< فهرست دروس

«درس طب در روایات»

استاد تبریزیان

96/02/02

بسم الله الرحمن الرحیم

موضوع: ادامه بحث گوشت – گوشت پرندگان – معرفی بیماری تومور استخوان

 

صحبت راجع به گوشت ها است و بحث به گوشت حیوانات وحشی مانند گاووحشی، آهو، شترمرغ و امثال این ها رسید.

به طور کلی در روایات می‌فرماید زیاده روی در خوردن گوشت این حیوانات به صلاح نیست زیرا باعث کم عقلی و حماقت می‌شود.

خوردن حیوانات وحشی اگر درنده باشند و یا نیش داشته باشند به صلاح نیست ولی در غیر اینصورت از نظر فقهی خوردن آن ها حلال است و در روایات و قرآن هم وارد شده است. اما از جهت بهداشتی و ضرر داشتن مورد بحث است.

علی بن ابراهیم قمی در تفسیر آیه 143 از سوره انعام نقل می‌کند:

«مِنَ الضَّأْنِ اثْنَيْنِ‌» عَنَى الْأَهْلِيَ‌ وَ الْجَبَلِيَ‌ «وَ مِنَ الْمَعْزِ اثْنَيْنِ‌» عَنَى الْأَهْلِيَّ وَ الْوَحْشِيَّ الْجَبَلِيَّ «وَ مِنَ الْبَقَرِ اثْنَيْنِ‌» يَعْنِي الْأَهْلِيَّ وَ الْوَحْشِيَّ الْجَبَلِيَّ «وَ مِنَ الْإِبِلِ اثْنَيْنِ‌» يَعْنِي الْبَخَاتِيَ‌ وَ الْعِرَابَ- فَهَذِهِ أَحَلَّهَا اللَّه‌[1]

یعنی مراد از دو گوسفند، گوسفند اهلی و کوهی(قوچ کوهی) است و مراد از دو بز، بز اهلی و بز کوهی است و مراد از دو گاو، گاو اهلی و گاو وحشی است و مراد از دو شتر، شتر دو کوهانه و شتر یک کوهانه است پس خداوند این ها را حلال کرده است.

در روایت خواندیم که گاو وحشی، شامل گاومیش هم می‌شود.

در روایت دیگر آمده است:

وَ أَحَلَّ اللَّهُ تَبَارَكَ وَ تَعَالَى لُحُومَ‌ الْبَقَرِ وَ الْإِبِلِ‌ وَ الْغَنَمِ لِكَثْرَتِهَا وَ إِمْكَانِ وُجُودِهَا وَ تَحْلِيلِ الْبَقَرِ الْوَحْشِ وَ غَيْرِهَا مِنْ أَصْنَافِ مَا يُؤْكَلُ مِنَ الْوَحْشِ الْمُحَلَّلِ لِأَنَّ غِذَاءَهَا غَيْرُ مَكْرُوهٍ وَ لَا مُحَرَّمٍ وَ لَا هِيَ مُضِرَّةٌ بَعْضُهَا بِبَعْضٍ وَ لَا مُضِرَّةٌ بِالْإِنْسِ وَ لَا فِي خَلْقِهَا تَشْوِيهٌ وَ كُرِهَ أَكْلُ لُحُومِ الْبِغَالِ وَ الْحُمُرِ الْأَهْلِيَّةِ لِحَاجَاتِ النَّاسِ إِلَى ظُهُورِهَا وَ اسْتِعْمَالِهَا وَ الْخَوْفِ مِنْ قِلَّتِهَا لَا لِقَذَرِ خِلْقَتِهَا وَ لَا قَذَرِ غِذَائِهَا[2]

یعنی خداوند گوشت گاو و شتر و گوسفند را حلال کرده است چون زیاد است و قابل دسترسی است و حلال کردن گاو وحشی و حیوانات وحشی دیگر به جهت این است که غذای آن ها غذای بد و حرام و نجس نیست و آن ها به همدیگر آسیب نمی‌رساند و درندگی ندارند و به انسان ها آسیب نمی‌رسانند و در چهره‌ی آن ها مشوه نیست.

این روایت ملاک حیوان ماکول اللحم را معین می‌کند. اگر حیوان غذای خوب داشته باشد و به یکدیگر و به انسان آسیب نمی‌رساند خوردن آن حلال است و اگر یکی از این موارد وجود نداشته باشد خوب نیستند.

 

گوشت آهو

شاید آهو بهترین حیوان وحشی باشد و از شترمرغ هم شاید بهتر باشد.

«یحمور» یک نوع آهو است که تفاوتی با آهو این است که دم کوتاهی دارد و شاخ سه شعبه دارد.

در روایت آمده است:

سَأَلْتُ أَبَا الْحَسَنِ الرِّضَا ع عَنِ اللَّامِصِ‌ فَقَالَ وَ مَا هُوَ فَذَهَبْتُ أَصِفُهُ لَهُ فَقَالَ أَ لَيْسَ الْيَحَامِيرَ قُلْتُ بَلَى قَالَ أَ لَيْسَ يَأْكُلُونَهُ بِالْخَلِّ وَ الْخَرْدَلِ وَ الْأَبْزَارِ قُلْتُ بَلَى قَالَ لَا بَأْسَ بِهِ[3]

یعنی از امام رضا(ع) در مورد «لامص» پرسیدم فرمود چه حیوانی است و من برای حضرت وصف کردم فرمود آیا یحمور نیست عرض کردم بله فرمود آیا آن را با سرکه و خردل و ادویه جات مصرف نمی‌کنید عرض کردم بله فرمود اشکالی ندارد.

معلوم می‌شود خوردن آهو که بهترین حیوان وحشی است هم خالی از اشکال نیست و باید خوردن آن همراه سرکه و خردل و ادویه جات باشد.

از این روایت استفاده می‌شود که اگر شرائط خوردن گوشت آهو رعایت نشود شاید اشکال داشته باشد.

 

الاغ وحشی(گورخر)

در سند این روایت سهل بن زیاد آدمی آمده است که او غیر معتبر نیست و اعتقاد من اعتبار او است بنابراین روایت معتبر است:

كَتَبْتُ إِلَى أَبِي الْحَسَنِ ع أَسْأَلُهُ عَنْ لُحُومِ‌ الْحُمُرِ الْوَحْشِيَّةِ فَكَتَبَ يَجُوزُ (أَكْلُهَا وَحْشِيَّةً) وَ تَرْكُهُ عِنْدِي أَفْضَلُ[4]

یعنی به امام کاظم (ع) نوشتم و از گوشت گورخر سوال کردم برای نوشت خوردن آن جائز است و نخوردن آن نزد من بهتر است.

در مورد الاغ های اهلی به جهت استفاده‌ی آن ها برای حمل و نقل و نیازمندی به آن ها، نباید خورده بشود ولی در مورد الاغ وحشی استفاده درکار نیست ولی با این حال نخوردن آن بهتر است بنابراین خوردن الاغ وحشی و غیر وحشی خالی از اشکال نیست.

 

شحم

شحم همان «پی» است. امروزه می‌گویند چربی و شحم، خصوصا شحم گاو نخورید. امروزه در کل دنیا خوردن و فروختن شحم گاو ممنوع است.

روایات می‌فرماید شحم مفید است و لقمه ای از شحم وارد بدن نمی‌شود مگر اینکه همانند او بیماری از بدن خارج می‌شود.

در روایت آمده است:

مَنْ أَكَلَ لُقْمَةَ شَحْمٍ‌ أَخْرَجَتْ مِثْلَهَا مِنَ الدَّاء[5]

یعنی کسی که لقمه ای شحم مصرف کند مانند آن از بیماری از بدن خارج می‌شود.

احتمال دارد مراد به اندازه‌ی شحم مصرفی، بیماری از بدن خارج می‌شود و احتمال دارد از سنخ شحم که چربی است، از بدن خارج می‌شود یعنی چربی های مضر از بدن خارج می‌شوند.

تجربه نشان داده است، افرادی که شحم گاو مصرف می‌کنند بعد از مدتی، چربی خون آن ها تعدیل می‌شود و درمان می‌شود. بنابراین معلوم می‌شود مراد از «مثلها» سنخیت مراد است البته بعید نیست اندازه هم مراد باشد.

در قرآن می‌فرماید:

﴿وَ مِنَ الْبَقَرِ وَ الْغَنَمِ حَرَّمْنا عَلَيْهِمْ شُحُومَهُما إِلاَّ ما حَمَلَتْ ظُهُورُهُما أَوِ الْحَوايا أَوْ مَا اخْتَلَطَ بِعَظْم‌﴾[6]

یعنی و از گاو و گوسفند، پيه و چربيشان را بر آنان تحريم نموديم مگر چربيهايى كه بر پشت آنها قرار دارد، و يا در دو طرف پهلوها، و يا آنها كه با استخوان آميخته است‌

بعد قرآن می‌فرماید:

﴿فَبِظُلْمٍ مِنَ الَّذينَ هادُوا حَرَّمْنا عَلَيْهِمْ طَيِّباتٍ أُحِلَّتْ لَهُمْ وَ بِصَدِّهِمْ عَنْ سَبيلِ اللَّهِ كَثيراً﴾[7]

یعنی بخاطر ظلمى كه از يهود صادر شد، و (نيز) بخاطر جلوگيرى بسيار آنها از راه خدا، بخشى از چيزهاى پاكيزه را كه بر آنها حلال بود، حرام كرديم‌

شحم به خاطر ضرر داشتن بر بنی اسرائیل حرام نشده است بلکه طیبات در نهایت سلامتی و منفعت است که به خاطر عقوبت بر بنی اسرائیل حرام شده است.

کنوانسیون جهانی هم دست صهیونیسم جهانی است و شحم و به خصوص فروش شحم گاو را در کل دنیا ممنوع کرده است.

در آیه قرآن صحبت از پی گوسفند و گاو است ولی روایت پی را به شحم گاو تخصیص می‌زند بنابراین مراد شحم گوسفند نیست.

قرآن فرمود بر بنی اسرائیل طیبات حرام شده است و از امام (ع) پرسیده می‌شود که طیبات چیست؟

قُلْتُ لِأَبِي عَبْدِ اللَّهِ ع جُعِلْتُ فِدَاكَ الشَّحْمَةُ الَّتِي تُخْرِجُ مِثْلَهَا مِنَ الدَّاءِ أَيُّ شَحْمَةٍ قَالَ هِيَ شَحْمَةُ الْبَقَرِ وَ مَا سَأَلَنِي يَا زُرَارَةُ عَنْهَا أَحَدٌ قَبْلَكَ[8]

یعنی از امام صادق(ع) عرض کردم فدایت شوم کدام شحم است که مانند آن بیماری را از بدن خارج می‌سازد فرمود آن شحم گاو است و قبل از تو کسی این سوال را از من نپرسید

به نظر می‌رسد خوردن روغن دنبه خیلی مطلوب نباشد زیرا در گذشته برای روغن چراغ استفاده می‌شده است.

اگر گاو بچرد، بهترین شحم را دارد.

بعید نیست که تمام شحم ها مراد باشد ولی آیا تمام چیزهایی که بر بنی اسرائیل حرام شد از «طیبات» بوده است؟ گوشت خوک هم بر بنی اسرائیل حرام شده است. بنابراین مراد از طیبات تام شحم ها نیست بلکه امام (ع) باید مشخص کند که کدام طیبات است.

یکی از نص ها می‌فرماید شحم مانند خودش بیماری را از بدن خارج می‌کند و نص دیگری می‌فرماید شحمی که بیماری را خارج می‌کند شحم گاو است و نص دیگری می‌فرماید گوشت شتر، گوشت خوبی است و می‌فرماید مصرف گوشت شتر از «حنفیه» است و مدح شده است. ولی راجع به شحم گوسفند و دنبه‌ی گوسفند مدحی وارد نشده است. اگر یک دلیل بود ما به آن عمل می‌کردیم.

نبود روایت در مورد شحم گوسفند با آیه‌ی 146 از سوره‌ی انعام منافاتی ندارد ولی اینکه از شحم گوسفند از طیبات باشد هم ثابت نمی‌شود مگر اینکه از حلیت شحم گوسفند، طیب بودن آن را ثابت کنیم.

در یک آیه آمده است که شحم گاو و گوسفند حرام شده است و آیه‌ی دیگر می‌فرماید طیبات حرام شده است، ولی کدام یک از حرام شده ها «طیبات» هستند؟ زیرا گوشت خوک هم بر بنی اسرائیل حرام شده است. قرآن نفرموده است که شحم گوسفند هم طیبات است. روایات بیان می‌کنند که کدام طیبات است و ما روایتی در مورد شحم گوسفند نداریم.

اینکه شحم گوسفند حلال است ثابت نمی‌کند که جزء طیبات هم می‌باشد بلکه شاید جزء مکروهات باشد بلکه امام (ع) فرمود شحم گاو جزء طیبات است.

شحم گاو قطعا چربی بد را از بدن خارج می‌کند و بعید نیست که چربی مفید به بدن اضافه کند زیرا قانون این است که هرگاه چربی بد کم شود چربی خوب زیاد می‌شود و هرگاه چربی خوب کم شود، چربی بد زیاد می‌شود.

اگر شحم گاو چربی اضافی و بد را از بدن خارج کند و غده‌ی آدرنال را تقویت کند، تقویت کننده‌ی بدن هم می‌باشد که روایت هم به این معنا داریم.

افرادی که روغن شحم گاو درست می‌کنند بوی بد هم ندارد. می‌توان پیاز یا چیز دیگری اضافه کرد تا بوی شحم از بین برود.

اگر شحم گاو خوب درست شود و معطر باشد با عسل هم می‌توان مصرف کرد.

 

گوشت پرندگان

 

کبوتر

صحبت روی گوشت پرندگان مفید است که بهترین گوشت، گوشت کبوتر است. گوشت کبوتر از گوشت گوسفند هم بهتر است ولی خوردن گوشت کبوتر متعارف نیست و قیمتی هم ندارد.

عده ای در اصفهان پرورش کبوتر گوشتی راه انداخته اند و میفروشند. خوب است که مصرف گوشت کبوتر احیاء بشود زیرا خیلی مقوی است و ضرری هم ندارد.

در روایت آمده است:

أَنَّهُ ذُكِرَ عِنْدَهُ‌ لَحْمُ‌ الطَّيْرِ فَقَالَ أَطْيَبُ اللَّحْمِ لَحْمُ فَرْخٍ غَذَّتْهُ فَتَاةٌ مِنْ رَبِيعَةَ بِفَضْلِ قُوتِهَا[9]

یعنی نزد حضرت امیر(ع) از گوشت پرندگان یاد شد فرمود بهترین گوشت، گوشت جوجه کبوتری که تازه پرواز کرده است و دختری از قبلیه‌ی ربیعه از باقیمانده‌ی غذایش پرورش داده است.

«اطیب» اشاره به مفید بودن و خوشمزه بودن گوشت کبوتر دارد.

«فرخ» به معنای جوجه است ولی از قرینه‌ی موجود که نان می‌خورد، معلوم می‌شود جوجه کبوتر مراد است زیرا پرنده ای که برای آن نان خورد می‌کنند و می‌خورد، کبوتر است.

در روایت دیگر آمده است:

الْوَزُّ جَامُوسُ الطَّيْرِ وَ الدَّجَاجُ خِنْزِيرُ الطَّيْرِ وَ الدُّرَّاجُ حَبَشُ الطَّيْرِ فَأَيْنَ أَنْتَ عَنْ‌ فَرْخَيْنِ‌ نَاهِضَيْنِ رَبَّتْهُمَا امْرَأَةٌ مِنْ رَبِيعَةَ بِفَضْلِ قُوتِهَا[10]

یعنی ... کجایی تو از دو جوجه ای که تازه می‌خواهند پرواز کنند و زنی از قبلیه‌ی ربیعه از زیادی غذایش پرورش داده است.

در روایت دیگر آمده است:

ذَكَرْتُ اللُّحْمَانَ عِنْدَ أَمِيرِ الْمُؤْمِنِينَ عَلِيِّ بْنِ أَبِي طَالِبٍ وَ عُمَرَ حَاضِرٌ فَقَالَ عُمَرُ إِنَّ أَطْيَبَ اللَّحْمَيْنِ لَحْمُ الدَّجَاجِ فَقَالَ أَمِيرُ الْمُؤْمِنِينَ ع كَلَّا إِنَّ ذَلِكَ خَنَازِيرُ الطَّيْرِ وَ إِنَّ أَطْيَبَ اللَّحْمِ لَحْمُ‌ فَرْخِ‌ حَمَامٍ‌ قَدْ نَهَضَ أَوْ كَادَ يَنْهَض‌[11]

یعنی ... بهترین گوشت، گوشت جوجه کبوتری است که پرواز کرده است یا تازه می‌خواهد پرواز کند.

بنابر روایاتی که قانون بهترین گوشت را بیان می‌کنند، باید غذای حیوان نگاه شود، بهترین غذا و سالم ترین غذا، غذای کبوتر است، کبوتر فقط یا بیشتر گندم می‌خورد و آن هم هر گندمی را نمی‌خرود بلکه مثلا از هر پنج دانه گندم یکی بهترین است را انتخاب می‌کند که سالم سالم باشد. یا نانی که برای او خرد می‌کنند را می‌خورد. بنابراین سالم ترین و بهترین غذا را کبوتر دارد.

به نظر می‌رسد که قبیله‌ی «ربیعه» خیلی سالم و تمییز هستند و در روایت دارد که قوم تمییزی بودند و مسواک می‌زدند. به نظر می‌رسد «ربیعه» طرف نجد یعنی شرق عربستان است. فکر می‌کنم شیعیان حاضر در عربستان باشند مانند «قطیف» و «احساء» و «بحرین» ربیعه هستند.

 

مرغ

بر اساس قانونی که غذای حیوان را ملاک خوب بودن گوشت قرار داده است، مرغ خیلی برای خوردن مناسب نیست زیرا ماند خوک همه چیز می‌خورد و اگر بهترین غذا هم جلوی مرغ باشد ولی نگاهش به آشغال است. مورچه و سوسک و فضولات و حتی گوشت خودش را هم می‌خورد به همین جهت در روایات آمده است که خوک پرندگان است.

در روایت آمده است:

إِنَّهُ ذُكِرَتِ اللُّحْمَانُ بَيْنَ يَدَيْ عُمَرَ فَقَالَ عُمَرُ إِنَّ أَطْيَبَ اللُّحْمَانِ‌ لَحْمُ‌ الدَّجَاجِ‌ فَقَالَ أَمِيرُ الْمُؤْمِنِينَ ع كَلَّا إِنَّ ذَلِكَ خَنَازِيرُ الطَّيْرِ وَ إِنَّ أَطْيَبَ اللُّحْمَانِ لَحْمُ فَرْخٍ قَدْ نَهَضَ أَوْ كَادَ أَنْ يَنْهَضَ[12]

یعنی نزد عمر از گوشت یاد شد گفت بهترین گوشت، گوشت مرغ است حضرت علی (ع) فرمود هرگز بلکه خوک پرندگان است و بهترین گوشت، گوشت جوجه کبوتری است که پرواز کرده است یا نزدیک است که بپرد.

البته چون پیامبر(ص) گوشت مرغ خورده است و به ندرت هم ائمه(ع) گوشت مرغ می‌خورده اند، می‌توان مرغ خورد، اینطور نیست که اصلا گوشت مرغ مصرف نکنیم.

در روایت آمده است:

أَنَّ النَّبِيَّ ص كَانَ يَأْكُلُ الدَّجَاجَ‌ وَ الْفَالُوذَجَ‌ وَ كَانَ يُعْجِبُهُ الْحَلْوَاءُ وَ الْعَسَل‌[13]

یعنی پیامبر(ص) مرغ و فالوذج می‌خورد ...

یعنی پیامبر(ص) غذاهای فاخر مانند مرغ و پالوده مصرف می‌کرده است.

روایتی هم نشان می‌دهد گوشت مرغ تقویت کننده است:

وَ لَقَدْ آذَانِي أَكْلُ‌ الْخَلِ‌ وَ الزَّيْتِ‌ حَتَّى إِنَّ حَمِيدَةَ أَمَرَتْ بِدَجَاجَةٍ فَشُوِيَتْ فَرَجَعَتْ إِلَيَّ نَفْسِي[14]

یعنی امام صادق(ع) فرمود خوردن سرکه و روغن زیتون مرا اذیت کرد تا اینکه حمیده(همسر) امر کرد مرغی بریان شود و نیرو و توانم برگشت.

غذای همیشگی امام صادق(ع) سرکه و روغن زیتون است که غذای انبیاء بوده است.

بنابراین مرغ هم تقویت کننده است و اگر گفته می‌شود مرغ نخورید، زیرا مرغ های بازار هورمون و آنتی بیوتیک و ژن خوک دارند و به آن ها اجازه نمی‌دهند تا بخوابند. مصرف این گونه مرغ ها اشکال دارد.

گاو هم برای مصرف، باید گاو چرا رفته و بومی باشد. وقتی گاو، ژن خوک داشته باشد و یا در خانه حبس باشد و نان کپک زده مصرف کند، شیر آن بهتر از خاصیت نان کپک زده نیست.

شیر گاو تابع نوع تغذیه‌ی گاو است، اسلام گفته است:

عليكم بألبان البقر، فإنّها ترمّ من كلّ الشّجر[15]

یعنی بر شما باد شیرهای گاو زیرا از هر درختی تغذیه می‌کند.

بنابراین اگر می‌خواهیم شیر درمان تمام بیماری ها باشد، گاو باید بچرد و اگر گاو نچرد و غذای مخصوصی خورد، شیر آن گاو خاصیت غذایی که می‌خورد را می‌گیرد. اگر گاو ینجه بخورد یا جو بخورد، شیر گاو خاصیت همان یونجه و جو را خواهد داشت.

خروس و مرغ از جهت غذا فرقی نمی‌کننند ولی خروس کمتر آشغال می‌خورد.

به نظر می‌رسد و آن طور که می‌گویند طبع گوشت کبوتر گرم است و طبع گوشت مرغ سرد است.

اگر بنابر روایات و قانونی که درمورد گوشت حیوانات وجود دارد، مرغی را حبس کردیم و فقط غذای سالم به آن دادیم، به نظر می‌رسد که گوشت خوبی باشد.

 

بیماری نئوپلاسم استخوان (تومورهای استخوانی)

مشکل اصلی این بیماری درد شدید آن است. درد این بیماری قابل تحمل نیست و دو قسم تومور خوش خیم و بد خیم دارد.

اس او ما، یک نوع تومور بدخیم استخوانی است.

بیشتر تومورهای بدخیم به «oma» ختم می‌شود.

سلول زانت هم نوع دیگر تومور است. استخوان های دراز و مهره های کمر و لگن را درگیر می‌کند.

«کاندروما» حقره‌ی مغز استخوان را درگیر می‌کند.

«ترانولوما» ضایعه منهدم کننده‌ی استخوان است.

«کاندروسارکوما» تومورهای غضروفی است که بیشتر غضروف ها را درگیر می‌کند.

«سلول زانت» سریعا قسمت قشری استخوان را منهدم می‌کند.

«میلوما» ضایعات منتشر استخوانی و به دنبال آن کم خونی و ضایعات کلیوی دارد که پیشرونده و کشنده است. لگن و دنده ها و مهره ها را درگیر می‌کند.

علائم

علاوه بر درد استخوانی، درد پشت قفسه‌ی سینه، بی قراری، کم شدن وزن، سردرد، کم خونی از علائم تومورهای استخوانی است.

درمان

داروهای درمان تمام سرطان ها مانند داروی ثفا، داروی پیامبر(ص) و داروی امام رضا(ع) است که باید همگی با آب هسته‌ی سنجد یا با آب استخوانساز مصرف شوند که حمال داروها به سمت استخوان است.


BaharSound

www.baharsound.ir, www.wikifeqh.ir, lib.eshia.ir

logo