صوم/صوم الکفارة/ بطلان تتابع و صحت روزه‌ی روزهای قبل/ادله

موضوع: صوم/صوم الکفارة/ بطلان تتابع و صحت روزه‌ی روزهای قبل/ادله

بررسی ادله

ادله قائلین به صحت روزه (صاحب عروه و ...)

مقدمه: عبادت محتاج قصد قربت است و قصد قربت دومدل است، امر وجوبی یا ندبی از مولا داشته باشیم و قصد کنیم؛ یا مکلف علم به محبوبیت امر دارد هرچند به آن امر نشده باشد، و به قصد محبوبیت انجام می شود؛ در اینصورت نیز قصد قربت جاری می شود.

حال در مانحن فیه، با زائل شدن تتابع، باید گفت که نسبت به روزه های قبل، امر وجوبی و ندبی ندارد، اما فی حدنفسه مطلوب و محبوب مولا است و قصد قربت شده است، صحیح است. (لكونها محبوبة في حد نفسها من حيث إنها صوم.مسئله8)

ادله قائلین به عدم صحت روزه(محقق عراقی و محقق حکیم)

استدلال اول: در اینجا قصد قربتی شکل نمی گیرد؛ زیرا مکلف موقعی که عمل را اتیان می کرد، قصد کفاره را داشت و با زوال تتابع، آن امر نیز ساقط شد. (ما قصد لم یقع و ماوقع لم یقصد) لذا روزه باید باطل باشد.

استدلال دوم: به دیگر سخن، ملاک صحت، مطابقت ماتی به با ماموربه است؛ و در اینجا تطابق نیست؛ ماموربه کفاره بوده و ماتی به چیز دیگری شده است.

ردیه استاد معظم

استدلال اول و دوم مبتنی بر این است که در قصد قربت امر می خواهیم؛ اما در قصد قربت نیاز به امر نداشته و همین مقدار که محبوبیت داشته باشد، کفایت می کند. لذا عمل در اینجا صحیح است.

ادله قائل به تفصیل(مرحوم امام)

در باب تتابع کفاره، روزه باطل است، به همان دلیل مرحوم حکیم. اما در باب نذر، صوم امر ندبی دارد؛ شرط نذر این است که متعلَّقش باید رجحان داشته باشد و الا نذر فائده ای ندارد! حال وقتی تتابع زائل شود، امر ندبی داشتن صوم که زائل نشده است؛ لذا روزه صحیح خواهد بود.

ردیه استاد

اگر امر ندبی باشد، باز هم صوم صحیح است؛ چراکه برای قصد قربت، صرف محبوبیت کفایت می کند. اما در باب کفاره که فرمودند امر وجوبی و ندبی وجود ندارد، باید گفت که صرف محبوبیت برای صحت روزه کفایت می کند.(به تعبیری اشکال استاد به قسم اول، یعنی بطلان روزه در زمان زوال تتابع روزه کفاره است)