صوم/اقسام صوم/صوم روزعاشورا/ادله استحباب صوم عاشورا

موضوع: صوم/اقسام صوم/صوم روزعاشورا/ادله استحباب صوم عاشورا

ادله مشهور مبنی بر استحباب صوم عاشورا

سنت[1]

روایت اول

مُحَمَّدُ بْنُ الْحَسَنِ بِإِسْنَادِهِ عَنْ عَلِيِّ بْنِ الْحَسَنِ بْنِ فَضَّالٍ عَنْ يَعْقُوبَ بْنِ يَزِيدَ عَنْ أَبِي هَمَّامٍ عَنْ أَبِي الْحَسَنِ ع قَالَ: صَامَ رَسُولُ اللَّهِ ص يَوْمَ عَاشُورَاءَ.

روایت دوم

وَ عَنْهُ[2] عَنْ هَارُونَ بْنِ مُسْلِمٍ[3] عَنْ مَسْعَدَةَ بْنِ صَدَقَةَ[4] عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ ع عَنْ أَبِيهِ أَنَّ عَلِيّاً ع قَالَ: صُومُوا الْعَاشُورَاءَ التَّاسِعَ وَ الْعَاشِرَ فَإِنَّهُ يُكَفِّرُ ذُنُوبَ سَنَةٍ.

تقریب استدلال

جهت سندی

روایت موثقه است

جهت دلالی

صدر روایت فعل امر «صوموا» دال بر وجوب است، اما از خارج می دانیم که واجب نیست، پس اقل آن استحباب است! و در ذیل روایت که اشاره به کفاره یک سال شده است، دال بر اهمیت روزه ی این روز است!

اشکال صاحب حدائق[5]

روایات استحباب باید حمل بر تقیه شود؛ چراکه اهل البیت علیهم السلام در زمان بنی امیه می زیستند و از باب تقیه فرموده اند.

ردیه استاد بر اشکال صاحب حدائق

این روایت مربوط به آقا امیرالمومنین است که مقدم بر حادثه عاشورا است.

روایت سوم

وَ بِإِسْنَادِهِ[6] عَنْ سَعْدِ بْنِ عَبْدِ اللَّهِ[7] عَنْ أَبِي جَعْفَرٍ[8] عَنْ جَعْفَرِ بْنِ مُحَمَّدِ بْنِ عَبْدِ اللَّهِ‌[9] عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ مَيْمُونٍ الْقَدَّاحِ[10] عَنْ جَعْفَرٍ عَنْ أَبِيهِ ع قَالَ: صِيَامُ يَوْمِ عَاشُورَاءَ كَفَّارَةُ سَنَةٍ.

جهت سندی

حدیث صحیح است

جهت دلالی

عملی که کفاره گناهان یک ساله می شود، باید محبوب مولا باشد؛ لذا استحباب فهم می شود. و از آنجا که مضمون روایت با روایت آقا امیرالمومنین علیه السلام یکی است، پس نباید این تقیه ای باشد؛ هرچند حضرت در زمان بنی امیه بوده باشند.

روایت چهارم

وَ بِإِسْنَادِهِ عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدٍ عَنِ الْبَرْقِيِّ عَنْ يُونُسَ بْنِ هَاشِمٍ‌ عَنْ جَعْفَرِ بْنِ عُثْمَانَ‌ عَنْ جَعْفَرِ بْنِ مُحَمَّدٍ ع‌ قَالَ: كَانَ رَسُولُ اللَّهِ ص كَثِيراً مَا يَتْفُلُ يَوْمَ عَاشُورَاءَ فِي أَفْوَاهِ الْأَطْفَالِ الْمَرَاضِعِ مِنْ وُلْدِ فَاطِمَةَ ع مِنْ رِيقِهِ فَيَقُولُ مَا نُطْعِمُهُمْ‌ شَيْئاً إِلَى اللَّيْلِ وَ كَانُوا يَرْوَوْنَ مِنْ رِيقِ رَسُولِ اللَّهِ ص قَالَ وَ كَانَتِ الْوَحْشُ تَصُومُ يَوْمَ عَاشُورَاءَ عَلَى عَهْدِ دَاوُدَ ع.

روایت پنجم

وَ بِإِسْنَادِهِ عَنْ عَلِيِّ بْنِ الْحَسَنِ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ زُرَارَةَ عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدِ بْنِ أَبِي نَصْرٍ عَنْ أَبَانِ بْنِ عُثْمَانَ الْأَحْمَرِ عَنْ كَثِيرٍ النَّوَّاءِ عَنْ أَبِي جَعْفَرٍ ع قَالَ: لَزِقَتِ السَّفِينَةُ يَوْمَ عَاشُورَاءَ عَلَى الْجُودِيِّ- فَأَمَرَ نُوحٌ ع مَنْ مَعَهُ مِنَ الْجِنِّ وَ الْإِنْسِ أَنْ يَصُومُوا ذَلِكَ الْيَوْمَ قَالَ أَبُو جَعْفَرٍ ع أَ تَدْرُونَ مَا هَذَا الْيَوْمُ هَذَا الْيَوْمُ الَّذِي تَابَ اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ فِيهِ عَلَى آدَمَ وَ حَوَّاءَ- وَ هَذَا الْيَوْمُ الَّذِي فَلَقَ اللَّهُ فِيهِ الْبَحْرَ لِبَنِي إِسْرَائِيلَ- فَأَغْرَقَ فِرْعَوْنَ وَ مَنْ مَعَهُ وَ هَذَا الْيَوْمُ الَّذِي غَلَبَ فِيهِ مُوسَى ع فِرْعَوْنَ- وَ هَذَا الْيَوْمُ الَّذِي وُلِدَ فِيهِ إِبْرَاهِيمُ ع وَ هَذَا الْيَوْمُ الَّذِي تَابَ اللَّهُ فِيهِ عَلَى قَوْمِ يُونُسَ وَ هَذَا الْيَوْمُ الَّذِي وُلِدَ فِيهِ عِيسَى ابْنُ مَرْيَمَ ع وَ هَذَا الْيَوْمُ الَّذِي يَقُومُ فِيهِ الْقَائِمُ ع.

روایت ششم

وَ قَدْ تَقَدَّمَ فِي حَدِيثِ‌ الزُّهْرِيِّ عَنْ عَلِيِّ بْنِ الْحُسَيْنِ ع‌ أَنَّ فِي الصَّوْمِ الَّذِي صَاحِبُهُ فِيهِ بِالْخِيَارِ إِنْ شَاءَ صَامَ وَ إِنْ شَاءَ أَفْطَرَ صَوْمَ عَاشُورَاءَ.