< فهرست دروس

درس شوارق - استاد حشمت پور

94/12/19

بسم الله الرحمن الرحیم

موضوع: سه چيز نزد نفس حاضراند

ارسطو: سه چيزحاضر براي نفس اند وبعبارت بهتر غائب ازنفس نيستند، يكي خود نفس، ديگري بدن وسومي قواي بدني كه حال دربدن اند اعم از حواس ظاهره كه لامسه، ذائقه، سامعه، باصره وشامه باشند وحواس باطنه كه حس مشترك، خيال و... است. وباتوجه به ملاك تعقل كه حضور شي درنزد مجرد باشد نفس به اين سه امرعلم حضوري دارد. واز آنجاي كه صورخيالي هم درپيش نفس حاضر اند نفس به اين صورهم علم حضوري دارد، نه اينكه ازطريق تمثل صورت درنفس علم داشته باشد كه علم حصولي است.

ازآنجاي كه ملاك ادراك حضور درنزد مجرد است ودربحث ما مراد از مجرد نفس است هرچقدر تجرد نفس بيشتر باشد ادراكش قوي تراست، هم دركش از خودش قوي تراست وهم ازقواي بدني وبدن درك كامل تري دارد واجزاي بشتري از آن را مي داند.

متن: و ذاتها[:نفس] غير غائبة عن ذاتها، و لا بدنها جملةً مّا[:في الجمله]، و لا قوى لبدنها[:نفس] جملةً مّا[:في الجمله]، وكان الخيال غير غائب عنها[:نفس]، فكذلك الصور الخياليّة، فتدركها[:صورخياليه] النفس لحضورها[:صورخياليه/خيال] لا لتمثّلها[:صورخياليه] في ذات النفس، و لوكان تجردها[:نفس] أكثرَ لكان الإدراك بذاتها أكثرَ و أشدَّ، و لوكان تسلطها[:نفس] على البدن أشدَّ كان حضور قواها و أجزاؤها لها[:نفس] أشدّ.

ارسطو: علم صفت ذات الاضافه است، ازحيث صفت بودنش كمال است هرچند از حيث اضافه وتعلقش به چيز خاصي كمال نباشد ويا حقيقت علم عبارت است از حضور كه حضور بودنش كمال است گرچه از حيث حضورچيز خاص بودن كمال نباشد. خلاصه: حقيقت ومفهوم علم كمال است واز آن حيث كه كمال است تكثر ندارد. پس علم اولا كمال است براي موجود عالم وثانيا موجب تكثر نمي شود. ولذا براي باري تعالي ممتنع نيست بلكه ممكن است به امكان عام وهرچيزي كه براي واجب ممكن به امكان عام باشد واجب است؛ چرا كه امكان عام دوتا مصداق دارد، يكي واجب وديگري ممكن خاص وامكان خاص موجب تركيب از وجود وماهيت ويا تركيب از قوه وفعليت است وتركيب وتكثر درواجب وجايز نيست.

متن: ثمّ قال لي: اعلم أنّ العلم كمال للموجود من حث مفهومه، و لا يوجب تكثّراً، فيجب[:متفرع بركمال بودن وتكثر نداشتن] للواجب وجوده، لأنّه كمال للموجود من حيث هو موجود[:نه ازآن حيث كه فلان ماهيت است] و لا يوجب تكثّراً، فلا يمتنع و الممكن العام على واجب الوجود يجب له، إذ لا يمكن بالإمكان الخاصّ شي‌ء عليه[:واجب]، فيوجبَ[:حتي أن يوجب] فيه جهة امكانيّة، فيتكثّر.

 

BaharSound

www.baharsound.ir, www.wikifeqh.ir, lib.eshia.ir

logo