مکاسب محرمه/بررسی صحت بیع مالا نفع فیه/تبیین وجوه حرمت بیع /بیان وجه دوم واکل مال بالباطل

موضوع: مکاسب محرمه/بررسی صحت بیع مالا نفع فیه/تبیین وجوه حرمت بیع /بیان وجه دوم واکل مال بالباطل

وجه دومی که ذکر فرمودند برای بطلان «بیع ما لا نفع فیه» در کتاب ایضاح الفوائد چنین آمده:

ما عن الايضاح، من أن المعاملة على ما ليس له نفع محلل اكل للمال بالباطل فتكون فاسدة.

وفيه: ما سمعته مرارا من أن الاية أجنبية عن بيان شرائط العوضين، بل هي ناظرة الى تمييز الاسباب الصحيحة للمعاملة عن الاسباب الفاسدة لها، وعليه فلا يكون الاكل في محل الكلام من اكل المال بالباطل بعد كون سببه تجارة عن تراض.

۲. در کتاب ایضاح آمده که معامله روی چیزی که نفعی ندارد، موجب خوردن مال حرام است و بنابراین باطل است.

اشکال به این وجه: همان‌طور که بارها شنیده‌ایم، آیه‌ای که ذکر شده، مربوط به بیان شرایط عوضین نیست، بلکه به منظور تمایز بین علل صحیح و فاسد در معاملات آمده است. بنابراین، نمی‌توان خوردن مال به ناحق را در اینجا به دلیل اینکه معامله‌ای با توافق طرفین انجام شده، تلقی کرد.

شاید بشود از این اوفوا بالعقود عمومیت استفاده کرد اما این اوفوا بالعقود جنبه امضایی دارد یعنی قبل این که شارع بفرمایید اوفوا بالعقود ، گویا همون عقدهایی که نزد عقلا است یا متعارف بین مردم است، همون را شارع دارد امضا میکند .اما این عقدی که الان ما حرفش را میزنیم یعنی چیزی که هیچ نفعی ندارد، آیا عقلا چنین عقدی را انجام میدهند؟ اوفوا بالعقود نظر دارد به آن قولی که نزد عقلا رائج است. پس لزوم ندارد که حتما معامله، یا افوا بالعقود باشد یا تجارت عن تراض باشد.