درس خارج فقه استاد قادر حیدری‌فسائی
1401/09/16
بسم الله الرحمن الرحیم
موضوع: کتاب الطهارة/نجاسات/غائط حیوان غیر مأکول اللحم دارای نفس سائله – متفرّقات
متفرّقات:
اموری که در مسئله طهارت و نجاست عذره مورد استفاده قرار گرفته، مثل اموری است که در مسئله سابق مورد استفاده قرار گرفت. (با اختلاف قلیل).
فتوای نهائی در باب عذره: عذره‌ی حیوان غیر مأکول اللّحم دارای نفس سائله نجس است و عذره‌ی حیوان غیر مأکول اللّحم فاقد نفس سائله و عذره‌ی حیوان مأکول اللّحم مطلقا، طاهر است.
قال المحقّق صاحب العروة: نعم فی الطیور المحرّمة الاقوی عدم النجاسة لکن الاحوط فیها ایضا الاجتناب.
مقدّمه اوّل: فتوای صاحب عروه.
بول و غائط طیر غیر مأکول اللّحم، طاهر است. ولی احوط (استحبابی) در بول و غائط این نوع از طیر، مثل بول و غائط حیوان غیر مأکول اللّحم فاقد نفس سائله، اجتناب است.
مقدّمه دوّم: تبدیل فتوی به سؤال.
سؤال: آیا بول طیر غیر مأکول اللّحم نجس است؟
مراحل اجمالی استنباط نجاست و یا عدم نجاست بول طیر کذائی عبارتند از: موضوع شناسی بدویّ، رجوع به آیات، رجوع به روایات، رجوع به اجماع، رجوع به عقل، رجوع به اصل عملی، متفرّقات.
با حفظ ایندو مقدّمه، مراحل تفصیلی استنباط عبارتند از:
مرحله‌ی اوّل: موضوع شناسی بدویّ.
موضوع در سؤال فوق، بول، طیر و غیر مأکول اللّحم است. مفاد این موضوعات، معلوم است و لذا محتاج به موضوع شناسی نیستند.
توجّه باشد که فقهاء در کتاب اطعمه و اشربه طیر غیر مأکول اللّحم را مشخّص فرموده‌اند.
مرحله‌ی دوّم: رجوع به آیات.
مسئله فاقد آیات الاحکام است.
مرحله‌ی سوّم: رجوع به روایات.
درباره‌ی بول طیر، در ابتداء نظر، چهار طائفه روایت وجود دارد.
طائفه اوّل: روایاتی که مدلول آنها، نجاست بول به نحو مطلق است. (به نحو مطلق یعنی بول طیر مطلقا و بول غیر طیر مطلقا).
روایت اوّل: روایت محمّد بن مسلم از احدهما علیهما السّلام.
بحث اوّل: درباره‌ی نسخه‌های روایت.
نسخه‌ی تهذیب: اخبرنی الشیخ ایّده الله تعالی عن احمد بن محمّد عن ابیه عن محمّد بن الحسن الصفّار عن احمد بن محمّد عن الحسین بن سعید عن صفوان عن العلاء عن محمّد بن مسلم عن احدهما علیهما السّلام قال: سألته عن البول یصیب الثوب فقال اغسله مرّتین.[1]
بقیه نسخ روایت در مسئله بول ذکر شد.
بحث دوّم: درباره‌ی سند روایت.بحث سوّم: درباره‌ی دلالت روایت.
هر دو بحث، در مسئله بول آمده است. فراج
روایت دوّم: روایت حسین بن ابی العلاء از ابی عبد الله علیه السّلام.
بحث اوّل: درباره‌ی نسخه‌های روایت.
نسخه کافی: محمّد بن یحیی عن احمد بن محمّد عن علیّ بن الحکم عن الحسین بن ابی العلاء قال: سألت ابا عبد الله علیه السّلام عن البول یصیب الجسد قال صبّ علیه الماء مرّتین فانّما هو ماء و سألته عن الثوب یصیبه البول قال اغسله مرّتین و ...........[2] [3]
بقیّه نسخ روایت در مسئله بول ذکر شد.
بحث دوّم: درباره‌ی سند روایت.بحث سوّم: درباره‌ی دلالت روایت.
هر دو بحث، در مسئله بول آمده است. فراج
روایات دیگری نیز در عداد طائفه اوّل قرار می‌گیرند که در مسئله بول ذکر شد.
طائفه دوّم: روایاتی که مدلول آنها، نجاست بول حیوان غیر مأکول اللّحم به نحو مطلق است. (به نحو مطلق یعنی غیر مأکول اللّحم دارای نفس سائله و فاقد نفس سائله، اعمّ از طیر و غیر طیر).
این طائفه، همان طائفه دوّم در مسئله بول است فراج
توجّه: طائفه سوّم از روایات که در مسئله بول ذکر شد (روایاتی که مدلول آنها طهارت بول حیوان مأکول اللّحم به نحو مطلق است)، مندرج در این طائفه دوّم می‌شود. چون منطوق طائفه سوّم، مفهوم طائفه دوّم است و مفهوم طائفه سوّم، منطوق طائفه دوّم است و بر فرض عدم قبول اندراج، باید طائفه سوّم از روایات که در مسئله بول ذکر شد، در مسئله‌ی بول طیر به عنوان یک طائفه مستقلّ ذکر شود.
طائفه سوّم: روایاتی که مدلول آنها، نجاست بول حیوان دارای نفس سائله به نحو مطلق است. (به نحو مطلق یعنی حیوان دارای نفس سائله اعمّ از مأکول اللّحم و غیر مأکول اللّحم و اعمّ از طیر و غیر طیر).
این طائفه، همان طائفه چهارم در مسئله بول است. فراج
