< فهرست دروس

درس شوارق - استاد حشمت پور

94/10/23

بسم الله الرحمن الرحیم

موضوع: بررسي كلام علامه
بحث دربيان عموميت قدرت داشتيم، دليل خواجه برعموميت قدرت بيان شد همين طور دليل مشهور وبعد پرداختيم به بيان شارحين تجريد. علامهء حلي گفت اولا مبناي خواجه درعموميت قدرت با مذهب اشاعره يكي است وثانيا دليل خواجه همان دليل مشهور است. لاهيجي براي بررسي كلام علامه دومقام را دربيان عموميت قدرت مطرح كرد كه مقام اول بيان شد حال مي پردازيم به مقام دوم.
مقام دوم: خداوند تعالي قادر است بركل مقدور.
مقدور: مقدورممكني است كه قدرت به آن تعلق گرفته ومتعلق قدرت است. پس كل مقدور اخص است از كل ممكن؛ چرا كه كل ممكن اعم است از ممكن كه قدرت به آن تعلق گرفته باشد ويا قدرت تعلق نگرفته باشد، چنانكه بيان شد.
ممكن كه قدرت به آن تعلق مي گيرد موجود مي شود پس كل مقدور مساوي است با كل ممكن موجود واز آنجاي كه تعلق قدرت دوقسم است كل مقدوريا كل ممكن موجود به دونحو تفسير مي شود:
1. كل ممكن موجود كه متعلق قدرت است چه تعلق قدرت با واسطه باشد وچه بدون واسطه. همه ي موحدين قبول دارند كه كل ممكن موجود يا كل مقدور به اين معنا با قدرت باري تعالي موجود اند، بله دركيفيت استناد واسط اختلاف است، نه دراصل استناد وسائط.
2. كل مكن موجود كه با قدرت بدون واسطه باري تعالي موجود اند، اين مذهب اشاعره است كه حتا افعال عباد را بدون واسطه مخلق خدا مي دانند. باتوجه به مبنايي مصنف كه اختيار عبد را قبول دارد روشن است كه چنين عقيده ي ندارد. پس عقيده ي مصنف درعموميت قدرت با مذهب اشاعره تفاورت دارد.
متن: والثانى: انّه تعالى قادر على كل مقدور و هذا اخصّ من الاوّل لجواز ان يكون من الممكن ما ليس بموجود فضلا عن ان يكون مقدور القادر.
و هذا المقام الثانى [1]قد يفسّر بأن كلّ ما يوجد من الممكنات[:يعني كل ممكن موجود] فهو معلول له تعالى بالذات، أو بالواسطة وهذا ممّا لا نزاع لأحد فيه من القائلين بوحدة الواجب و إنّما الخلاف في كيفيّة الاستناد و وجود الوسائط و تفاصيلها[:وسائط] و[عطف تفسير] أن كلّ ممكنٍ إلى أيّ ممكنٍ يستند حتّى ينتهي إلى الواجب.
[2] قد يفسّر[:مقام ثاني] بأنّ ما سوى اللّه تعالى من الموجودات واقع بقدرته و إرادته ابتداءً[:بدون واسطه]، وهذا هو مذهب الاشاعرة. و ظاهر أنّ ذلك ليس بمختار عند المصنّف، فلا وجه لحمل كلام المصنّف على مذهب الأشاعرة.


BaharSound

www.baharsound.ir, www.wikifeqh.ir, lib.eshia.ir

logo