درس شوارق - استاد حشمت پور
94/07/13
بسم الله الرحمن الرحیم
موضوع:
ويژگی های منهج الهيين
منهج حکمالی الهی ويژگی های دارد که حاکی از برتری اين منهج برساير مناهج است.
ويژگی اول: منهج وبرهان الهيين محکم ترين مناهج است، چون حد وسط آن وجود است که بالوجدان می يابيم ودرآن هيچ شک وشبه ی نيست.
ويژگی دوم: منهج الهيين اقوی است از ساير مناهج، به مستدل توانايی می دهد که خصم را کاملاً مجاب کند بدليل اينکه حدّ وسطش که وجود باشد بديهی است.
ويژگی سوم: منهج الهيين اتم است از ساير مناهج؛ چرا که مناهج ديگر نياز به متم دارند، هم منهج حکمای طبيعی که حرکت را حدّ وسط قرار دادند وهم منهج متکلمين که حدوث را حدوسط قرار دادن برای اثبات وجود واجب کافی نيست، بلکه بايد به آنها برهان امکان ووجوب را ضميمه کنيم تا وجود واجب اثبات شود. ولی منهج الهيين بدون ضميمه وجود واجب را اثبات می کند.
ويژگی چهارم: منج الهيين هدايت قوی تری دارد؛ چرا که حدّ وسط آن وجود است که ظهور کامل دارد ولذا هدايت قوی تری دارد.
ويژگی پنجم: منهج الهيين مؤنه وزحمت کمتری دارد؛ چرا که حدّ وسطش وجود است که بديهی است، ولی منهج حرکت حدّ وسطش حرکت است که بديهی نيست ومنهج حدوث حدّ وسطش حدوث است که آن هم بديهی نيست.
ويژگی ششم: منهج الهيين معونه وفائده ی بشتری دارد، می تواند علاوه بروجود واجب اوصاف واجب راهم اثبات کند.
شايد همين منج حکمالی الهی برهان صدّقين باشد؛ چرا که صدّقيين خود خدا را دليل بروجودش قرار می دهند، نه اينکه از طريق غير استدلال کنند. ودرمنهج حکما هم وجود حدّ وسط است که عين ذات حق تعالی است.
برهان حکمای الهی شبيه به برهان لمّ است؛ چرا که در اين دليل از خود وجود که بديهی است به وجود واجب می رسيم، نياز به وجود ممکنی نيست بلکه فرض وجود امکانی هم کافی برای اثبات واجب.
بعبارت ديگر دراين دليل می گوييم اصل وجود بديهی است که درخارج هست، حال اين وجود يا واجب است ويا ممکن، اگر واجب باشد که مطلوب ثابت است واگر ممکن هم باشد مستلزم واجب است. پس دراين دليل نمی گويم که آن وجود ممکن است بلکه می گوييم اگرممکن هم باشد مستلزم واجب است.
متن: واعلم: أنّ هذا المنهج ـ أعني منهج الالهيّين ـ هو أوثق المناهج[محكم است، چرا كه حدّ وسط آن وجود است كه نمي تواند درش شك كرد] و أقواها و أتمّها[نياز به متمم ندارد، برخلاف ساير ادله كه نياز به متمم دارند] و أهداها[چرا كه حدّ وسط آن ظهور كامل دارد] و أقلها مؤنة[مقدمات كمتري نياز است] وأكثرها معونة[بشترين فائده را دارد، چرا كه بسياري از اوصاف را هم ثابت مي كند] ويشبه أن يكون طريق الصدّيقين الّذين هم يستشهدون بالحقّ لا عليه، لكونه نظراً في الوجود، و هو عين حقيقته تعالى فيغني غناء البراهين اللميّة و يمكن الوصول به إلى معرفته تعالى و إن لم ينظر إلى موجود بالفعل[موجود امكاني بالفعل] بعد ما فرض إمكان وجوده.
منهج حکمالی الهی ويژگی های دارد که حاکی از برتری اين منهج برساير مناهج است.
ويژگی اول: منهج وبرهان الهيين محکم ترين مناهج است، چون حد وسط آن وجود است که بالوجدان می يابيم ودرآن هيچ شک وشبه ی نيست.
ويژگی دوم: منهج الهيين اقوی است از ساير مناهج، به مستدل توانايی می دهد که خصم را کاملاً مجاب کند بدليل اينکه حدّ وسطش که وجود باشد بديهی است.
ويژگی سوم: منهج الهيين اتم است از ساير مناهج؛ چرا که مناهج ديگر نياز به متم دارند، هم منهج حکمای طبيعی که حرکت را حدّ وسط قرار دادند وهم منهج متکلمين که حدوث را حدوسط قرار دادن برای اثبات وجود واجب کافی نيست، بلکه بايد به آنها برهان امکان ووجوب را ضميمه کنيم تا وجود واجب اثبات شود. ولی منهج الهيين بدون ضميمه وجود واجب را اثبات می کند.
ويژگی چهارم: منج الهيين هدايت قوی تری دارد؛ چرا که حدّ وسط آن وجود است که ظهور کامل دارد ولذا هدايت قوی تری دارد.
ويژگی پنجم: منهج الهيين مؤنه وزحمت کمتری دارد؛ چرا که حدّ وسطش وجود است که بديهی است، ولی منهج حرکت حدّ وسطش حرکت است که بديهی نيست ومنهج حدوث حدّ وسطش حدوث است که آن هم بديهی نيست.
ويژگی ششم: منهج الهيين معونه وفائده ی بشتری دارد، می تواند علاوه بروجود واجب اوصاف واجب راهم اثبات کند.
شايد همين منج حکمالی الهی برهان صدّقين باشد؛ چرا که صدّقيين خود خدا را دليل بروجودش قرار می دهند، نه اينکه از طريق غير استدلال کنند. ودرمنهج حکما هم وجود حدّ وسط است که عين ذات حق تعالی است.
برهان حکمای الهی شبيه به برهان لمّ است؛ چرا که در اين دليل از خود وجود که بديهی است به وجود واجب می رسيم، نياز به وجود ممکنی نيست بلکه فرض وجود امکانی هم کافی برای اثبات واجب.
بعبارت ديگر دراين دليل می گوييم اصل وجود بديهی است که درخارج هست، حال اين وجود يا واجب است ويا ممکن، اگر واجب باشد که مطلوب ثابت است واگر ممکن هم باشد مستلزم واجب است. پس دراين دليل نمی گويم که آن وجود ممکن است بلکه می گوييم اگرممکن هم باشد مستلزم واجب است.
متن: واعلم: أنّ هذا المنهج ـ أعني منهج الالهيّين ـ هو أوثق المناهج[محكم است، چرا كه حدّ وسط آن وجود است كه نمي تواند درش شك كرد] و أقواها و أتمّها[نياز به متمم ندارد، برخلاف ساير ادله كه نياز به متمم دارند] و أهداها[چرا كه حدّ وسط آن ظهور كامل دارد] و أقلها مؤنة[مقدمات كمتري نياز است] وأكثرها معونة[بشترين فائده را دارد، چرا كه بسياري از اوصاف را هم ثابت مي كند] ويشبه أن يكون طريق الصدّيقين الّذين هم يستشهدون بالحقّ لا عليه، لكونه نظراً في الوجود، و هو عين حقيقته تعالى فيغني غناء البراهين اللميّة و يمكن الوصول به إلى معرفته تعالى و إن لم ينظر إلى موجود بالفعل[موجود امكاني بالفعل] بعد ما فرض إمكان وجوده.
