/قاعده الحدود الی من الیه الحکم /کتاب القضاء

موضوع: کتاب القضاء/قاعده الحدود الی من الیه الحکم /

برخی به قاعده «الحدود الی من الیه الحکم خرده گرفته اند که ادله روایی ابن قاعده از حیث سند یا دلالت مخدوش است. برای نمونه گفته اند که درباره عمر بن حنظله نه مدحی از معصوم به ما رسیده است و نه قدحی و از این رو ایشان مجهول است و خبر ایشان معتبر نبوده و نمی توان به آن اعتماد نمود. درباره ابی خدیجه نیز گفته اند که ایشان زمانی از پیروان فرقه خَطّابیّه بوده است که انحراف عقیدتی آنها آشکار است. درباره عمر بن حنظله پاسخ می دهیم که افزون بر اینکه برخی از بزرگان مانند شهید ثانی ایشان را توثیق کرده اند قرائن فراوانی هم بر اعتبار ایشان و اخبار ایشان در دست است‌. ایشان مورد اعتماد عدول اصحاب بوده اند‌ و حتی برخی از اصحاب اجماع مانند زراره، عبداله بن مُسکان و عبدالله بن بکیر با اعتماد کامل به ابن حنظله ده ها روایت از او نقل کرده اند‌ و ما می دانیم که اگر سند روایتی به یکی از اصحاب اجماع برسد دیگر نیازی نیست که رواة پیش از آنها را بررسی کنیم چون اجماع هست که این افراد از شخص غیر موثق نقل روایت نمی کنند. همچنین ابن حنظله نسبت به برخی از اصحاب مانند صفوان بن یحیی سمت استادی دارد و از شیوخ ایشان است. ابن حنظله آن اندازه انسان دقیقی بوده است که در میان شمار فراوانی روایت حتی یک حدیث شاذ نقل نکرده است. گذشته از اینها امام صادق در روایتی در پاسخ به پرسش برخی از شیعیان درباره ابن حنظله فرموده اند که ابن حنظله به ما دروغ نمی بندد. لذا برخی از بزرگان نه تنها این معتبره معروف ابن حنظله را که مدار قضاء است بلکه همه روایات ایشان را مقبوله دانسته اند. درباره خرده‌هایی که به ابی خدیجه وارده شده نیز پیش از این به تفصیل پاسخ داده شد. اتهام غالی بودن به ابی خدیجه از سوی عامه و خلفای جور وارد شده است و مورد اعتماد نیست کما اینکه امروزه نیز برخی از ایشان ما را رافضی می نامند. همچنین به فرض که ابی خدیجه زمانی شیعه غالی بوده باشد می توان گفت پس از آن توبه کرده است و یا می توان گفت کسانی که دارای انحراف در عقیده هستند تنها اخبار عقیدتی آنها محل درنگ و فاقد اعتبار است نه اخبار ایشان در فروع فقهیه. و پاسخ آخر اینکه به فرض که روایات در اثبات این قاعده نارسا و مخدوش باشند آیات چنین نیستند و آیات چندی نیز در دست است که این قاعده را اثبات می کنند.