ادامه منجّزیّت علم اجمالی

موضوع: ادامه منجّزیّت علم اجمالی

بیان شد پاسخ محقّق خراسانی «رحمة الله علیه» از اشکال شیخ انصاری «رحمة الله علیه» بر منجِّزیّت علم اجمالی به صدور اکثر اخبار واحد ثقه از معصومین علیهم السلام، صحیح بوده و منجّزیّت این علم اجمالی صغیر، مقتضی لزوم عمل به اخبار آحاد ثقه می باشد، اگرچه حجّیّت این اخبار را ثابت نمی نماید. در ادامه به بیان تفاوت های وجوب عمل به اخبار آحاد ثقه با حجّیّت اخبار آحاد ثقه خواهیم پرداخت.

تفاوت های وجوب عمل با حجّیّت

میان وجوب عمل به اخبار آحاد ثقه با حجّیّت این اخبار، چند فرق وجود دارد:

اوّل آنکه وجوب عمل به أخبار آحاد ثقه از باب وجوب احتیاط در اطراف علم اجمالی به وجود احکام در میان اخبار آحاد ثقه، نهایتاً مفید جعل وظیفه عملی مکلّف در مقام تحیّر در حکم واقعی می باشد بدون اینکه کاشف از حکم واقعی مکلّف باشد، در حالی که حجّیّت خبر واحد ثقه مفید جعل وظیفه عملی مکلّف در مقام تحیّر در حکم واقعی نیست، بلکه مفید جعل حکم ظاهری کاشف از حکم واقعی خواهد بود و لذا آثار ثبوت حکم ظاهری کاشف از حکم واقعی بر آن مترتّب می گردد.

دوّم اینکه در صورت وجوب عمل به اخبار آحاد ثقه از باب وجوب احتیاط در اطراف علم اجمالی، اسناد مؤدّای این اخبار به شارع و همچنین استناد به این اخبار در مقام افتاء صحیح نمی باشد، أمّا در صورت حجّیّت این أخبار، هم اسناد مؤدّای این اخبار به شارع صحیح خواهد بود و هم استناد به این اخبار در مقام افتاء.

و سوّم آنکه وجوب عمل به اخبار آحاد ثقه از باب وجوب احتیاط در اطراف علم اجمالی، مقتضای اصل عملی بوده و لذا همانطور که اصولیّون فرموده اند، مُثبَتات آنها یعنی لوازم عقلیّه و یا عادیّه آنها حجّت نبوده و این اخبار نمی توانند مُثبَتات خود را ثابت نمایند؛ أمّا در صورت حجّیّت اخبار آحاد ثقه، این اخبار از قبیل امارات متعتبره بوده و لذا همانطور که اصولیّون فرموده اند، مُثبَتات آنها یعنی لوازم عقلیّه و یا عادیّه آنها نیز حجّت بوده و این اخبار می توانند مُثبَتات خود را ثابت نمایند.