احادیث منع از کهانت- بررسی ضعف سندی/مسأله کهانت /مکاسب محرمه

موضوع: مکاسب محرمه/مسأله کهانت /احادیث منع از کهانت- بررسی ضعف سندی

در جلسه گذشته روایاتی خوانده شد که دلالت به حرمت کهانت داشتند. این روایات به لحاظ دلالت مشکلی ندارند و دلالتشان واضح است، ولیکن دلالت ظاهر باشد به تنهایی اصلاً کفایت نمی کند. اولاً صدورش از معصوم باید ثابت بشود، تا بعد معتل دلالتش بشود. صاحب مصباح الفقاهه این روایاتها را که ذکر کرد به هر کدام اشکالی کرد.

اشکال یکی از بزرگان به صاحب مصباح الفقاهه: اگر ما همیشه بخواهیم به سراغ روایات معتبر برویم، اصلاً بر فروعات فقهیه، یک دلیلی که عبارت باشد از روایت معتبر، کم خواهیم داشت.

روایات متضافره وجود دارد که رجوع به کاهن حرام است. اگر ما با روایات فراوان مواجه شدیم، یک سری چیزهای دیگر هم در کنار این روایات فراوان بگذاریم تا به این نتیجه برسیم که این روایات فراوان صادر از معصوم است.

از طرفی هم عرض کردیم این مسئله حرمت کهانت، اختصاص به امامی هم نداره. همه علمای مسلمین، از هر مذهبی، نظرشون به این حرمت کهانت است.

جمع بندی دلیل حرمت حرمت کهانت:

1- تضافر روایات 2- تسالم و توافق علمای خاصه و عامه بر این حکم 3- اجماعاتی که نقل شده 4- شهرت عظیمه فتوایی

اگر کسی بگوید ضمیمه لاحجه به لاحجه نتیجه ای نمی دهد بجز لاحجه

در جواب می گوییم: اگر ما همیشه بخواهیم به سراغ روایات معتبر برویم، اصلاً بر فروعات فقهیه، یک دلیلی که عبارت باشد از روایت معتبر، کم خواهیم داشت. در نتیجه اگر اخبار به حد تضافر یا تواتر رسید، دیگر معتل سندش نمیشویم.

تجمیع قرائن ما رو کمک می کند به این که کلام از معصوم صادر شده. راه کشف کلام معصوم علیه السلام بسا آن وثاقت راوی باشد. ولی منحصر در آن است. چه بسا از دیگر هم اطمینان به صدور حاصل شود.

ادامه روایات دال بر حرمت کهانت:

    1. كتاب درست بن أبي منصور : عن ابن مسكان وحديد ، رفعاه إلى أمير المؤمنين (عليه السلام) ، قال : «إنّ الله أوحى إلى نبي في نبوته : أخبر قومك أنّهم قد استخفوا بطاعتي وانتهكوا معصيتي ـ إلى أن قال ـ وخبر قومك أنّه ليس مني من تكهن أو تكهن له ، أو سحر أو تسحّر له» الخبر. [1]

این روایت از امیرالمؤمنین علیه‌السلام نقل شده است که در آن آمده است: «خداوند به یکی از پیامبران در دوران نبوتش وحی فرستاده و به او می‌گوید: به قوم خود اطلاع بده که آنها نسبت به اطاعت من بی‌توجهی کرده‌اند و حدود معصیت من را زیر پا گذاشته‌اند. سپس می‌فرماید: به قوم خود خبر بده که هیچ‌کس از من نیست که پیشگویی کند یا برای او پیشگویی کنند، یا جادو کند یا بر او جادو شود.».

    2. كتاب جعفر بن محمّد بن شريح الحضرمي : عن عبد الله بن طلحة ، عن أبي عبد الله (عليه السلام) ـ في حديث ـ أنّه عد من السحت اجر الكاهن .. الخبر. [2]

امام صادق (علیه‌السلام) در مورد شغل کاهن می‌فرمایند: « درآمد و اجری که کاهن‌ها می‌گیرند، از جمله موارد حرام (سحت) است.»

    3. جعفر بن أحمد القمي في كتاب المانعات : عن عطية ، عن أبي سعيد قال : قال رسول الله (صلّى الله عليه وآله) : «لا يدخل الجنّة عاق ، ولا منّان ، ولا ديّوث ، ولا كاهن ومن مشى إلى كاهن فصدقه بما يقول ، فقد برئ ممّا انزل الله على محمّد (صلّى الله عليه وآله)» الخبر. [3]

ترجمه: پیامبر اکرم (صلى الله عليه وآله) می فرمایند:

« وارد بهشت نمی‌شود کسی که از والدین خود نافرمانی کند (عاق باشد)، یا بر دیگران منت بگذارد (منّان باشد)، یا فردی که در مورد دیگران حساسیت نداشته باشد (دیوث باشد)، یا کسی که به کاهن‌ها مراجعه کند. همچنین اگر کسی به سوی کاهنی برود و سخنان او را راست بداند، از آنچه خداوند بر محمد (صلى الله عليه وآله) نازل کرده، جدا شده و برائت جسته است».