درس خارج فقه استاد قادر حیدری‌فسائی

موضوع: کتاب الطهارة/نجاسات/بول حیوان غیر مأکول اللحم دارای نفس سائله

قال المحقّق صاحب العروة: فصل. النجاسات اثنتا عشرة: الاوّل و الثانی: البول و الغائط من الحیوان الّذی لایؤکل لحمه انساناً او غیره، بریّا او بحریّا، صغیرا او کبیرا بشرط ان یکون له دم سائل حین الذّبح.

مقدّمه اوّل: فتوای صاحب عروه.

بول و غائط حیوان با دو شرط جزء نجاسات است.

الف: حیوان، غیر مأکول اللّحم باشد.ب: برای حیوان در وقت ذبح، نفس سائله باشد.

بنابراین، بول و غائط حیوان حلال اللّحم مطلقا (دارای نفس سائله و فاقد نفس سائله) و بول و غائط حیوان حرام اللّحم فاقد نفس سائله، طاهر است.

مقدّمه دوّم: تبدیل فتوا به سؤال.

در عبارت صاحب عروه، دو فتوا و به بیان دیگر دو معلوم تصدیقی وجود دارد (یکی درباره‌ی بول و دیگری درباره‌ی غائط) که این فتاوي، در ابتداء، برای ما مجهول تصدیقی محسوب می‌شود. بنابراین، فتاوي تبدیل به سؤال می‌شود.

سؤال اوّل: آیا بول حیوان غیر مأکول اللّحم دارای نفس سائله، نجس است؟

مراحل اجمالی استنباط نجاست و یا عدم نجاست بول حیوان کذائی عبارتند از: موضوع شناسی بدویّ، رجوع به آیات، رجوع به روایات، رجوع به اجماع، رجوع به عقل، رجوع به اصل عملی، متفرّقات.

با حفظ ایندو مقدّمه، مراحل تفصیلی استنباط عبارتند از:

مرحله اوّل: موضوع شناسی بدویّ.

موضوع در سؤال فوق، بول، حیوان، غیر مأکول اللّحم و نفس سائله است. مفاد بول و حیوان و نفس سائله معلوم است و لذا محتاج به موضوع شناسی نیستند ولی مفاد غیر مأکول اللّحم مجهول است و لذا احتیاج به موضوع شناسی دارد.