موضوع: واجب نفسی و غیری/تعبدیت طهارات ثلاث/مصحح تعبدیت/نظر صاحب معالم و نقد آن

در نقد صاحب معالم که فرمود: وجوب مقدمه مشروط است به شرطی، و آن شرط عبارت است از اراده کردن مکلف اتیان ذی المقدمه را. اگر اراده کرده اتیان ذی المقدمه را ، این مقدمه وجوب دارد و الا مقدمه وجوب ندارد.

این که فرمودید اراده مکلف دخالت در وجوب مقدمه دارد، سوال این است که این اراده دخالت در وجوب ذی المقدمه هم دارد؟

اگر گفتیم دخالت دارد: تالی فاسد: وجوب ذی المقدمه که کار مولاست گره بخورد به اراده مکلف.

جهت دیگر بطلان این مطلب این است که اساسا تکالیفی که از ناحیه مولا می آید به جهت تحریک است. تحریک عبد به سمت عمل کردن است. اگر او اراده کرده پس تحریک حاصل است.

جهت دیگر بطلان: پس دیگر عاصی در عالم وجوب ندارد. چون مکلف اگر اراده کرد که انجام می دهد و اگر اراده نکرد پس با امر مولی مخالفت نکرده.

اگر گفتیم دخالت ندارد: شما با این حساب دارید برای وجوب مقدمه یک وجوب استقلالی قائل می شوید. که وجوب ذی المقدمه مستقل دارد.

نظریه دیگر: نظریه شیخ انصاری: مقدمه وجوبش مال مقدمه ای است که مکلف قصد کرده به این مقدمه توصل به ذی المقدمه را.

تفاوت حرف شیخ با سخن صاحب معالم: بعضی فرموده اند: دو حرف است: منظور شیخ انصاری این است که در بحث مقدمه، وجوب مطلق است ولی واجب قید دارد. مقدماتی که در خارج هستند، برای تحقق ذی المقدمه به دو نحو متصور اند: 1- این مقدمه است اما به این نحو تحقق پیدا میکند که با اتیان او قصد توصل به ذی المقدمه را دارد 2- این مقدمه ای است که اتیان می شود اما ذی المقدمه متوقف بر این است اما قصد توصل ندارد.

آن مقدمه ای واجب است که مکلف آن را با قصد توصل می آورد.

اشکالاتی به کلام شیخ انصاری وارد است که در جلسه آینده بیان می شود.