درس خارج فقه استاد محمدحسن ربانی بیرجندی
1402/03/01
بسم الله الرحمن الرحیم
خاتمه/دیه مغلظه /کتاب الديات
موضوع: کتاب الديات/دیه مغلظه /خاتمه
نگاهی به عبارت مفتاح الکرامه در مورد این فرع
«و أما سلیم الأعضاء و مفقودها فلا فرق بینهما إلا بالتفصیل الذی نطق به خبر سورة بن کلیب عن الصادق (علیه السلام) أنه سئل عن رجل قتل رجلا عمدا و کان المقتول أقطع الید فقال إن کانت قطعت یده فی جنایة جناها علی نفسه أو کان قطع و أخذ دیة یده من الذی قطعها فإن أراد أولیاؤه أن یقتلوا قاتله أدوا دیة یده التی أقید منها أو کان أخذ دیة یده و یقتلوه و إن شاءوا طرحوا عنه دیة یده و أخذوا الباقی الحدیث و قد تقدم فی المطلب الخامس فی المماثلة »[1]
علی القاعده فقهاء قائلند بین سلیم العضو و ناقص العضو در قصاص و دیه فرقی نیست.ولی یک استثناء هست و آن روایت سورة بن کلیب است که از امام صادق (علیه السلام) می پرسد، از مردی که مردی را عمدا کشت و مقتول مقطوع الید بود.،فرمود(علیه السلام)چه اینکه قبلا دستش در جای دیگر توسط خودش قطع شده،یا دیگری قطع نموده و او دیه اش را اخذ کرده بود.حال اگر اولیاء مقتول اراده قصاص داشته باشند باید دیه دست مقطوع را به قاتل بدهند بعد قصاص کنند.و میتوانند دیه ید را کم نمایند و دیه کامل را بگیرند و از قصاص صرف نظر نمایند.