ادامه دلیل اوّل: تقویت ظنّ به صدق راوی به واسطه شهرت

موضوع: ادامه دلیل اوّل: تقویت ظنّ به صدق راوی به واسطه شهرت

بیان شد با بررسی فرمایشان اعلام محقّقین دانسته می شود ادلّه مختلفی برای جابریّت شهرت عملیّه نسبت به ضعف سند بیان گردیده که باید به صورت جداگانه بیان گردیده و مورد نقد و بررسی قرار گیرد. دلیل اوّل یعنی تقویت ظنّ به صدق راوی به واسطه شهرت بیان گردیده و فرمایش مرحوم شهید ثانی در کتاب مربوط به علم درایه خود که به دو نام «شرح البدایة فی علم الدرایة» و «الرعایة فی علم الدرایة» مشهور می باشد بیان گردید. در ادامه به نقد و بررسی دلیل اوّل خواهیم پرداخت.

نقد و بررسی دلیل اوّل

فرمایش شهید ثانی «رحمة الله علیه» در کتاب الرعایة مشتمل بر چند نکته می باشد:

نکته اوّل آن است که اکثر علماء، خبر ضعیف را مطلقاً حجّت نمی دانند چه معتضد به شهرت باشد و چه نباشد و این به این معنا است که اکثر علماء قائل به عدم انجبار ضعف سند به واسطه شهرت هستند، اگرچه جمع کثیری از علماء نیز مخالفت نموده و قائل به انجبار ضعف سند به واسطه شهرت می باشند؛

نکته دوّم این است که آنچه در کلام ایشان مطرح شده است، شهرت روائی و شهرت فتوائی می باشد و از شهرت عملیّه در کلام ایشان سخنی به میان نیامده است و شاید منشأ آن، این باشد که در اکثر مواردی که شهرت روائی یا شهرت فتوائی وجود دارد، شهرت عملی هم ثابت است؛ بنا بر این بر خلاف کسانی که بحث از جابریّت شهرت برای ضعف سند را مختصّ به شهرت عملیّه می دانند، فرمایش شهید ثانی متضمّن این ادّعا است که بحث از جابریّت شهرت برای ضعف سند، اختصاصی به شهرت عملیّه نداشته و بلکه شامل شهرت روائیّه و شهرت فتوائیّه نیز می شود؛

و نکته سوّم آن است که دلیل بر جابریّت ضعف سند به واسطه شهرت آن است که شهرت، ظنّ به صدق راوی را تقویت می کند در حالی که این استدلال صحیح نیست، زیرا بر فرض، صغرای این استدلال پذیرفته شده و گفته شود شهرت روایی، شهرت فتوائی و یا شهرت عملی، ظنّ به صدق راوی را در روایات ضعیف السند تقویت می نماید، ولی کبرای این استدلال پذیرفته نیست و اینطور نیست که مطلق تقویت ظنّ به صدق راوی موجب حجّیّت خبر واحد یا وجوب عمل به آن گردد، بلکه تقویت ظنّ به صدق راوی تنها در صورتی موجب حجّیّت خبر واحد یا وجوب عمل به آن می گردد که موجب توثیق راوی شود در حالی که معلوم نیست شهرت روائیّه، شهرت فتوائیّه و یا شهرت عملیّه به حدّی ظنّ به صدق راوی را تقویت نماید که موجب توثیق راوی گردیده و خبر ضعیف را از تحت آیات ناهیه از عمل به ظنّ خارج نماید.