« فهرست دروس

درس تفسیر استاد ری شهری

93/09/27

بسم الله الرحمن الرحیم

تبيين صالحان از منظر قرآنصلاح يعني شايستگي و كلمه صالح يعني شايسته، صالحان نيز يعني شايستگان. در هر نمازي بر بندگان صالح خدا سلام مي فرستيم. بايد سبك زندگي ما سبك زندگي آن ها باشد.آيات و سوره آل عمران مبين ويژگي‌هاي بندگان صالح خداوند است.لَيْسُواْ سَوَاء مِّنْ أَهْلِ الْكِتَابِ أُمَّةٌ قَآئِمَةٌ يَتْلُونَ آيَاتِ اللّهِ آنَاء اللَّيْلِ وَهُمْ يَسْجُدُونَ[1] يُؤْمِنُونَ بِاللّهِ وَالْيَوْمِ الآخِرِ وَيَأْمُرُونَ بِالْمَعْرُوفِ وَيَنْهَوْنَ عَنِ الْمُنكَرِ وَيُسَارِعُونَ فِي الْخَيْرَاتِ وَأُوْلَئِكَ مِنَ الصَّالِحِينَ [2] ، در آيات فوق خداوند چند صفت را بيان مي فرمايد و آن ها را از آن صالحان مي داند.چه كساني مصداق صالحان هستندابتداي آيه در مورد اهل كتاب است كه همه آن ها يكسان نيستند. طبق رواياتي كه نقل شده اين آيه در مورد اهل كتابي است كه بعداً مسلمان شده‌اند. در ادامه آيه ويژگي براي انسان هاي صالح بيان شده است. هر كسي مي خواهد مصداق صالحان قرآني باشد بايد تلاش كند كه اين ويژگي را در زندگي خانوادگي خودش حفظ كند.ويژگي هاي صالحان دو ويژگي، اعتقادي است؛ اعتقاد به قيامت و روز جزا. چند ويژگي رفتاري است. در ميان اعتقادات مسئله ايمان به خدا و روز قيامت از همه مهم تر است.عمل صالح فقط از انسان‌هاي مؤمن پذيرفته است، اعتقاد به خدا و روز قيامت كليد پذيرش اعمال ديگر است.كسي كه خدا را باور داشته باشد، خيانت نمي كند، رشوه نمي گيرد و ... . تا ويژگي رفتاري ديگر براي صالحان نام برده شده است؛ تلاوت قرآن در دل شب. اين نكته براي قاريان قرآن خيلي قابل توجه است كه براي خود و خانواده خودشان نيز قرآن را تلاوت كنند نه فقط براي مردم.خانه اي كه در آن قرآن خوانده مي شود به آسمان نور مي دهند، در آن خانه بركت است. برنامه قرآن خواندن در خانه باعث دور شدن شيطان از آنجاست.ويژگي رفتاري ديگر انسان هاي صالح سجود و خضوع در برابر عظمت حق يكي ديگر از ويژگي هاست. ويژگي ديگر امر به معروف و نهي از منكر است. انسان هاي شايسته اين را وظيفه خود مي دانند و بلكه وظيفه تمام مسلمانان است، حداقل نسبت به خانواده خودمان احساس وظيفه كنيم.نكته مهم اين است كه آمر به معروف، حواسش باشد كه گاهي اين كار منكر است يعني گناه مي كند، تندي مي كند. بد برخورد نكند. جوري برخورد كند كه اثر داشته باشد.نمونه هايي از امر به معروف از سوي انسان هاي صالح شيخ كليني در كافي از امام صادق نقل كرده است كه اميرالمؤمنين(ع) وقتي حاكم بود از راهي عبور مي كرد. شخصي از اهل كتاب با آن حضرت برخورد مي كند و او را نمي شناسد. با هم هم مسير مي شوند و همراه هم رفتند تا رسيدند سر دوراهي كه بايد مسيرشان جدا مي شود. آن شخص اهل كتاب مسير خودش را رفت و ديد امام كه مسيرش را جاي ديگري گفته بود به همراهش مي آيد، تصور كرد كه اشتباه مي كند، حضرت فرمود اين ادب رفاقت است. يكي از آداب سفر اين است كه چند قدم همراه همسفر بروي بعد به راه خودت برگردي.حضرت فرمود ما اين ادب را از پيغمبرمان ياد گرفته ايم. گفت اگر پيغمبر شما چنين حرفي زده من هم دين شما را قبول كردم، من هم مسلمان شدم. اين هم امر به معروف است، اما برخي اهانت كردن را هم امر به معروف مي‌دانند، اما نتيجه اين كجا و نتيجه آن كجا. اين سبك علوي دعوت به اسلام است.نمونه ديگر مربوط به فرزندان اميرالمؤمنين(ع) است. امام حسن(ع) و امام حسين(ع) خردسال بودند. پيرمردي مشغول وضو گرفتن بود ولي درست وضو نمي گرفت. گفتند آقا ما مي خواهيم وضو بگيريم شما نگاه كن كه ما درست وضو مي گيريم يا نه. پيرمرد ديد خيلي قشنگ و كامل وضو گرفتند گفت شما درست مي گيريد من اشتباه مي كنم بايد مثل شما وضو بگيرم.آخرين ويژگي صالحان شتاب در كارهاي خير، آخرين ويژگي رفتاري انسان هاي صالح است. اينطور نيست كه امروز و فردا كنند براي كار خير. اگر تصميم داري كار خيري انجام دهي فوري انجام بده چون شيطان فريب مي دهد.

موضوع: تبیین صالحان از منظر قرآن:صلاح یعنی شایستگی و کلمه صالح یعنی شایسته، صالحان نیز یعنی شایستگان. در هر نمازی بر بندگان صالح خدا سلام می فرستیم. باید سبک زندگی ما سبک زندگی آن ها باشد.آیات ۱۱۳ و ۱۱۴ سوره آل عمران مبین ویژگی‌های بندگان صالح خداوند است.﴿لَیْسُواْ سَوَاء مِّنْ أَهْلِ الْکِتَابِ أُمَّةٌ قَآئِمَةٌ یَتْلُونَ آیَاتِ اللّهِ آنَاء اللَّیْلِ وَهُمْ یَسْجُدُونَ﴾[1] ﴿یُؤْمِنُونَ بِاللّهِ وَالْیَوْمِ الآخِرِ وَیَأْمُرُونَ بِالْمَعْرُوفِ وَیَنْهَوْنَ عَنِ الْمُنکَرِ وَیُسَارِعُونَ فِی الْخَیْرَاتِ وَأُوْلَئِکَ مِنَ الصَّالِحِینَ﴾ [2] ، در آیات فوق خداوند چند صفت را بیان می فرماید و آن ها را از آن صالحان می داند.چه کسانی مصداق صالحان هستندابتدای آیه در مورد اهل کتاب است که همه آن ها یکسان نیستند. طبق روایاتی که نقل شده این آیه در مورد اهل کتابی است که بعداً مسلمان شده‌اند. در ادامه آیه ۵ ویژگی برای انسان های صالح بیان شده است. هر کسی می خواهد مصداق صالحان قرآنی باشد باید تلاش کند که این ۵ ویژگی را در زندگی خانوادگی خودش حفظ کند.ویژگی های صالحان: دو ویژگی، اعتقادی است؛ اعتقاد به قیامت و روز جزا. چند ویژگی رفتاری است. در میان اعتقادات مسئله ایمان به خدا و روز قیامت از همه مهم تر است.عمل صالح فقط از انسان‌های مؤمن پذیرفته است، اعتقاد به خدا و روز قیامت کلید پذیرش اعمال دیگر است.کسی که خدا را باور داشته باشد، خیانت نمی کند، رشوه نمی گیرد و ... . ۴ تا ویژگی رفتاری دیگر برای صالحان نام برده شده است؛ تلاوت قرآن در دل شب. این نکته برای قاریان قرآن خیلی قابل توجه است که برای خود و خانواده خودشان نیز قرآن را تلاوت کنند نه فقط برای مردم.خانه ای که در آن قرآن خوانده می شود به آسمان نور می دهند، در آن خانه برکت است. برنامه قرآن خواندن در خانه باعث دور شدن شیطان از آنجاست.ویژگی رفتاری دیگر انسان های صالح سجود و خضوع در برابر عظمت حق یکی دیگر از ویژگی هاست. ویژگی دیگر امر به معروف و نهی از منکر است. انسان های شایسته این را وظیفه خود می دانند و بلکه وظیفه تمام مسلمانان است، حداقل نسبت به خانواده خودمان احساس وظیفه کنیم.نکته مهم این است که آمر به معروف، حواسش باشد که گاهی این کار منکر است یعنی گناه می کند، تندی می کند. بد برخورد نکند. جوری برخورد کند که اثر داشته باشد.نمونه هایی از امر به معروف از سوی انسان های صالح: شیخ کلینی در کافی از امام صادق نقل کرده است که امیرالمؤمنین(ع) وقتی حاکم بود از راهی عبور می کرد. شخصی از اهل کتاب با آن حضرت برخورد می کند و او را نمی شناسد. با هم هم مسیر می شوند و همراه هم رفتند تا رسیدند سر دوراهی که باید مسیرشان جدا می شود. آن شخص اهل کتاب مسیر خودش را رفت و دید امام که مسیرش را جای دیگری گفته بود به همراهش می آید، تصور کرد که اشتباه می کند، حضرت فرمود: این ادب رفاقت است. یکی از آداب سفر این است که چند قدم همراه همسفر بروی بعد به راه خودت برگردی.حضرت فرمود: ما این ادب را از پیغمبرمان یاد گرفته ایم. گفت اگر پیغمبر شما چنین حرفی زده من هم دین شما را قبول کردم، من هم مسلمان شدم. این هم امر به معروف است، اما برخی اهانت کردن را هم امر به معروف می‌دانند، اما نتیجه این کجا و نتیجه آن کجا. این سبک علوی دعوت به اسلام است.نمونه دیگر مربوط به فرزندان امیرالمؤمنین(ع) است. امام حسن(ع) و امام حسین(ع) خردسال بودند. پیرمردی مشغول وضو گرفتن بود ولی درست وضو نمی گرفت. گفتند آقا ما می خواهیم وضو بگیریم شما نگاه کن که ما درست وضو می گیریم یا نه. پیرمرد دید خیلی قشنگ و کامل وضو گرفتند گفت شما درست می گیرید من اشتباه می کنم باید مثل شما وضو بگیرم.آخرین ویژگی صالحان: شتاب در کارهای خیر، آخرین ویژگی رفتاری انسان های صالح است. اینطور نیست که امروز و فردا کنند برای کار خیر. اگر تصمیم داری کار خیری انجام دهی فوری انجام بده چون شیطان فریب می دهد.


[1] سوره آل عمران آیه 113.
[2] سوره آل عمران آیه 114.
logo