درس خارج فقه استاد قادر حیدری‌فسائی

موضوع: کتاب الطهارة/نجاسات/غائط حیوان غیر مأکول اللحم دارای نفس سائله - رجوع به اجماع

مرحله‌ی چهارم: رجوع به اجماع.

طوائف و نظر فقهاء در این مسئله، با اختلاف قلیل، مثل مسئله سابق است. بنابراین، عذره‌ی حیوان دو صورت دارد.

۱) عذره‌ی حیوان مأکول اللّحم. نسبت به طهارت این نوع از عذره به نحو مطلق (عذره‌ی حیوان مأکول اللّحم دارای نفس سائله و فاقد نفس سائله) اجماع منقول وجود دارد.

ناقلین اجماع: مرحوم سیّد مرتضی در ناصریات ص۸۶ و شیخ طوسی در خلاف ج۱ ص۴۸۵ (از فقهاء قرن پنجم) و مرحوم طبرسی در مؤتلف ج۱ ص۱۶۸ و سیّد بن زهره در غنیه ص۴۰ و ابن ادریس در سرائر ج۱ ص۱۷۸ (از فقهاء قرن ششم) و مرحوم محقّق در معتبر ج۱ ص۴۱۰ (از فقهاء قرن هفتم) و مرحوم علّامه در تذکره ج۱ ص۴۹ و شهید اوّل در بیان ص۹۰ (از فقهاء قرن هشتم) و مرحوم فاضل مقداد در التنقیح ج۱ ص۱۴۳ (از فقهاء قرن نهم) و مرحوم محقّق سبزواری در کفایه ج۱ ص۵۷ و در ذخیره ج۱ ص۱۴۵ (از فقهاء قرن یازدهم) و مرحوم مجلسی دوّم در بحار الانوار ج۷۷ ص۱۱۲ (از فقهاء قرن دوازدهم) و مرحوم ملّا مهدی نراقی در لوامع ص۱۰۳ و محقّق قمی در غنائم الایّام ج۱ ص۳۸۵ و ملّا احمد نراقی در مستند الشیعة ج۱ ص۱۴۶ (از فقهاء قرن سیزدهم).

۲) عذره‌ی حیوان غیر مأکول اللّحم. درباره‌ی این صورت از عذره سه نوع اجماع منقول وجود دارد.

الف: اجماع بر نجاست عذره‌ی حیوان غیر مأکول اللّحم.

ناقلین اجماع: مرحوم شیخ طوسی در خلاف ج۱ ص۴۸۵ (فقیه قرن پنجم) و مرحوم طبرسی در مؤتلف ج۱ ص۱۶۸ و سیّد بن زهره در غنیه ص۴۰ (از فقهاء قرن ششم) و مرحوم محقّق سبزواری در کفایه ج۱ ص۵۷ (فقیه قرن یازدهم).

ب: اجماع بر نجاست عذره‌ی حیوان غیر مأکول اللّحم دارای نفس سائله.

ناقلین اجماع: مرحوم محقّق در معتبر ج۱ ص۴۱۰ (فقیه قرن هفتم) و مرحوم علّامه در تذکره ج۱ ص۴۹ (فقیه قرن هشتم) و مرحوم صیمری در کشف الالتباس ص۳۹۲ (فقیه قرن نهم) و مرحوم مقدّس اردبیلی در مجمع الفائدة ج۱ ص۲۹۸ (فقیه قرن دهم) و مرحوم صاحب مدارک در مدارک ج۲ ص۲۵۸ و صاحب معالم در معالم ج۲ ص۴۴۲ و شیخ بهائی در الحبل المتین ص۹۵ (از فقهاء قرن یازدهم) و مرحوم صاحب حدائق در حدائق ج۵ ص۲ و مجلسی دوّم در مرآة العقول ج۱۳ ص۱۶۰ (از فقهاء قرن دوازدهم) و مرحوم وحید بهبهانی در مصابیح الظلام ج۴ ص۴۱۵ و ملّا مهدی نراقی در لوامع ص۱۰۰ و عاملی در مفتاح الکرامة ج۲ ص۳ و محقّق قمی در غنائم الایّام ج۱ ص۳۸۱ و ملّا احمد نراقی در مستند الشیعه ج۱ ص۱۳۷ و صاحب جواهر در جواهر ج۵ ص۲۷۳ و شیخ انصاری در کتاب الطّهارة ج۵ ص۲۱ و محمّد تقی اصفهانی در تبصرة الفقهاء ج۲ ص۴۰۹ (از فقهاء قرن سیزدهم) و مرحوم محقّق همدانی در مصباح الفقیه ج۷ ص۸ و محقّق خراسانی در اللّمعات ج۱ ص۱۰۶ (از فقهاء قرن چهاردهم).

ج: اجماع بر طهارت عذره‌ی حیوان غیر مأکول اللّحم فاقد نفس سائله.

ناقلین اجماع: مرحوم محقّق سبزواری در کفایه ج۱ ص۵۷ و صاحب معالم در معالم ج۲ ص۴۴۶ و محقّق خوانساری در مشارق الشموس ج۴ ص۹ (از فقهاء قرن یازدهم) و مرحوم ملّا مهدی نراقی در لوامع ص۱۰۰ و شیخ انصاری در کتاب طهارت ج۵ ص۲۱ (از فقهاء قرن سیزدهم).

اجماع دوّم و سوّم قرینه بر تقیید اجماع اوّل به ذی النّفس السائلة است.

نکته: نظریّات عامّه:

۱) حنفی و شافعی: غائط حیوان مطلقا (مأکول اللّحم و غیر مأکول اللّحم) نجس است. (خلاف ج۱ ص۴۸۶).

۲) مالکی: غائط حیوان مأکول اللّحم، طاهر و غائط حیوان غیر مأکول اللّحم نجس است. (بدایة المجتهد و نهایة المقتصد ج۱ ص۷۰).

۳) حنبلی: غائط حیوان مأکول اللّحم و غیر مأکول اللّحم فاقد نفس سائله، طاهر و غائط حیوان غیر مأکول اللّحم دارای نفس سائله، نجس است (الشرح الکبیر ج۱ ص۳۴۰).