تقسیمات سیره/طریق پنجم: سیره /طرق موصله به امور صادره از شارع در مقام تشریع

موضوع: طرق موصله به امور صادره از شارع در مقام تشریع/طریق پنجم: سیره /تقسیمات سیره

ادامه طریق پنجم: سیره

بیان شد پنجمین طریق از طرق ایصالی به افعال، اقوال و تقاریر شارع که در مقام تشریع صادر شده است، طریق سیره می باشد و بحث در این خصوص، ذیل چند مطلب مورد بررسی قرار می گیرد. مطلب اوّل یعنی پیشینه تاریخی بحث، مطلب دوّم یعنی بیان اهمّیّت بحث، مطلب سوّم یعنی تحریر محلّ نزاع و بررسی اصولی بودن بحث و مطلب چهارم یعنی تعریف سیره مطرح گردید. در ادامه به بیان مطلب پنجم یعنی تقسیمات سیره خواهیم پرداخت.

مطلب پنجم: تقسیمات سیره

سیره به لحاظ ریشه وجود و منشأ استقرار، به طور کلّی به دو قسم سیره عقلائیّه و سیره متشرّعه تقسیم می شود و سیره عقلائیّه تارةً به لحاظ کارکرد و تارةً اخری به لحاظ گستره شکل گیری و محیط انعقاد و امثال آن تقسیم می گردد، لذا شایسته است بحث از تقسیمات سیره به صورت جداگانه مطرح شود.

تقسیم اوّل: تقسیم سیره به لحاظ منشأ وجود

سیره به لحاظ منشأ وجود و استقرار به دو قسم سیره عقلائیّه و سیره متشرّعه تقسیم می گردد.

سیره عقلائیّه عبارت است از عملکرد عامّه عقلاء بما هم عقلاء که ناشی از نگرش عقلائی آنها می باشد قطع نظر از اینکه متدیّن به چه دین و شریعتی هستند و بلکه قطع نظر از اینکه اساساً آیا متدیّن به دین و شریعتی هستند یا خیر؟ به سیره عقلائیّه در کلما علماء، گاه عرف عامّ و گاه بناء عقلاء نیز اطلاق می گردد.

و امّا سیره متشرّعه عبارت است از عملکرد عامّه و مجموعه متشرّعه به صورت عامّ و بما هم مسلمون و یا مجموعه ای از یک گروه خاصّ از متشرّعه مثل امامیّه که ریشه در تشرّع و تدیّن آنها دارد، نه ریشه در نگرش عقلائی آنها بما هم عقلاء، مثل بلند خواندن قرائت در نماز. از این سیره در کلام علماء به سیره متشرّعه، سیره شرعیّه و یا سیره اسلامیّه [1] نیز تعبیر شده است.