< فهرست دروس

درس شوارق - استاد حشمت پور

94/10/19

بسم الله الرحمن الرحیم

موضوع: عموميت قدرت باري تعالي

بحث درقدرت داشتيم واثبات كرديم كه قدرت وجود دارد وحال بيان مي كنيم كه قدرت عام است وبه همه ي ممكنات تعلق مي گيرد.

برخي از متكلمين مسلمان معتقد اند كه قدرت خداوند تعالي به فعل عباد تعلق نمي گيرد. برخي از غير مسلمان هم كه خدا را قبول دارند كه مي گويند قدرت خدا برشرتعلق نمي گيرد. اما خواجه وحكماي مسلمان عقيده دارند كه قدرت حق تعالي عام است وخيرات وشرور همه متعلق قدرت الهي اند، خيرات بالذات متعلق الهي اند وشرور بالعرض؛ يعني متعلق قدرت الهي خيرات اند واز آنجاي كه وجود خيرات با شرور قليل همراه اند شرور هم بالعرض متعلق قدرت اند، چرا كه اگرخيرات بدليل اينكه باشرور همراه است خلق نكند شر كثيرلازم مي آيد كه برحكيم جايز نيست.

دليل خواجه: مقدوريت كه صفت مقدور است عام است ومقدوريت يعني متعلق قدرت بودن، بعبارت ديگر مقدور يعني متعلق قدرت ومقدوريت يعني متعلق قادريت پس مقدوريت وقادريت متضايف اند واگر مقدوريت عام است قادريت ودرنيتجه قدرت هم عام است.

دردليل فقط مقدمه ي اول نياز به اثبات دارد، بقيه ي مقدمات بديهي است ولذا خواجه اثبات مي كند كه مقدوريت عام است.

عموميت مقدوريت: اگر شي واجب باشد از باب تحصيل حاصل محتاج به موثر نيست واگرممتنع باشد ازباب اجتماع نقيضين نياز به موثر ندارد. اما چنانچه شي ممكن باشد نياز به موثر دارد وچنانكه درجاي خودش بيان شده اين نياز بخاطر امكانش است، نه بخاطر حدوثش. پس هرممكني محتاج به موثر است، حال اين موثر يا موجب است ويا قادر ودرهرصورت به وموثرقادر ختم شود ودرنتيجه هرممكني ممكن است ازموثر قادر از آن حيث كه قادر است صادر شود، هرچند ممكن از حيث اراده وعلمش ممتنع باشد.

متن: و لمّا ثبت قادريّته تعالى أشار[خواجه] إلى إثبات أنّ قدرته تعالى شاملة لجميع الممكنات، فقال: (و عموميّة العلّة)؛ أي علّة المقدوريّة و هي الإمكان لأنّه علّة للحاجة إلى المؤثّر و هو إمّا أو قادر ويجب انتهاء كلّ منهما إلى المؤثّر القادر، على ما مرّ، فكلّ ممكن فهو ممكن الصّدور عن المؤثّر القادر ـ الّذي ينتهى إليه كلّ مؤثرـ من حيث هو قادر ـ أعني: نظراً إلى مجرّد قدرته ـ و إن كان قد يمتنع نظراً إلى إرادته و علمه بنظام الخير و هو ـ أعني: الإمكان ـ عامّ للممكنات فعموميّته (تستلزم عموميّة الصّفة)؛ أي المقدوريّة بالمعنى المذكور، فجميع الممكنات مقدورة له تعالى بالمعنى المذكور و هو المطلوب.

 

BaharSound

www.baharsound.ir, www.wikifeqh.ir, lib.eshia.ir

logo