موضوع : دیه مغلظه/بررسی روایات دال بر تغلیظ دیه قتل در ماه‌های حرام 14/بررسی صحیحه کلیب اسدی ۱۳

یونس ابن عبد الرحمن(بخش دوم)

تا اینجا هر چه گفته شد، در عظمت جناب یونس ره بود.

توثیق یونس توسط شیخ طوسی ره

البته جناب شیخ طوسی ره در رجالش یونس را چنین معرفی نموده:« و عده في رجاله تارة: من أصحاب الكاظم(ع ( ، قائلا: يونس بن عبد الرحمن، مولى علي بن يقطين، ضعفه القميون، و هو ثقة. و أخرى: من أصحاب الرضا(ع ( ، قائلا: يونس بن عبد الرحمن، من أصحاب أبي الحسن موسى(علیه السلام)، مولى علي بن يقطين، طعن عليه القميون و هو عندي ثقة[1] » گفتیم که رجال شیخ طوسی بر اساس طبقات روات تنظیم شده، و کمتر متعرض جرح و تعدیل میشود.اما شیخ یکبار یونس را از اصحاب امام کاظم (علیه السلام) شمارده؛وگرچه به نظر شیخ ثقه است اما میگوید:قمیون او را تضعیف کرده اند.و بار دیگر او را در زمره اصحاب امام رضا(علیه السلام) می آورد و باز میفرماید او برای من ثقه است ولی قمی ها او را طعن کرده اند.

و همچنین از قول مرحوم برقی، که صاحب کتاب رجالی است یونس را از اصحاب آن دو امام همام علیهما الصلاة و السلام شمرده.

دو قرینه دیگر دال بر توثیق یونس بن عبدالرحمن ره

و در ادامه میفرماید:« روى عن صفوان الجمال، و روى عنه عبد الله بن محمد اليماني. كامل الزيارات[2] » از صفوان روایت کرده و عبدالله بن محمد یمانی از او روایت میکند و نکته مهم اینکه نام او در اسناد کامل الزیارات است که خود قرینه بر وثاقت است[3] .و دیگر قرینه که ذکر میفرماید:« روى عن هشام، و روى عنه إسماعيل بن مرار. تفسير القمي[4] »

روایت او از هشام و و او از اسماعیل بن مرا در تفسیر قمی[5] ،که وجودش در روات تفسیر قمی دلیل دیگر بر وثاقت است.

همانطور که در گذشته بیان شد، وجود نام راوی در اسناد هریک از کتب کامال الزیارات و تفسیر قمی قرینه ایی بر وثاقت آن راوی محسوب میشود.

نص معصوم (علیه السلام) دال بر توثیق یونس (روایاتی دیگر در مدح یونس)

بسیاری احادیث از ائمه اطهار (علیهم السلام) مخصوصا امام رضا (علیه السلام) در مدح جناب یونس ره موجود است همچون:« علي بن محمد القتيبي، قال: حدثني الفضل بن شاذان، قال: حدثني محمد بن الحسن الواسطي، و جعفر بن عيسى، و محمد بن يونس: أن الرضا(علیه السلام)ضمن ليونس الجنة ثلاث مرات.[6] »

بارها گفته ام و بار دگر میگویم توجهی و تاییدی که ائمه اطهار به کلام و متکلمان و نیز سیاست مداران از اصحابشان داشته اند و به هیچ وجه در باره فقه و فقهای اصحابشان ندارند.

و باز از وجود نازنین امام جواد (علیه السلام) بهشت برای یونس تضمین شده[7] .

و روایت دیگر:« جعفر بن معروف، قال: حدثني سهل بن بحر، قال: حدثني الفضل بن شاذان، قال: حدثني أبي الجليل الملقب بشاذان، قال: حدثني أحمد بن أبي خلف، عن أبي جعفر(علیه السلام)، قال: كنت مريضا فدخل علیَّ أبو جعفر(علیه السلام)يعودني عند مرضي، فإذا عند رأسي كتاب يوم و ليلة، فجعل يصفح ورقه حتى أتى عليه من أوله إلى آخره، و جعل يقول: رحم الله يونس، رحم الله يونس، رحم الله يونس.[8] »

که وقتی امام جواد (علیه السلام) به عیادت راوی می آیند و کتاب «یوم و لیلة » یونس را کنار بالین بیمار میبینند؛ آن کتاب را از اول تا آخر تورق میفرمایند، و پس از آن سه بار بر یونس رحمت میفرستند.

و روایت و نصی دیگر در تایید یونس از امام عسکری (علیه السلام) که کتاب یوم و لیلة یونس را حق و دین خود و آبائشان معرف مینمایند:« و روى عن أبي بصير حماد بن عبد الله بن أسيد الهروي، عن داود بن القاسم أبي هاشم الجعفري، قال: أدخلت كتاب يوم و ليلة الذي ألفه يونس بن عبد الرحمن، على أبي الحسن العسكري(علیه السلام)فنظر فيه و تصفح كله، ثم قال: هذا ديني و دين آبائي و هو الحق كله[9] »

و از چنین عباراتی (هذا ديني و دين آبائي و هو الحق كله) معلوم میشود که چرا قدمای ما کتاب محور بودند، نه راوی محور.

و همین طور آیت الله العظمی خوئی ره چندین صفحه روایات در مدح یونس ره را بیان مینماید.

مدحی از فضل بن شاذان برای یونس

و دیگر مدحی از جناب فضل ابن شاذان:« جعفر بن معروف، قال: حدثني سهل بن بحر، قال: سمعت الفضل بن شاذان يقول: ما نشأ في الإسلام رجل من سائر[10] الناس كان أفقه من سلمان الفارسي، و لا نشأ رجل بعده أفقه من يونس بن عبد الرحمن.[11] »

فضل شاذان میگوید: در اسلام مردی رشد نکرد فقیه تر از همه مردمان مگر سلمان فارسی ؛و بعد از سلمان فقیه تر از یونس بن عبد الرحمن رشد نکرد.

تا اینجا موارد زیادی دال بر توثیق مرحوم یونس بن عبدالرحمن یافتیم

۱) نص معصوم (علیه السلام) توثیق امام (علیه السلام) ۲) نص رجالی توثیق نجاشی ۳ و ۴) نص رجالی دو مورد توثیق شیخ طوسی ره ۵) مدحی از فضل بن شاذان ۶و۷) توثیق عام وقوع در اسناد کامل الزیارات و تفسیر قمی.

و چنانچه گذشت به تضعیف قمی ها نمیتوان وقع زیادی نهاد؛ چرا که این تضغیفات ریشه در تنگ نظری های خاص مکتب حدیثی قم در برخی مسائل دارد.