1403/07/30
بسم الله الرحمن الرحیم
ادامه پاسخ از شبهه رادعیّت آیات ناهیه
موضوع: ادامه پاسخ از شبهه رادعیّت آیات ناهیه
بیان شد برخی اعلام مثل محقّق خراسانی، محقّق نائینی، محقّق اصفهانی و محقّق خویی «رحمة الله علیهم اجمعین» از این شبهه پاسخ داده و استدلال به بناء عقلاء را برای اثبات حجّیّت خبر واحد تثبیت و تقویت نموده اند. پاسخ اوّل، دوّم و سوّم محقّق خراسانی «رحمة الله علیه»، پاسخ محقّق نائینی «رحمة الله علیه»، پاسخ محقّق اصفهانی «رحمة الله علیه» و پاسخ اوّل، دوّم و سوّم محقّق خویی «رحمة الله علیه» بیان گردیده و مورد نقد قرار گرفت. در ادامه به بیان پاسخ نهم یعنی پاسخ شهید صدر «رحمة الله علیه» خواهیم پرداخت.
بیان پاسخ شهید صدر «رحمة الله علیه»
شهید صدر «رحمة الله علیه» می فرمایند: بر فرض پذیرش دلالت آیات ناهیه از منع از عمل به ظنون خاصّه یعنی ظنون حاصل از طرق خاصّه مثل خبر واحد ثقه، از آنجا که سیره عقلاء بر عمل به خبر واحد ثقه، قبل از نزول آیات ناهیه تا بعد از نزول این آیات به صورت مستمرّ جریان دارد، قرینه متّصله بر فهم ظهور آیات ناهیه بوده و مانع از انعقاد ظهور اطلاقی برای این آیات نسبت به خبر واحد ثقه خواهد گردید؛ لذا با وجود این سیره، اساساً این آیات ظهور در عموم و شمول نسبت به خبر واحد ثقه پیدا نمی نمایند تا سخن از تخصیص این آیات به واسطه سیره یا حکومت سیره بر این آیات مطرح گردد[1] .
بر فرض پذیرفته شود سیره عقلائیّه قرینه متّصله بر فهم ظهور آیات ناهیه نمی باشد، ولی این آیات نمی توانند نسبت به خصوص سیره اصحاب ائمّه (ع) بر عمل به خبر واحد ثقه رادع باشند، زیرا رواج این سیره عقلائیّه در میان متشرّعه یعنی اصحاب ائمّه (ع) به حدّی بوده که آن را به عنوان یک باور راسخ در اذهان متشرّعه در آورده است و لذا ردع از آن با اطلاقات و عمومات ممکن نیست، زیرا اطلاقات و عمومات نمی تواند متشرّعه را از غفلت و اشتباه خود در عمل به این سیره خارج نماید، شاهد بر این مطلب آن است که متشرّعه حتّی بعد از ورود اطلاقات آیات ناهیه نیز به روش خود ادامه داده و از عمل به خبر واحد ثقه دست نکشیده اند و این نشان می دهد به حدّی در باور خود به صحّت سیره و روش خود نسبت به خبر واحد اطمینان داشته اند که مطمئنّ شده اند مراد از این اطلاقات، غیر از خبر واحد ثقه می باشد، لذا ردع از چنین سیره مستحکمی نیاز به چیزی فراتر از عمومات و اطلاقات دارد به گونه ای که بتواند متشرّعه را از این غفلت خود خارج نموده و به آنها تذکّر دهد این سیره، نادرست بوده و مرضیّ شارع نیست و برای چنین ردعی نیاز به نصّ وجود دارد، نه ظهورات اطلاقی و عمومی مثل آیات ناهیه، کما اینکه ائمّه (ع) برای ردع از قیاس، به عمومات و اطلاقات آیات ناهیه اکتفاء نکرده و صراحتاً از عمل به قیاس، نهی می نمایند، زیرا عمل به قیاس به عنوان یک باور راسخ در میان متشرّعه در آمده بود و لذا ردع از آن با عمومات و اطلاقات، آنها را از غفلت خارج نمی نماید، بلکه برای خارج کردن آنها از غفلت نیاز به نصّ صریح وجود دارد[2] .
