درس شوارق - استاد حشمت پور
94/11/05
بسم الله الرحمن الرحیم
موضوع:
علم الهي
بحث دراثبات علم الهي داشتيم، خواجه دودليل براي اثبات علم باري تعالي آورده، دليل اول كه از نظر مشهوردليل متكلمين است مشتكل از يك صغراي ويك كبرا است. كبراي قياس بديهي است ولي صغراي قياس نياز به اثبات دارد، كه با توجه به علم هيئت، علم تشريح، علم آثارعلويه وسفليه وعلم حيوان ونبات اثبا كرديم.
لاهيجي استناد به كلام الهي مي كند كه اتقان واحكام صنع الهي را بيان مي كند. آيه 164سوه ي بقره براي كسي كه اهل تعقل است اتقان ... آيات علم الهي مي داند: 1. آفرينش آسمان وزمين، 2. گردش شب وروز، 3. آريزش حساب شدهء باران، 4. زنده ساختن زمين، 5. آفرينش جنبده گان، 6. وزش بادها، 7. ابرهاي رام شده ميان آسمان وزمين
1. آفرينش آسمان وزمين: آسمانها وزمين پيوسته درحال تغيير ودگر گوني است كه بربالاي سر ما قرار گرفته وبرما
2.گردش شب وروز: از پي هم آمدن شب وروز با اين نظم وحساب كه به همان اندازه كه از هريك كاسته مي شود به ديگري اضافه مي شود وهيچ گاه درآن بي نظمي راه نمي يابد وخود اين نظم وحساب با حركت منظم خورشيد وماه ارتباط كامل دارد نشان دهنده اتقان آن است.
3. ريزش حساب شدهء باران: آفرينش وجريان آب برروي زمين كه مايهء حيات است، ونيز فرود آمدن آن از آسمان بصورت قطراتي ريز ودرشت وآنگاه برخورد حساب شدهء آنها با هم درفضا، سپس پديد آمدن چشمه ها، جويها، نهرها وگاه سيلهاي مهيبي از آنها، هم چنين ريزش باران درزمانهاي مشخص وبا حساب واندازه هاي معيّن همه وهمه گوياي اتقان آن است.
4. زنده ساختن زمين: زنده شدن پس از مرگ آن ورويش گياهان وپيدايش ميوه هاي گوناگون وفراورده هاي درختي ودانه هاي نباتي وگياهي وفراهم آمدن حكيمانهء مواد غذايي براي انسان وموجودات زندهء ديگر همه حاكي از اتقان آن است.
5. آفرنش جنبده گان: آفرينش جنبده گان وپراكندن آنها دركران تا كران خشكي ودريا وهوا، ونيز تنوعي كه آفرينش آنها وجود دارد، هم چنين شگفت انگيزي اعضا واندامها ودستگاههاي گوناگون بدن آنها، وهدفمندي حكيمانه در پديد آوردن هركدام وخصوصيات ديگرهمه وهمه با اتقان تمام آفريده شده است.
6. وزش بادها: پديدهء شگفت انگيز بادها وطوفانها ونظام ويژهء حاكم بروزش آنها كه گاه از شمال مي وزد وگاه از جنوب وزماني از شرق وزمان ديگر از غرب، مدتي باد گرم مي وزد ومدتي ديگر باد سرد، ساعتي تند باد جريان مي يابد وساعتي ديگر بادهاي ملايم وجانبخش ونيز نقش حياتي آنها درباروري گياهان گواهي روشن بروجود اتقان آن وعلم سازنده ي آن است.
7. ابرهاي رام شده ميان آسمان وزمين: تسخير ابرها، نگاه داشتن آنها با آن وزن وحجم عظيم درفضا، حركت دادن آنها درنقاط مختلف، چگونگي تشكيل آنها و... دليل محكم بروجود علم سازنده ي آن است، براي كسانيكه اهل تعقل اند.
متن: و إلى جميع ذلك أُشير في قوله تعالى:«إِنَّ فِي خَلْقِ السَّماواتِ وَ الْأَرْضِ وَ اخْتِلافِ اللَّيْلِ وَ النَّهارِ ... وَ ما أَنْزَلَ اللَّهُ مِنَ السَّماءِ مِنْ ماءٍ فَأَحْيا بِهِ الْأَرْضَ بَعْدَ مَوْتِها وَ بَثَّ فِيها مِنْ كُلِّ دَابَّةٍ وَ تَصْرِيفِ الرِّياحِ وَ السَّحابِ الْمُسَخَّرِ بَيْنَ السَّماءِ وَ الْأَرْضِ لَآياتٍ لِقَوْمٍ يَعْقِلُونَ»
بحث دراثبات علم الهي داشتيم، خواجه دودليل براي اثبات علم باري تعالي آورده، دليل اول كه از نظر مشهوردليل متكلمين است مشتكل از يك صغراي ويك كبرا است. كبراي قياس بديهي است ولي صغراي قياس نياز به اثبات دارد، كه با توجه به علم هيئت، علم تشريح، علم آثارعلويه وسفليه وعلم حيوان ونبات اثبا كرديم.
لاهيجي استناد به كلام الهي مي كند كه اتقان واحكام صنع الهي را بيان مي كند. آيه 164سوه ي بقره براي كسي كه اهل تعقل است اتقان ... آيات علم الهي مي داند: 1. آفرينش آسمان وزمين، 2. گردش شب وروز، 3. آريزش حساب شدهء باران، 4. زنده ساختن زمين، 5. آفرينش جنبده گان، 6. وزش بادها، 7. ابرهاي رام شده ميان آسمان وزمين
1. آفرينش آسمان وزمين: آسمانها وزمين پيوسته درحال تغيير ودگر گوني است كه بربالاي سر ما قرار گرفته وبرما
2.گردش شب وروز: از پي هم آمدن شب وروز با اين نظم وحساب كه به همان اندازه كه از هريك كاسته مي شود به ديگري اضافه مي شود وهيچ گاه درآن بي نظمي راه نمي يابد وخود اين نظم وحساب با حركت منظم خورشيد وماه ارتباط كامل دارد نشان دهنده اتقان آن است.
3. ريزش حساب شدهء باران: آفرينش وجريان آب برروي زمين كه مايهء حيات است، ونيز فرود آمدن آن از آسمان بصورت قطراتي ريز ودرشت وآنگاه برخورد حساب شدهء آنها با هم درفضا، سپس پديد آمدن چشمه ها، جويها، نهرها وگاه سيلهاي مهيبي از آنها، هم چنين ريزش باران درزمانهاي مشخص وبا حساب واندازه هاي معيّن همه وهمه گوياي اتقان آن است.
4. زنده ساختن زمين: زنده شدن پس از مرگ آن ورويش گياهان وپيدايش ميوه هاي گوناگون وفراورده هاي درختي ودانه هاي نباتي وگياهي وفراهم آمدن حكيمانهء مواد غذايي براي انسان وموجودات زندهء ديگر همه حاكي از اتقان آن است.
5. آفرنش جنبده گان: آفرينش جنبده گان وپراكندن آنها دركران تا كران خشكي ودريا وهوا، ونيز تنوعي كه آفرينش آنها وجود دارد، هم چنين شگفت انگيزي اعضا واندامها ودستگاههاي گوناگون بدن آنها، وهدفمندي حكيمانه در پديد آوردن هركدام وخصوصيات ديگرهمه وهمه با اتقان تمام آفريده شده است.
6. وزش بادها: پديدهء شگفت انگيز بادها وطوفانها ونظام ويژهء حاكم بروزش آنها كه گاه از شمال مي وزد وگاه از جنوب وزماني از شرق وزمان ديگر از غرب، مدتي باد گرم مي وزد ومدتي ديگر باد سرد، ساعتي تند باد جريان مي يابد وساعتي ديگر بادهاي ملايم وجانبخش ونيز نقش حياتي آنها درباروري گياهان گواهي روشن بروجود اتقان آن وعلم سازنده ي آن است.
7. ابرهاي رام شده ميان آسمان وزمين: تسخير ابرها، نگاه داشتن آنها با آن وزن وحجم عظيم درفضا، حركت دادن آنها درنقاط مختلف، چگونگي تشكيل آنها و... دليل محكم بروجود علم سازنده ي آن است، براي كسانيكه اهل تعقل اند.
متن: و إلى جميع ذلك أُشير في قوله تعالى:«إِنَّ فِي خَلْقِ السَّماواتِ وَ الْأَرْضِ وَ اخْتِلافِ اللَّيْلِ وَ النَّهارِ ... وَ ما أَنْزَلَ اللَّهُ مِنَ السَّماءِ مِنْ ماءٍ فَأَحْيا بِهِ الْأَرْضَ بَعْدَ مَوْتِها وَ بَثَّ فِيها مِنْ كُلِّ دَابَّةٍ وَ تَصْرِيفِ الرِّياحِ وَ السَّحابِ الْمُسَخَّرِ بَيْنَ السَّماءِ وَ الْأَرْضِ لَآياتٍ لِقَوْمٍ يَعْقِلُونَ»
