درس خارج فقه استاد قادر حیدری‌فسائی

موضوع: کتاب طهارت/نجاسات/مقدمه درس خارج فقه

مقدّمه اوّل: بیان چهار نکته درباره درس خارج فقه.

۱) تعریف درس:

درس خارج فقه به درسی گفته می‌شود که در آن، روش استنباط حکم از ادلّه بیان می‌شود. با این توضیح که در درس، ابتداء، سؤال از حکم یک شیء (اعمّ از فعل و غیر فعل) می‌شود سپس روش استنباط حکم این شیء از ادلّه بیان می‌شود سپس حکم این شیء بیان می‌گردد.

۲) بیان موضوع درس:

با مطالبی که در تعریف گفته شد، معلوم می‌شود که موضوع درس، حکم اشیاء و بیان روش استنباط آنها از ادلّه است.

۳) بیان فائده‌ی درس:

فائده‌ی درس، تعلّم و یادگیری روش استنباط حکم از ادلّه است.

۴) بیان سبک درس:

سبک مفید و نافع برای درس خارج فقه همان است که در درس مهندسی استنباط گفته شده است. اجمالاً معلوم باشد که برای استنباط حکم، مراحل زیر طیّ می‌شود که همین مراحل در درس خارج فقه باید اجراء گردد:

موضوع شناسی بدویّ، رجوع به آیات، رجوع به روایات، رجوع به اجماع، رجوع به عقل، رجوع به اصل عملی.

موضوع شناسی بدویّ، نظیر این روایت است (نه مثال): احمد بن محمّد عن علیّ بن الحکم عن یحیی بن مهران عن عبد الله بن الحسن قال: سألته عن القرامل قال و ما القرامل. قلت صوف تجعله النساء فی رؤوسهنّ قال ان کان صوفا فلا بأس و ان کان شعرا ...... (تهذیب، تحقیق خرسان، ج۶ ص۳۶۱).

مقدّمه دوّم: وظیفه‌ی محصّل.

اگر محصّل بخواهد بهره‌ای کامل از درس خارج فقه ببرد باید به یکی از دو نحوه پیش مطالعه کند.

۱) مطالعه‌ی طولی.

مراد از مطالعه‌ی طولی این است که محصِّل قبل از درس، همان مرحله‌ای را مطالعه کند که مدرّس در جلسه‌ی آتی قصد طرح آن مرحله‌ را دارد. در مطالعه‌ی طولی، مسئله مورد بحث مدرّس همان مسئله مورد مطالعه‌ی محصّل است.

۲) مطالعه‌ی عرضی.

مراد از مطالعه‌ی عرضی این است که محصّل قبل از درس، مراحل استنباط را در مسئله دیگری غیر از مسئله‌ای که مورد بحث مدرّس است، اجراء و پیاده کند. در مطالعه‌ی عرضی، مسئله مورد بحث مدرّس غیر از مسئله مورد مطالعه محصّل است.