< فهرست دروس

درس شوارق - استاد حشمت پور

94/01/30

بسم الله الرحمن الرحیم

موضوع: انتقال دفعي متي به متي ديگر
بحث دراين داشتيم كه درمتي حركت است يا خير، بعد از حرف خواجه به كلام ابن سينا پرداختيم.
ابن سينا: 1. انتقال از متي به متي ديگر دفعي است، 2. متي همانند اضافه است بلحاظ حركت في نفسه نداشتن.
دفعي بودن انتقال از متي به متي ديگر: متي نسبت شي به زمان است، كه اجزاي بالفعل ندارد، واگربخواهيم براي زمان اجزاي درنظر بگيريم بين دوجزئش آن فاصله است، چرا كه حد مشترك بين دوجزء زمان آن است؛ مثلا بين امسال وسال آينده آن فاصله است همين طور بين اين ماه وماه آنيده، وزماينكه سال وماه جاري به تدريج به آخر برسد بدون فاصله ودفعتاً وارد سال وماه ديگر شروع مي شود كه تدريجي است. پس انتقال از زمان به زمان ديگر دفعي است هم چنين انتقال از متي به متي ديگر؛ چرا كه متي نسبت شي به زمان است وهمان طور كه انتقال از زمان به زمان ديگر دفعي است انتقال از متي به متي ديگر هم دفعي است.
اشكال ميرسيد شريف: فاصله بين دوزمان گاهي آن است وگاهي قطعه ي از زمان مثلا بين صبح ومغرب طول روز فاصله است كه به تدريج طي مي شود پس انتقال از زمان به زمان ديگر هميشه دفعي است، چنانكه انتقال از مكان به مكان ديگر گاهي دفعي است وگاهي تدريجي است مثل اين بين دومكان قطعه ي از مكان فاصله باشد. پس اينكه ابن سينا بطور مطلق گفت انتقال از متي به متي ديگر دفعي است صحيح نمي باشد.
متن: و أمّّا الأوّل ـ أعنى: كون الانتقال من شي‌ء(متي ن ش) إلى متى آخر دفعيّاً ـ فبيانه أنّ أجزاء الزّمان متّصلٌ بعضها ببعضٍ، و الفصل المشترك بينها(اجزاء) هو الآن. فإذا فرض زمانان كسنتين أو شهرين أو يومين يشتركان فى آن، فقبل ذلك الآن يستمرّ للموضوع(متحرك) متاه بالقياس إلى الزّمان الأوّل و بعده يستمر له متاه بالقياس إلى الزّمان الثّاني و ذلك الآن هو نهاية وجود الاوّل(زمان اول) و بداية حصول الثاني(زمان ثاني) فلا تدريج فى الانتقال.
قال شارح المواقف: «ويرد عليه: أنّ الفاصل بين أجزاء المسافة حدود غير منقسمة ولكن إذا فرض مكانان بينهما مسافة منقسمة كان الانتقال من أحدهما إلى الاخر تدريجيّاً فكذا الحال في الانتقال من زمان(زمان اول) إلى زمان بينهما زمان كالفجر و المغرب مثلاً، فإنّه(انتقال ازفجربه مغرب) يكون تدريجيّاً أيضاً(همان طوركه درزمان قبل وزمان بعد تدريج است) لا دفعيّاً»



BaharSound

www.baharsound.ir, www.wikifeqh.ir, lib.eshia.ir

logo