موضوع: كتاب الخمس/ الغنيمة/ مخالفة الخلفاء سنّة رسول الله (صلی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلم)

بیان شد که مرحوم کلینی در روضه‌ی کافی حدیثی از امیرالمؤمنین (علیه‌السلام) نقل کردند که ابتدای آن بدین صورت است:

عَلِيُّ بْنُ إِبْرَاهِيمَ عَنْ أَبِيهِ عَنْ حَمَّادِ بْنِ عِيسَى عَنْ إِبْرَاهِيمَ بْنِ عُثْمَانَ عَنْ سُلَيْمِ بْنِ قَيْسٍ الْهِلَالِيِّ[1] قَالَ: خَطَبَ أَمِيرُ الْمُؤْمِنِينَ عَلَيْهِ السَّلَامُ فَحَمِدَ اللَّهَ وَ أَثْنَى عَلَيْهِ ثُمَّ صَلَّى عَلَى النَّبِيِّ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَ آلِهِ ثُمَّ قَالَ أَلَا إِنَّ أَخْوَفَ مَا أَخَافُ عَلَيْكُمْ خَلَّتَانِ اتِّبَاعُ الْهَوَى وَ طُولُ الْأَمَلِ أَمَّا اتِّبَاعُ الْهَوَى فَيَصُدُّ عَنِ الْحَقِّ وَ أَمَّا طُولُ الْأَمَلِ فَيُنْسِي الْآخِرَةَ أَلَا إِنَّ الدُّنْيَا قَدْ تَرَحَّلَتْ مُدْبِرَةً وَ إِنَّ الْآخِرَةَ قَدْ تَرَحَّلَتْ مُقْبِلَةً وَ لِكُلِّ وَاحِدَةٍ بَنُونَ فَكُونُوا مِنْ أَبْنَاءِ الْآخِرَةِ وَ لَا تَكُونُوا مِنْ أَبْنَاءِ الدُّنْيَا فَإِنَّ الْيَوْمَ عَمَلٌ وَ لَا حِسَابَ وَ إِنَّ غَداً حِسَابٌ وَ لَا عَمَلَ ....[2]

سليم بن قيس هلالى مى‌گويد: اميرالمؤمنين (عليه‌السلام) خطبه خواند و خدا را سپاس و ستايش نمود و سپس بر پيامبر (صلى‌الله‌عليه‌وآله‌و‌سلم) درود فرستاد و فرمود: همانا از دو خصلت بر شما هراسانم؛ پيروى از هواى نفس و آرزوى طولانى. اما پيروى از هواى نفس از حق باز مى‌دارد و اما آرزوى دراز آخرت را در طاق نسيان مى‌نهد. همانا دنيا، پشت كنان كوچ كرده و مى‌رود و آخرت، كوچ كرده و به سوى ما مى‌آيد و هر كدام را فرزندانى است، پس شما از فرزندان آخرت باشيد و از فرزندان دنيا نباشيد، چه، امروز كار هست و محاسبه نيست و فردا محاسبه هست و كار نيست.

در ادامه، حضرت امیرالمؤمنین (سلام‌الله‌علیه) از دوران خود گله می‌کنند که این دوران بسیار تأسف بار بوده است:

وَ إِنَّمَا بَدْءُ وُقُوعِ الْفِتَنِ مِنْ أَهْوَاءٍ تُتَّبَعُ وَ أَحْكَامٍ تُبْتَدَعُ يُخَالَفُ فِيهَا حُكْمُ اللَّهِ يَتَوَلَّى فِيهَا رِجَالٌ رِجَالًا أَلَا إِنَّ الْحَقَّ لَوْ خَلَصَ لَمْ يَكُنِ اخْتِلَافٌ وَ لَوْ أَنَّ الْبَاطِلَ خَلَصَ لَمْ يَخْفَ عَلَى ذِي حِجًى لَكِنَّهُ يُؤْخَذُ مِنْ هَذَا ضِغْثٌ وَ مِنْ هَذَا ضِغْثٌ فَيُمْزَجَانِ فَيُجَلَّلَانِ مَعاً فَهُنَالِكَ يَسْتَوْلِي الشَّيْطَانُ عَلَى أَوْلِيَائِهِ وَ نَجَا الَّذِينَ سَبَقَتْ لَهُمْ مِنَ اللَّهِ الْحُسْنَى إِنِّي سَمِعْتُ رَسُولَ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَ آلِهِ يَقُولُ كَيْفَ أَنْتُمْ إِذَا لَبَسَتْكُمْ فِتْنَةٌ يَرْبُو فِيهَا الصَّغِيرُ وَ يَهْرَمُ فِيهَا الْكَبِيرُ يَجْرِي النَّاسُ عَلَيْهَا وَ يَتَّخِذُونَهَا سُنَّةً فَإِذَا غُيِّرَ مِنْهَا شَيْ‌ءٌ قِيلَ قَدْ غُيِّرَتِ السُّنَّةُ وَ قَدْ أَتَى النَّاسُ مُنْكَراً ثُمَّ تَشْتَدُّ الْبَلِيَّةُ وَ تُسْبَى الذُّرِّيَّةُ وَ تَدُقُّهُمُ الْفِتْنَةُ كَمَا تَدُقُّ النَّارُ الْحَطَبَ وَ كَمَا تَدُقُّ الرَّحَى بِثِفَالِهَا وَ يَتَفَقَّهُونَ لِغَيْرِ اللَّهِ وَ يَتَعَلَّمُونَ لِغَيْرِ الْعَمَلِ وَ يَطْلُبُونَ الدُّنْيَا بِأَعْمَالِ الْآخِرَةِ ....[3]

همانا فتنه‌ها و آشوب‌ها از هواپرستى آغاز مى‌شود و از احكام بدعت و خودپرداخته شروع مى‌گردد. در اين احكام خودپرداخته با خدا مخالفت مى‌شود و مردانى در عهده‌دار شدن آن‌ها، به جاى مردانى ديگر مى‌نشينند. اگر حق خالص در ميان بود، اختلاف به چشم نمى‌خورد و اگر باطل محض در ميان بود، بر هيچ خردمندى پوشيده نمى‌ماند، لكن مشتى از حق و مشتى از باطل برگرفته شده و با هم آميخته گرديده و اينجاست كه شيطان به اطرافيان خود چيره مى‌گردد و كسانى رهايى مى‌يابند كه از طرف خداوند عاقبت نيكى براى آن‌ها رقم خورده باشد. همانا من از رسول خدا (صلى‌الله‌عليه‌وآله‌و‌سلم) شنيدم كه مى‌فرمود: چگونه خواهيد بود زمانى كه فتنه‌اى شما را در برگيرد كه در آن كودكان بيش از آن به نظر مى‌رسند كه هستند [سن و سالشان بيشتر به نظر مى‌رسد] و جوانان به پيرى مى‌رسند. مردم به كژراهه مى‌روند و آن را چونان سنّت خويش مى‌گزينند و هرگاه بخشى از آن به روش درست تبديل گردد، گفته مى‌شود سنّت دگرگون شده است و اين در نظر مردم كارى زشت آيد و در پى آن، بلايا شدّت يابند و نسل به اسارت برده شود. سپس فتنه و آشوب آنان را بكوبد، چنان‌كه آتش هيزم را مى‌كوبد و آسياب طعمه‌ی خود را. آن‌ها دين مى‌آموزند اما نه براى خدا، و دانش مى‌جويند امّا نه براى عمل و به وسيله‌ی كار آخرت، دنيا را مى‌طلبند.

بعد حضرت رو به اهل‌بیت و شیعیان خود نموده و فرمودند:

قَدْ عَمِلَتِ الْوُلَاةُ قَبْلِي أَعْمَالًا خَالَفُوا فِيهَا رَسُولَ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَ آلِهِ مُتَعَمِّدِينَ لِخِلَافِهِ نَاقِضِينَ لِعَهْدِهِ مُغَيِّرِينِ لِسُنَّتِهِ وَ لَوْ حَمَلْتُ النَّاسَ عَلَى تَرْكِهَا وَ حَوَّلْتُهَا إِلَى مَوَاضِعِهَا وَ إِلَى مَا كَانَتْ فِي عَهْدِ رَسُولِ اللَّه صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَ آلِهِ لَتَفَرَّقَ عَنِّي جُنْدِي حَتَّى أَبْقَى وَحْدِي أَوْ قَلِيلٌ مِنْ شِيعَتِيَ الَّذِينَ عَرَفُوا فَضْلِي وَ فَرْضَ إِمَامَتِي مِنْ كِتَابِ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ وَ سُنَّةِ رَسُولِ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَ آلِهِ ....[4]

حاکمان قبل از من عمداً با رسول خدا (صلی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلم) مخالفت کردند و من اگر می‌خواستم مردم را وادار به ترک این انحرافات کنم، لشکریان من از هم می‌پاشیدند.

سپس حضرت مواردی از انحرافات به وجود آمده پس از رسول خدا (صلی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلم) را بیان فرمودند:

أَ رَأَيْتُمْ لَوْ أَمَرْتُ بِمَقَامِ إِبْرَاهِيمَ عَلَيْهِ السَّلَامُ فَرَدَدْتُهُ إِلَى الْمَوْضِعِ الَّذِي وَضَعَهُ فِيهِ رَسُولُ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَ آلِهِ وَ رَدَدْتُ فَدَكاً إِلَى وَرَثَةِ فَاطِمَةَ عَلَيْهَا السَّلَامُ وَ رَدَدْتُ صَاعَ رَسُولِ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَ آلِهِ كَمَا كَانَ وَ أَمْضَيْتُ قَطَائِعَ أَقْطَعَهَا رَسُولُ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَ آلِهِ لِأَقْوَامٍ لَمْ تُمْضَ لَهُمْ وَ لَمْ تُنْفَذْ وَ رَدَدْتُ دَارَ جَعْفَرٍ إِلَى وَرَثَتِهِ وَ هَدَمْتُهَا مِنَ الْمَسْجِدِ وَ رَدَدْتُ قَضَايَا مِنَ الْجَوْرِ قُضِيَ بِهَا وَ نَزَعْتُ نِسَاءً تَحْتَ رِجَالٍ بِغَيْرِ حَقٍّ فَرَدَدْتُهُنَّ إِلَى أَزْوَاجِهِنَّ وَ اسْتَقْبَلْتُ بِهِنَّ الْحُكْمَ فِي الْفُرُوجِ وَ الْأَحْكَامِ وَ سَبَيْتُ ذَرَارِيَّ بَنِي تَغْلِبَ وَ رَدَدْتُ مَا قُسِمَ مِنْ أَرْضِ خَيْبَرَ وَ مَحَوْتُ دَوَاوِينَ الْعَطَايَا وَ أَعْطَيْتُ كَمَا كَانَ رَسُولُ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَ آلِهِ يُعْطِي بِالسَّوِيَّةِ وَ لَمْ أَجْعَلْهَا دُولَةً بَيْنَ الْأَغْنِيَاءِ وَ أَلْقَيْتُ الْمِسَاحَةَ وَ سَوَّيْتُ بَيْنَ الْمَنَاكِحِ وَ أَنْفَذْتُ خُمُسَ الرَّسُولِ كَمَا أَنْزَلَ اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ وَ فَرَضَهُ وَ رَدَدْتُ مَسْجِدَ رَسُولِ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَ آلِهِ إِلَى مَا كَانَ عَلَيْهِ وَ سَدَدْتُ مَا فُتِحَ فِيهِ مِنَ الْأَبْوَابِ وَ فَتَحْتُ مَا سُدَّ مِنْهُ وَ حَرَّمْتُ الْمَسْحَ عَلَى الْخُفَّيْنِ وَ حَدَدْتُ عَلَى النَّبِيذِ وَ أَمَرْتُ بِإِحْلَالِ الْمُتْعَتَيْنِ وَ أَمَرْتُ بِالتَّكْبِيرِ عَلَى الْجَنَائِزِ خَمْسَ تَكْبِيرَاتٍ وَ أَلْزَمْتُ النَّاسَ الْجَهْرَ بِبِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمنِ الرَّحِيمِ وَ أَخْرَجْتُ مَنْ أُدْخِلَ مَعَ رَسُولِ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَ آلِهِ فِي مَسْجِدِهِ مِمَّنْ كَانَ رَسُولُ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَ آلِهِ أَخْرَجَهُ وَ أَدْخَلْتُ مَنْ أُخْرِجَ بَعْدَ رَسُولِ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَ آلِهِ مِمَّنْ كَانَ رَسُولُ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَ آلِهِ أَدْخَلَهُ وَ حَمَلْتُ النَّاسَ عَلَى حُكْمِ الْقُرْآنِ وَ عَلَى الطَّلَاقِ عَلَى السُّنَّةِ وَ أَخَذْتُ الصَّدَقَاتِ عَلَى أَصْنَافِهَا وَ حُدُودِهَا وَ رَدَدْتُ الْوُضُوءَ وَ الْغُسْلَ وَ الصَّلَاةَ إِلَى مَوَاقِيتِهَا وَ شَرَائِعِهَا وَ مَوَاضِعِهَا وَ رَدَدْتُ أَهْلَ نَجْرَانَ إِلَى مَوَاضِعِهِمْ وَ رَدَدْتُ سَبَايَا فَارِسَ وَ سَائِرِ الْأُمَمِ إِلَى كِتَابِ اللَّهِ وَ سُنَّةِ نَبِيِّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَ آلِهِ إِذاً لَتَفَرَّقُوا عَنِّي وَ اللَّهِ لَقَدْ أَمَرْتُ النَّاسَ أَنْ لَا يَجْتَمِعُوا فِي شَهْرِ رَمَضَانَ إِلَّا فِي‌ فَرِيضَةٍ وَ أَعْلَمْتُهُمْ أَنَّ اجْتِمَاعَهُمْ فِي النَّوَافِلِ بِدْعَةٌ فَتَنَادَى بَعْضُ أَهْلِ عَسْكَرِي مِمَّنْ يُقَاتِلُ مَعِي يَا أَهْلَ الْإِسْلَامِ غُيِّرَتْ سُنَّةُ عُمَرَ يَنْهَانَا عَنِ الصَّلَاةِ فِي شَهْرِ رَمَضَانَ تَطَوُّعاً وَ لَقَدْ خِفْتُ أَنْ يَثُورُوا فِي نَاحِيَةِ جَانِبِ عَسْكَرِي مَا لَقِيتُ مِنْ هَذِهِ الْأُمَّةِ مِنَ الْفُرْقَةِ وَ طَاعَةِ أَئِمَّةِ الضَّلَالَةِ وَ الدُّعَاةِ إِلَى النَّارِ ....[5]

قرار گرفتن مقام ابراهیم (علیه‌السلام) در مکان فعلی، در زمان خلیفه‌ی دوم انجام شده و در زمان رسول خدا (صلی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلم) در کنار دیوار کعبه قرار داشت؛ لذا حضرت می‌فرماید: اگر مقام ابراهیم (علیه‌السلام) را به جایگاه خودش برگردانم، مردم قبول می‌کنند؟

فدک، صاع رسول خدا (صلی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلم) که با میزان فعلی متفاوت بوده، قطیعه‌هایی که پیامبر به بعضی از افراد اختصاص داده بودند و از آن‌ها سلب شد، خانه‌ی جناب جعفر کنار مسجدالحرام بود و آن‌ها این خانه را به مسجد ملحق کردند و قضاوت‌های جائرانه‌ای کردند، از جمله‌ی موارد انحرافات خلفاء بود.

همچنین در زمان خلفاء، زنانی به ناحق و با اجبار به دست مردانی سپرده شدند و با آن‌ها ارتباط گرفتند؛ مثل جریان قتل مالک بن نویرة توسط خالد بن ولید که او مالک را متهم به ارتداد کرد و همان شب با همسر او به عنوان کنیز ارتباط گرفت؛ با اینکه مرتد نشده بودند. عمر او را تهدید کرد و به همین دلیل، خالد رشوه‌ای به دربان داد که در زمانی که عمر حضور ندارد، او به نزد ابوبکر برود و ابوبکر او را بخشید.[6]

افزون بر این، در زمان خلفاء دیوان‌هایی درست کردند که به افراد عطیه می‌دادند، در حالی که پیغمبر اکرم (صلی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلم) بیت‌المال را به مساوات تقسیم می‌کرد.

از جمله مواردی که حضرت بیان کرده سهم رسول خدا (صلی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلم) از خمس بود که آن را حذف کردند. همچنین درهایی که به مسجد بسته شده بود، دوباره باز کردند. مسح بر کفش را بر خلاف زمان رسول خدا (صلی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلم) جایز دانستند. نبیذ را حلال دانستند. متعه‌ی حج و متعه‌ی نکاح را که در زمان رسول خدا (صلی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلم) حلال بود، حرام کردند. تکبیر بر جنازه در اصل پنج تاست، اما آن‌ها چهار تکبیر می‌گفتند و جهر در بسم الله الرحمن الرحیم را کنار گذاشتند.

در هر صورت، حضرت موارد متعددی را بیان کرده‌اند که نتوانستند به طریق صحیح برگردانند و فرمودند: اگر این‌ها را برمی‌گرداندم، مردم متفرق می‌شدند.

همچنین فرمودند: به خدا قسم مردم را امر کردم که تنها در فریضه اجتماع کنند و جماعت را فقط در فرائض برپا کنند و اعلام کردم که جماعت در نوافل بدعت است؛ در این هنگام، بعضی از اهل لشکر اعلان کردند: «يَا أَهْلَ الْإِسْلَامِ غُيِّرَتْ سُنَّةُ عُمَرَ» علی ما را از انجام جماعت در نافله منع می‌کند. ترسیدم که این مسئله در نواحی لشکر رخنه کند و ایجاد تفرقه نماید و ائمه‌ی ضلالت و داعیان الی النار اطاعت شوند.

بعد فرمودند:

أَعْطَيْتُ مِنْ ذَلِكَ سَهْمَ ذِي الْقُرْبَى الَّذِي قَالَ اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ إِنْ كُنْتُمْ آمَنْتُمْ بِاللَّهِ وَ ما أَنْزَلْنا عَلى‌ عَبْدِنا يَوْمَ الْفُرْقانِ يَوْمَ الْتَقَى الْجَمْعانِ فَنَحْنُ وَ اللَّهِ عَنَى بِذِي الْقُرْبَى الَّذِي قَرَنَنَا اللَّهُ بِنَفْسِهِ وَ بِرَسُولِهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَ آلِهِ فَقَالَ تَعَالَى فَلِلَّهِ وَ لِلرَّسُولِ وَ لِذِي الْقُرْبى‌ وَ الْيَتامى‌ وَ الْمَساكِينِ وَ ابْنِ السَّبِيلِ فِينَا خَاصَّةً كَيْ لا يَكُونَ دُولَةً بَيْنَ الْأَغْنِياءِ مِنْكُمْ وَ ما آتاكُمُ الرَّسُولُ فَخُذُوهُ وَ ما نَهاكُمْ عَنْهُ فَانْتَهُوا وَ اتَّقُوا اللَّهَ فِي ظُلْمِ آلِ مُحَمَّدٍ إِنَّ اللَّهَ شَدِيدُ الْعِقابِ لِمَنْ ظَلَمَهُمْ رَحْمَةً مِنْهُ لَنَا وَ غِنًى أَغْنَانَا اللَّهُ بِهِ وَ وَصَّى بِهِ نَبِيَّهُ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَ آلِهِ وَ لَمْ يَجْعَلْ لَنَا فِي سَهْمِ الصَّدَقَةِ نَصِيباً أَكْرَمَ اللَّهُ رَسُولَهُ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَ آلِهِ وَ أَكْرَمَنَا أَهْلَ الْبَيْتِ أَنْ يُطْعِمَنَا مِنْ أَوْسَاخِ النَّاسِ فَكَذَّبُوا اللَّهَ وَ كَذَّبُوا رَسُولَهُ وَ جَحَدُوا كِتَابَ اللَّهِ النَّاطِقَ بِحَقِّنَا وَ مَنَعُونَا فَرْضاً فَرَضَهُ اللَّهُ لَنَا مَا لَقِيَ أَهْلُ بَيْتِ نَبِيٍّ مِنْ أُمَّتِهِ مَا لَقِينَا بَعْدَ نَبِيِّنَا صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَ آلِهِ وَ اللَّهُ الْمُسْتَعانُ عَلَى مَنْ ظَلَمَنَا وَ لَا حَوْلَ وَ لَا قُوَّةَ إِلَّا بِاللَّهِ الْعَلِيِّ الْعَظِيمِ.[7]

سهم ذی‌القربی که در قرآن قرین الله و رسول بیان شده است، منظور از ذی‌القربی ما هستیم. خداوند از روی رحمتش به پیامبر توصیه کرد که خمس به ما داده شود و صدقه را بر ما حرام کرد؛ چرا که ما را گرامی‌تر از آن قرار داد که از اوساخ و چرک دست مردم ارتزاق کنیم. اما آن‌ها خدا و رسول را تکذیب کرده و کتاب الله که ناطق حق ما بود را انکار کردند. اهل‌بیت هیچ پیغمبری بعد از وفات او، به اندازه‌ی ما صدمه و ظلم ندیدند.

صلاة تراویح

حضرت 32 مورد را در این حدیث بیان می‌کند. یکی از این موارد، صلاة تراویح است. صلاة تراویح نوافل نماز در ماه مبارک رمضان، غیر از نوافل یومیه هستند. برخی از عامه آن را در کل ماه 600 رکعت می‌دانند که در هر شب 20 رکعت خوانده می‌شود. مالک آن را 1080 رکعت می‌داند که در شب 36 رکعت است. اما نظر امامیه آن است که این نوافل 1000 رکعت است که تا شب بیستم در هر شب 20 رکعت و در دهه‌ی آخر هر شب 30 رکعت و در شب‌های قدر هر شب 100 رکعت خوانده می‌شود که در مجموع 1000 هزار رکعت می‌شود.[8]

فقهای امامیه قائلند که این نوافل باید فرادا به جای آورده شود و جماعت بدعت است.

    • سید مرتضی در «الانتصار» پس از اینکه بیان می‌کند منع از جماعت در نوافل ماه رمضان از اختصاصات امامیه است و امامیه بر آن اجماع دارند، می‌نویسد:

و يمكن أن يعارضوا في ذلك بما يروونه عن عمر بن الخطاب، من قوله و قد رأى اجتماع الناس في صلاة نوافل شهر رمضان: بدعة و نعمت البدعة، فاعترف بأنها بدعة و خلاف السنة، و هم يروون عن النبي (صلى الله عليه و آله) أنه قال: كل بدعة ضلالة و كل ضلالة في النار.[9]

تعارض عامه با امامیه در این مورد به دلیل روایتی است که از عمر بن خطاب نقل کرده‌اند که این جماعت بدعت است، اما خوب بدعتی است؛ یعنی خود اعتراف به بدعت بودن آن و مخالفت این عمل با سنت کرده است. این مسئله در حالی است که عامه از پیغمبر خدا (صلی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلم) نقل کرده‌اند که هر بدعتی ضلالت است و هر ضلالتی در آتش است.

    • شیخ طوسی نیز در «الخلاف» بیان کرده است:

دليلنا: إجماع الفرقة، فإنهم لا يختلفون في أن ذلك بدعة. و أيضا روى زيد بن ثابت ان النبي (صلى الله عليه و آله) قال: «صلاة المرء في بيته أفضل من صلاته في المسجد إلا المكتوبة». و روت عائشة: ان النبي (صلى الله عليه و آله) صلى في المسجد، فصلى بصلاته ناس، ثم صلى في القابلة فكثر الناس، ثم اجتمعوا في الليلة الثالثة فلم يخرج إليهم رسول الله (صلى الله عليه و آله)، فلما أصبح قال: «رأيت الذي صنعتم فلم يمنعني من الخروج إليكم إلا أني خشيت أن يفرض عليكم». و روي عن عمر أنه أمر أن تصلى التراويح جماعة، و أمر بإخراج القناديل، ثم قال: هي بدعة و نعمت البدعة هي. فصرح عمر بأنها بدعة و النبي (صلى الله عليه و آله) قال: «كل بدعة ضلالة، و كل ضلالة في النار».[10]

    • همچنین علامه در «تذکرة الفقهاء» نوشته است:

محل الجماعة الفرض دون النفل‌ إلاّ في الاستسقاء و العيدين مع اختلال بعض الشرائط عند علمائنا ـ خلافا للجمهور ـ لأنّ زيد بن ثابت قال: جاء رجال يصلّون صلاة رسول الله (صلی الله علیه و آله و سلم) فخرج مغضبا و أمرهم أن يصلّوا النوافل في بيوتهم.[11]

جماعت تنها در نمازهای فریضه است، نه در نوافل، مگر در نماز استسقاء و نماز عیدین، برخلاف نظر جمهور که نوافل را به جماعت اقامه می‌کنند؛ عدم شرعیت جماعت در نوافل بدان جهت است که زید بن ثابت از اصحاب رسول خدا (صلی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلم) بیان کرده که بعضی از مردم به نماز نافله‌ی پیغمبر خدا (صلی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلم) اقتدا می‌کردند، حضرت ناراحت شد و امر کرد نماز نافله را به تنهایی در خانه بخوانند.