موضوع: المیاه /کتاب الطهاره /المختصر النافع

خلاصه مباحث گذشته:

بحث ما در رابطه با احادیثی بود که از آن استفاده می شود آب جاری هرچند قلیل باشد به وسیله ملاقات نجس نمی شود. بعضی از این روایات بیان شد.

1- روایات دال بر عدم نجاست آب جاری قلیل با برخورد با نجاست

صاحب جواهر[1] می فرماید این روایات چند دسته هستند. یک دسته از روایات، روایاتی است که می گوید آب اگر متغیر شد نجس می‌شود. ما می خواهیم از این روایات استفاده کنیم آب جاری قلیل به وسیله ملاقات نجس نمی شود.

1.1- روایات دسته اول

در باب سوم از ابواب آب مطلق وسائل الشیعه آمده «مُحَمَّدُ بْنُ‌ الْحَسَنِ‌ عَنْ‌ مُحَمَّدِ بْنِ‌ مُحَمَّدِ بْنِ‌ النُّعْمَانِ‌ الْمُفِيدِ عَنْ‌ أَبِي الْقَاسِمِ‌ جَعْفَرِ بْنِ‌ مُحَمَّدِ بْنِ‌ قُولَوَيْهِ‌ عَنْ‌ أَبِيهِ‌ عَنْ‌ سَعْدِ بْنِ‌ عَبْدِ اللَّهِ‌ عَنْ‌ أَحْمَدَ بْنِ‌ مُحَمَّدٍ عَنِ‌ اَلْحُسَيْنِ‌ بْنِ‌ سَعِيدٍ وَ عَبْدِ الرَّحْمَنِ‌ بْنِ‌ أَبِي نَجْرَانَ‌ عَنْ‌ حَمَّادِ بْنِ‌ عِيسَى عَنْ‌ حَرِيزِ بْنِ‌ عَبْدِ اللَّهِ‌ عَنْ‌ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ‌ عَلَيْهِ‌ السَّلاَمُ‌ أَنَّهُ‌ قَالَ‌: كُلَّمَا غَلَبَ‌ الْمَاءُ‌ عَلَى رِيحِ‌ الْجِيفَةِ‌ فَتَوَضَّأْ مِنَ‌ الْمَاءِ‌ وَ اشْرَبْ‌ فَإِذَا تَغَيَّرَ الْمَاءُ‌ وَ تَغَيَّرَ الطَّعْمُ‌ فَلاَ تَوَضَّأْ مِنْهُ‌ وَ لاَ تَشْرَبْ‌»[2] تا وقتی که بو و مزه آب تغییر نکرده از آن آب وضو بگیر و از آن بنوش. «الماء» اطلاق دارد و شامل آب قلیل می شود. مسلما آب قلیل اگر متصف به وصف جریان نباشد از این حکم خارج است چرا که مسلم است آب قلیل با برخورد با نجاست نجس می شود. بنابراین این روایت آب جاری قلیل را شامل می شود.

1.2- روایات دسته دوم

دسته دوم از روایات را گفته اند اخباری است که آب حمام به منزله جاری است. همین روایات خودشان دو دسته اند بعضی از آنها می‌گویند آب حمام به منزله آب جاری است و بعضی دیگر می گویند آب حمام به منزله جاری است لانّ له مادة. بحث فعلا در روایاتی است که می گوید آب حمام به منزله جاری است. در روایات آمده «مُحَمَّدُ بْنُ‌ الْحَسَنِ‌ بِإِسْنَادِهِ‌ عَنْ‌ أَحْمَدَ بْنِ‌ مُحَمَّدٍ يَعْنِي ابْنَ‌ عِيسَى عَنْ‌ عَبْدِ الرَّحْمَنِ‌ بْنِ‌ أَبِي نَجْرَانَ‌ عَنْ‌ دَاوُدَ بْنِ‌ سِرْحَانَ‌ قَالَ‌: قُلْتُ‌ لِأَبِي عَبْدِ اللَّهِ‌ عَلَيْهِ‌ السَّلاَمُ‌ مَا تَقُولُ‌ فِي مَاءِ‌ الْحَمَّامِ‌ قَالَ‌ هُوَ بِمَنْزِلَةِ‌ الْمَاءِ‌ الْجَارِي»[3] روایت صحیحه است. حضرت می فرمایند آب حمام به منزله آب جاری است. نحوه دلالت این روایت بر مطلب این است که کلمه «جاری» مطلق است و شامل آب جاری کثیر و قلیل می شود به شرط اینکه انصراف به کثیر نداشته باشد. البته ما چنین انصرافی را قبول نداریم.