درس خارج فقه استاد قادر حیدری‌فسائی

موضوع: کتاب الطهارة/نجاسات/غائط طیر غیر مأکول اللّحم/رجوع به اجماع

مرحله‌ی چهارم: رجوع به اجماع.

طوائف و نظر فقهاء در مسئله عذره‌ی طیر، با اختلاف قلیل، مثل مسئله سابق است. بنابراین، عذره‌ی طیر دو صورت دارد.

۱) عذره‌ی طیر مأکول اللّحم. نسبت به طهارت عذره‌ی این نوع از طیر به نحو مطلق (طیر مأکول اللّحم دارای نفس سائله و فاقد نفس سائله) اجماع منقول وجود دارد. مثل اجماع منقول توسّط سیّد مرتضی، شیخ طوسی، طبرسی، سیّد ابن زهره، ابن ادریس، محقّق و علّامه.

۲) عذره‌ی طیر غیر مأکول اللّحم. درباره‌ی این نوع از طیر سه نوع اجماع منقول وجود دارد.

الف: اجماع بر نجاست عذره‌ی طیر غیر مأکول اللّحم. مثل اجماع منقول توسّط شیخ طوسی، ابن برّاج، طبرسی، صاحب ریاض و ابن ابی جمهور.

ب: اجماع بر نجاست عذره‌ی طیر غیر مأکول اللّحم دارای نفس سائله. مثل اجماع منقول توسّط محقّق، علّامه، صیمری، محقّق اردبیلی، شهید ثانی، محقّق خوانساری، وحید بهبهانی، صاحب مفتاح الکرامه و کاشف الغطاء.

ج: اجماع بر طهارت عذره‌ی طیر غیر مأکول اللّحم فاقد نفس سائله. مثل اجماع منقول توسّط محقّق خوانساری در مشارق.

اجماع دوّم و سوّم قرینه است بر اینکه مراد از اجماع اوّل، اجماع بر نجاست عذره‌ی طیر غیر مأکول اللّحم دارای نفس سائله است.

اجماع در مقام ترجیح دلیلی بر دلیل دیگر، مرجّح (غیر منصوص) است و در مقام تعارض با دلیل، کاسر است. با این بیان، نتیجه‌ی بحث در مرحله‌ی سوّم نیز ظاهر شد.

نکته: نظریّات عامّه.

۱) شافعی: عذره‌ی طیر مأکول اللّحم و غیر مأکول اللّحم نجس است. (التهذیب فی فقه الامام الشافعی ج۱ ص۱۸۲).

۲) حنفی: عذره‌ی طیر مأکول اللّحم و غیر مأکول اللّحم طاهر است. (خلاف ج۱ ص۴۸۶).

۳) مالکی: عذره‌ی طیر مأکول اللّحم، طاهر و عذره‌ی طیر غیر مأکول اللّحم، نجس است. (بدایة المجتهد و نهایة المقتصد ج۱ ص۷۰).

۴) حنبلی: عذره‌ی طیر مأکول اللّحم و عذره‌ی طیر غیر مأکول اللّحم فاقد نفس سائله، طاهر و عذره‌ی طیر غیر مأکول اللّحم دارای نفس سائله، نجس است. (شرح العمدة فی الفقه ص۱۰۸).

مرحله‌ی پنجم:‌ رجوع به عقل.

عقل با هر دو صورت آن، در این مسئله فاقد حکم است. به همان علّتی که در مسائل سابق بیان شد.

مرحله‌ی ششم: رجوع به اصل عملی.

مسئله عذره‌ی طیر در این مرحله مثل مسئله عذره در همین مرحله است.

متفرّقات: اموری که در مسئله عذره‌ی طیر مورد استفاده قرار گرفته، مثل اموری است که در مسئله سابق مورد استفاده قرار گرفت (با اختلاف قلیل).