روایت، عدم بأس نسبت به بول خفّاش است و عدم بأس دلالت بر طهارت دارد. (غنائم الایّام ج۱ ص۳۸۵).

روایاتی مؤیّد طائفه اوّل است. بعضی از این روایات عبارتند از:

الف: روایت ابی بصیر از ابی عبد الله علیه السّلام.

نسخه کافی: علیّ بن ابراهیم عن ابیه عن عبد الله بن المغیرة عن جمیل بن درّاج عن ابی بصیر عن ابی عبد الله علیه السّلام. قال: کلّ شیئ یطیر فلا بأس ببوله و خرئه. (کافی، طبع اسلامیّه ج۳ ص۵۸).

ب: روایت نوادر راوندی از حضرت موسی بن جعفر علیهما السّلام.

نسخه بحار الانوار: نوادر الرّاوندی باسناده عن موسی بن جعفر عن آبائه علیهم السّلام قال: سئل علی بن ابیطالب علیه السّلام عن الصّلوة فی الثوب الّذی فیه ابوال الخفافیش و دماء البراغیث. قال: لا بأس. (بحار، طبع بیروت، ج۷۷ ص۱۱۰).

نکته ۱) : سند مرحوم راوندی به حضرت موسی بن جعفر علیهما السّلام در نوادر ص۲ به اینصورت آمده است: ابو المحاسن عبد الواحد بن اسماعیل بن احمد الرّویانی عن ابی عبد الله محمّد بن الحسن التیمیّ البکریّ الحاجی عن ابی محمّد بن سهل بن احمد الدّیباجی عن ابی علیّ محمّد بن محمّد بن الاشعث الکوفیّ عن موسی بن اسماعیل بن موسی بن جعفر علیهما السّلام عن ابیه اسماعیل بن موسی علیه السّلام. (مستدرک ج۱۹ ص۱۹ و ص۱۷۳ و ص۱۷۷، رجال نجاشی ص۱۸۶ و ص۳۷۹، رجال علّامه ص۱۶۱، معراج اهل الکمال ج۱ ص۲۶۰، منتهی المقال ج۶ ص۳۴۱، تنقیح المقال ج۱۰ ص۳۹۳ و ج۳۴ ص۱۴۰ و ..........).

نکته ۲) : در بحار ج۸۰ ص۲۶۰ و در مستدرک ج۲ ص۵۶۷ این روایت ذکر شده ولی بجای ابوال الخفاشیش، ابوال الخنافس آمده است.

نکته ۳) : روایت طبق هر دو نسخه در نوادر راوندی نیامده است.