ملاک بودن عادت فردی زوجه برای نفقه/ نفقات /نکاح

موضوع: نکاح / نفقات / ملاک بودن عادت فردی زوجه برای نفقه

بحث در اين بود که اگر عادت فردیِ زوجه با عادت امثال او متفاوت باشد، کدام يک از آنها ملاک کمی يا کيفی نفقه خواهند بود؟

آنچه که از کلمات اصحاب بر می‌آيد اين است که در اين موارد، عادت خود زوجه معتبر است.

ولی آنچه که می‌توان به آن ملتزم شد اين است که چنانچه عادت زوجه قبل از نکاح بيش از عادت امثال وی باشد، آنچه که معتبر است، عادت خود وی است، زيرا بر زوج واجب است آنچه که اقامه صلب و ظهر وی را می‌کند، در اختيار وی قرار دهد، ولو بيش از عادت امثال وی باشد.

اما اگر بخواهد عادت خود را بعد از نکاح تغيير دهد و بيش از چيزی که سابقاً مصرف می‌کرده، مصرف کند، در صورتی حق اين کار را خواهد داشت که عادت امثال وی از اين جهت که زوجی به مانند زوج وی دارند، مقتضی اين امر باشد.

اما در صورتی که عادت وی قبل از نکاح کمتر از عادت امثال وی باشد، چنانچه بعد از نکاح نيز به همان مقدار اکتفاء کند، زوج وظيفه‌ای زائد بر آن ندارد، اما اگر بخواهد که به عادت امثال خود عمل نمايد، بر زوج تهيه نفقه به همان مقدار واجب است، چون اقامه صلب زوجه عرفاً به همان مقدار صورت می‌پذيرد ولو سابقاً به مقدار کمتر اکتفاء می‌کرده است.

بنابر اين می‌توان گفت: عادت امثال، معياری برای تعيين پايين‌ترين سطح نفقه زوجه است. اما در صورتی که عادت خود زوجه قبل از نکاح بيش از آن بوده باشد، لازم است که عادت شخصی خود وی مراعات گردد.

در نتيجه اشکالی که صاحب جواهر در برخی از فروض مسأله مطرح کرده است و جلسه قبل ذکر آن گذشت، وجهی ندارد.

اما چنانچه زوجه از نوع خاصی از خورشت که امثال وی آن را مصرف می‌کنند، انزجار داشته باشد، علامه در خصوص اين مطلب فرموده است: «ولو تبرّمت بجنس من الأُدم، فعليه السعي في الإبدال.»[1]

کاشف اللثام توجيه اين مدعا را اين دانسته است که اين امر مقتضای معاشرت به معروف با زوجه است.[2]

حق نيز در اين مطلب با علامه و کاشف اللثام است. البته اين مطلب به اين معنا نيست که زوجه حق دارد هر روز تعيين کند که چه غذايی اشتها دارد و بر زوج واجب است که آن را برای وی فراهم کند، بلکه بايد در اين خصوص از عرف تبعيت نمود؛ مثلاً عرفاً زوج نمی‌تواند به دادن يک غذای خاص به زوجه اکتفاء کند و هر روز همان را برای وی تهيه کند، بلکه بايد تنوع در طعام را در حد عرفی مراعات نمايد.