درس خارج فقه استاد عباسعلی زارعی سبزواری

موضوع : فقه معاصر/فقه رمز ارز/ مروری بر مباحث گذشته

در خصوص بحث مربوط فقه رمز ارز لازم هست با توجه به گذشت مدت زیادی از آخرین جلسه این بحث که در سال گذشته تعقیب می شد برای آشنایی اذهان عزیزان با آنچه که در خصوص این موضوع در جلسات متعدد داشتیم در جلسه کنونی یک گزارشی اجمالی از آنچه در آن جلسات مطرح شد داشته باشیم و ان شاءالله از جلسه آینده بحث را از سر بگیریم.

در خصوص این موضوع ابتدا ما دو مقدمه مطرح کردیم:

مقدمه اول : مربوط به مسائل مستحدثه و اهمیت توجه به آن ها بود و در این خصوص بسیاری از مسائل نو پیدا در عصر حاضر در ابواب مختلف فقهی گزارش شد که اینها مسائلی و موضوعاتی هستند که در فقه به آن پرداخته نشده یا در عصر حاضر مورد بحث و بررسی هستند و در گذشته نبودند به عنوان مثال در باب طهارت عرض کردیم احکام بازیاف فاضلاب که بحث جدیدیست، در باب صلاة نماز در امکنه ای که روی کره ی زمین چهار جهت آن به قبله مساوی است، در باب روزه رؤیت هلال با ابزار جدید، در باب زکات حکم غلاتی که با اصلاح نژاد شبیه به گندم شده اند، در باب خمس حکم خمس آنچه مالکیت حقوقی دارد نه مالکیت شخصی، در باب حج احرام از محازی میقات درآسمان یعنی در داخل هواپیما، در باب معاملات حکم معاملاتی که در شرکت های هرمی صورت می گیرد، احکام تجارت الکترونیک، تجارت ارزهای رایج امروز، در باب اجاره حکم اجاره رحم زنان، در باب فقه حکومتی حکم تعارض احکام حکومتی با احکام شخصی، جایگاه مجلس خبرگان از نظر فقهی،همین طور فقه فرهنگ، روابط بین الملل، احکام محیط زیست، فقه پزشکی، فقه رسانه های جدید و... اینها همه مسائل جدید و نویی است که در فقه پدیدار شده است که اهمیت بحث از مسائل مستحدثه را می رساند و در واقع پویایی فقه به این است که این مسائل مورد بحث قرار بگیرد و اگر بحث نشود فقه راکد می ماند.

مقدمه دوم : با عنوان اهمیت مفهوم شناسی موضوعات بود و در این خصوص عرض کردیم گام اول و مهم برای تحقیق حقیق در خصوص حکم یک مسئله این است که آن موضوع کاملا موشکافی شود تمام جوانب، قیودات و مسائل مربوط به موضوع مورد بررسی قرار بگیرد و از جمله موضوعاتی که باید دقیق بررسی کنیم موضوع رمز ارزهاست و تا موضوع آن شکافته نشود و چیستی آن روشن نگردد قاعدتا نمی توانیم نتیجه مطلوب را در بحث بازشناسی احکام رمز ارز بگیریم لذا در مفهوم شناسی موضوع چه بسا ممکن است چندین ماه تبیین یک موضوع طول بکشد.

بعد از تبیین این دو نکته رسیدیم به موضوعات مربوط به عصر کنونی که یکی از این موضوعات چیزی با عنوان انگلیسی cryptocurrency)) و عنوان فارسی ارز دیجیتالی است.

در این خصوص گفتیم که ما باید چندین نکته را مورد توجه قرار بدهیم:

1.تاریخچه اختراع ارزهای دیجیتال : عرض شد مبدع ارز دیجیتال و رمز ارز نام مستعاری دارد که تاکنون مشخص نشده است که این شخص چه کسی بوده است. اجمالا می توان گفت یک فرد ژاپنی است. چون بنای ارز دیجیتال مجهول بودن است (مجهول بودن بایع، مشتری، معامله و حتی مجهول بودن مخترع)

2.تعریف cryptocurrency یا رمز ارز از نگاه کارشناسان؛ ذیل این نکته عناصر لازم و مستلزم این کار را مثل (blockchainبلک چین)و (والت(wallet که همان کیف پول می باشد و بعد (ماینرminer) که در معاملات دیجیتالی باید شناخته شود مطرح شد و بحث منتهی شد به بررسی نقاط قوت و ضعف ارز های دیجیتالی که از جمله نقات قوت و مزایای بیان شده برای ارز های دیجیتالی :

الف .همه گیر بودن آن است یعنی اختصاص به کسی دون کس دیگر ندارد و هر شخصی در هر جای از دنیا قابلیت استفاده از ارزهای دیجیتالی را دارد و نه به دولتی خاص منحصر است و نه اشخاص خاص.

ب .سرعت بالای ارزهای دیجیتالی در نقل و انتقالات ارزها؛ نقل و انتقال پول از بانک ها به حساب های متعدد زمان بر است ولی نقل وانتقالات در رمز ارز ها آنی و در لحظه است.

پ . بالا بودن درجه امنیت رمز ارزها؛ در blockchainها که حافظ ارز های دیجیتالی می باشد برخوردار از دو کلید عمومی و خصوصی است که کلید خصوصی آن دارای اعداد متعدد و زیادی است که هر کسی نمی تواند به آن اعداد دسترسی پیدا کند مگر اینکه خود فرد آناعداد را در اختیار کسی قرار دهد .

ت .عدم امکان دسترسی به اطلاعات افراد برای هیچ کس؛ به خلاف پول که بانک ها دسترسی کامل به اطلاعات حساب افراد دارد.

همچنین از جمله نقات ضعف ارزهای دیجیتالی:

الف.از بین رفتن سرمایه به مجرد اینکه کلید خصوصی یا عمومی گم شود و یا به سرقت برود.

ب. بی ثباتی ارزهای دیجیتالی به دلیل نداشتن هیچ گونه پشتوانه.

در ادامه به تقسیم بندی ارز های دیجیتالی پرداختیم ؛که تقسیمات آن بدیل شرح است:

الف. ارزهای دیجیتالی پلتفرمی

ب. پول های دیجیتالی

ج. ارزهای دیجیتالی مالی

3.تبیین وتعریف عناوینی که احتمال انطباق رمز ارز بر آن عناوین می رود ؛که ظاهرا هنوز به این بحث نرسیده ایم.

این گزارشی بود مختصر از بحث های گذشته که ان شاءالله از جلسه آینده ادامه بحث را خواهیم داشت.