مکاسب محرمه/مسأله اعانت بر اثم/ادله ی حرمت اعانت بر گناه/نهی از منکر

موضوع: مکاسب محرمه/مسأله اعانت بر اثم/ادله ی حرمت اعانت بر گناه/نهی از منکر

نظر صاحب مصباح الفقاهه درباره اعانت بر اثم

بحث پیرامون این است که نظر صاحب مصباح الفقاهه بر این است که اعانت بر اثم حرام نیست. به عبارت دیگر، اگر شخصی قصد انجام گناهی را داشته باشد و فرد دیگری به او کمک کند، این کمک حرام نمی‌باشد.

دلایل حرام بودن اعانت بر اثم

یکی از دلایل مطرح شده توسط کسانی که می‌گفتند اعانت بر اثم حرام است، این بود که ادله نهی از منکر اثبات می‌کند که اعانت بر اثم حرام است.

نتیجه‌گیری صاحب مصباح الفقاهه

نتیجه سخن صاحب مصباح الفقاهه این است که با وجود اهمیتی که قضیه نهی از منکر دارد، نهی از منکر به رفع منکر ارتباط دارد، نه به دفع منکر. دفع منکر غیر از رفع منکر است.

عبارت صاحب مصباح الفقاهه

عبارت صاحب مصباح الفقاهه به شرح زیر است:

«و أما النهي عن المنكر فانه وان كان سبيل الأنبياء ومنهاج الصلحاء، وفريضة عظيمة بها تقام الفرائض وتحل المكاسب وترد المظالم، إلا أنه لا يدل على وجوب دفع المنكر، فإن معنى دفع المنكر هو تعجيز فاعله عن الاتيان به وايجاده في الخارج، سواء ارتدع عنه باختياره أم لم يرتد، والنهي عن المنكر ليس إلا ردع الفاعل وزجره عنه على مراتبه المقررة في الشريعة المقدسة، وعلى الاجمال فإنه لا وجه لقياس دفع المنكر على رفعه».[1]

ترجمه عبارت

«و اما نهی از منکر، هرچند راه انبیا و روش صالحان است و فریضه‌ای بزرگ به شمار می‌رود که با آن فرایض برقرار می‌شود، کسب‌ها حلال می‌گردد و مظالم برگردانده می‌شود، اما این بدان معنا نیست که وجوب دفع منکر لازم است. زیرا مفهوم دفع منکر این است که فاعل آن از انجام آن ناتوان شود، چه به اختیار خود بازگردد و چه بازنگردد. نهی از منکر تنها منع فاعل و زجر اوست بر اساس مراتب معین شده در شریعت مقدس. به طور کلی، هیچ دلیلی برای مقایسه دفع منکر با رفع آن وجود ندارد»

تفاوت دفع و نهی از منکر

دفع منکر به معنای تعجیز فاعل از انجام منکر است، در حالی که نهی از منکر موضوعی دیگر است. نهی منکر صرفاً ردع و زجر فاعل از انجام منکر است، بر اساس مراتب مختلفی که در فقه ذکر شده است که شامل: با قلب، با لسان و با اعضا و جوارح می‌شود.

نظر استاد درباره مرحله اولین نهی از منکر

نظر استاد در این خصوص این است که مرحله اول نهی از منکر (با قلب) ارتباطی با مراتب نهی از منکر ندارد. این مرحله، اساس ایمان است؛ به این معنا که وقتی منکر انجام می‌شود، فرد در درون خود ناراحت است. در مقابل، معروف که رواج پیدا می‌کند، در میان مردم، فرد در ضمیر و باطن خود مسرور است.