موضوع: المیاه /کتاب الطهاره /المختصر النافع

خلاصه مباحث گذشته:

بحث ما در این بود که تغیر لونی باعث نجاست ماء مطلق می شود. بحث به اینجا رسید که روایات مسأله ضعیف السند هستند گرچه مسأله اجماعی است.

1- بررسی طرق به کتاب بصائر الدرجات

قبلا بیان شد یکی از کتبی که روایت دال بر مدعا در آن آمده کتاب بصائر الدرجات است. صاحب وسائل از این کتاب نقل روایت کرده است. پس از زمان شیخ حر عاملی تا حالا سند معلوم است. شیخ حر عاملی هم می گوید از شیخ طوسی نقل می کنم. در اینصورت کتاب تا زمان شیخ طوسی برای ما اثبات می شود. اگر طریق شیخ طوسی تا بصائر الدرجات صحیح باشد می توان به روایات کتاب أخذ کرد. شیخ طوسی در مورد سند خودش به بصائر فرموده «و ما ذكرته في هذا الكتاب عن‌ محمد بن‌ الحسن‌ الصفار فقد اخبرني به الشيخ ابو عبد اللّه محمد بن محمد بن النعمان و الحسين بن عبيد اللّه و احمد بن عبدون كلهم عن احمد بن محمد بن الحسن بن الوليد عن ابيه و اخبرني به أيضا ابو الحسين بن ابى جيد عن محمد بن الحسن بن الوليد عن‌ محمد بن‌ الحسن‌ الصفار»[1] هر دو طریقی که شیخ طوسی بیان کرده منتهی می شود به محمد بن الحسن بن الولید که ایشان خودش می گوید من کتاب حسن بن صفار را روایت نمی کنم و روایت ما از صفار غیر از کتاب بصائر الدرجات است. مرحوم خوئی این طریق را صحیح می داند. محقق اردبیلی نیز می گوید این طریق در مشیخه صحیح است. خلاصه علامه حلی طرق شیخ طوسی را در مشیخه بررسی کرده است.

در کتاب رجال علامه آمده «اعلم أن الشيخ الطوسي ره ذكر أحاديث كثيرة في كتاب التهذيب و الاستبصار عن رجال لم يلق زمانهم و إنما روى عنهم بوسائط و حذفها في الكتابين ثم ذكر في آخرهما طريقه إلى كل رجل رجل مما ذكره في الكتابين و كذلك فعل الشيخ أبو جعفر ابن بابويه و نحن نذكر في هذه الفائدة على سبيل الإجمال صحة طرقهما إلى كل واحد واحد ممن يوثق به أو يحسن حاله أو وثق و إن كان على مذهب فاسد و لم يحضرني حاله دون من ترد روايته و يترك قوله و إن كان فاسد الطريق ذكرناه و إن كان في الطريق من لا يحضرنا معرفة حاله من جرح أو تعديل تركناه أيضا كل ذلك على سبيل الإجمال إذ التفصيل موكول إلى كتابنا الكبير و إنما قصدنا ذلك للاختصار و لبلوغ الغاية بمعرفة صحة طرقهما و فسادها بذلك»[2] ایشان فرموده من طرق شیخ طوسی را اینجا ذکر می کنم و افراد صحیح و فاسد را نام می برم. ایشان نامی از محمد بن حسن صفار نمی برد. طریق شیخ طوسی به محمد بن حسن صفار، اگر تصحیح شود شامل بصائر الدرجات نمی شود چرا که محمد بن حسن بن ولید از صفار نقل نمی کرده است. به نظر ما این کتاب از کتب مشهوره معتمد علیه نیست.