96/11/28
بسم الله الرحمن الرحیم
اعمال حج تمتع
موضوع: اعمال حج تمتع
در این مسئله، سیدنا الاستاد، پنج فرع بیان کرده است:
فرع اول: وجوب طواف نساء برای خانم ها
آیا طواف نساء برای خانم‌ها واجب است، تکلیفا یا وضعا یا هر دو؟
اگر گفتیم وضعا واجب است، دیگر شوهر حق استمتاع به او ندارد.
فرع دوم: وجوب طواف نساء بر خنثی
آیا طواف نساء برای خنثی واجب است، تکلیفا یا وضعا یا هر دو؟
فرع سوم: وجوب طواف نساء بر ناسک خصی
آیا طواف نساء برای خصی واجب است، تکلیفا یا وضعا یا هر دو؟
فرع چهارم: وجوب طواف نساء بر صغیر ممیز
آیا طواف نساء برای صغیر ممیز واجب است، تکلیفا یا وضعا یا هر دو؟
فرع پنجم: وجوب طواف نساء بر صغیر غیر ممیز
آیا طواف نساء برای غیر ممیز یا ولیاو واجب است، تکلیفا یا وضعا یا هر دو؟
نسبت به این فروع، مرحوم نراقی در «لا یختصّ وجوب ذلك الطواف بالرجال ، ولا بمن من شأنه الوطء ، بل یجب على كلّ أحد ، رجلا كان أو امرأة أو صبیا أو همّا لا یقدر على الوطء أو خصیا ، بالإجماعین».[1]
مهم این است که از روایات بتوانیم علی کل احد را ثابت کنیم.
پس باید روایات ملاحظه شود که بعضی از آنها جزء عناوین مطلقه است و بعضی در عناوین مخصوصه است:
طائفه اول: روایاتی که مفاد آنها این است که از لوازم حج تمتع، طواف نساء است:
منها: «مُحَمَّدُ بْنُ الْحَسَنِ بِإِسْنَادِهِ عَنْ سَعْدِ بْنِ عَبْدِ اللَّهِ عَنِ الْعَبَّاسِ وَ الْحَسَنِ عَنْ عَلِی عَنْ فَضَالَةَ عَنْ مُعَاوِیةَ وَ عَنْهُ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ الْحُسَینِ عَنْ صَفْوَانَ عَنْ مُعَاوِیةَ عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ ع أَنَّهُ قَالَ فِی الْقَارِنِ لَا یكُونُ قِرَانٌ إِلَّا بِسِیاقِ الْهَدْی وَ عَلَیهِ طَوَافٌ بِالْبَیتِ وَ رَكْعَتَانِ عِنْدَ مَقَامِ إِبْرَاهِیمَ وَ سَعْی بَینَ الصَّفَا وَ الْمَرْوَةِ وَ طَوَافٌ بَعْدَ الْحَجِّ وَ هُوَ طَوَافُ النِّسَاءِ وَ أَمَّا الْمُتَمَتِّعُ بِالْعُمْرَةِ إِلَى الْحَجِّ فَعَلَیهِ ثَلَاثَةُ أَطْوَافٍ بِالْبَیتِ وَ سَعْیانِ بَینَ الصَّفَا وَ الْمَرْوَة ِ وَ قَالَ أَبُو عَبْدِ اللَّهِ ع التَّمَتُّعُ أَفْضَلُ الْحَجِّ وَ بِهِ نَزَل الْقُرْآنُ وَ جَرَتِ السُّنَّةُ فَعَلَى الْمُتَمَتِّعِ إِذَا قَدِمَ مَكَّةَ طَوَافٌ بِالْبَیتِ وَ رَكْعَتَانِ عِنْدَ مَقَامِ إِبْرَاهِیمَ وَ سَعْی بَینَ الصَّفَا وَ الْمَرْوَةِ ثُمَّ یقَصِّرُ وَ قَدْ أَحَلَّ هَذَا لِلْعُمْرَةِ وَ عَلَیهِ لِلْحَجِّ طَوَافَانِ وَ سَعْی بَینَ الصَّفَا وَ الْمَرْوَةِ وَ یصَلِّی (عِنْدَ كُلِّ طَوَافٍ) بِالْبَیتِ رَكْعَتَینِ عِنْدَ مَقَامِ إِبْرَاهِیمَ ع وَ أَمَّا الْمُفْرِدُ لِلْحَجِّ فَعَلَیهِ طَوَافٌ بِالْبَیتِ وَ رَكْعَتَانِ عِنْدَ مَقَامِ إِبْرَاهِیمَ وَ سَعْی بَینَ الصَّفَا وَ الْمَرْوَةِ وَ طَوَافُ الزِّیارَةِ وَ هُوَ طَوَافُ النِّسَاءِ وَ لَیسَ عَلَیهِ هَدْی وَ لَا أُضْحِیةٌ».[2]
در این روایت آمده که سه طواف در متمتع است که یکی طواف عمره است و یکی طواف حج و دیگری طواف نساء است که در بعضی از روایات به آن تصریح شده است.
حال اگر طواف النساء ماهیت حج تمتع باشد یا از لوازم لازم آن باشد، با طائف کار نداریم که مرد باشد یا زن باشد و صبی باشد یا نباشد و...
اشکال: این روایت فقط در طواف تمتع است نه در قران و افراد.
جواب: در ذیل همین حدیث تصریح می‌کند که در قران و افراد هم آمده است.
منها: «وَ بِإِسْنَادِهِ عَنِ الْحَسَنِ بْنِ مَحْبُوبٍ عَنْ عَلِی بْنِ رِئَابٍ عَنِ الْفُضَیلِ بْنِ یسَارٍ عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ الْقَارِنُ الَّذِی یسُوقُ الْهَدْی عَلَیهِ طَوَافَانِ بِالْبَیتِ وَ سَعْی وَاحِدٌ بَینَ الصَّفَا وَ الْمَرْوَةِ وَ ینْبَغِی لَهُ أَنْ یشْتَرِطَ عَلَى رَبِّهِ إِنْ لَمْ تَكُنْ حَجَّةً فَعُمْرَةً».[3]
نکته: اگر این شبهه در این روایت نباشد که در مقام بیان نبوده، فرمایش مرحوم نراقی و سیدنا الاستاد تمام می‌شود مگر مواردی که نص بر آن باشد مثل ممیز و غیر ممیز بخاطر حدیث رفع.
طائفه دوم: روایاتی که در ابواب طواف آمده است:
منها: «وَ رَوَاهُ الشَّیخُ بِإِسْنَادِهِ عَنْ مُوسَى بْنِ الْقَاسِمِ عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ سِنَانٍ عَنْ إِسْحَاقَ بْنِ عَمَّارٍ عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ: لَوْ لَا مَا مَنَّ اللَّهُ بِهِ عَلَى النَّاسِ مِنْ طَوَافِ الْوَدَاعِ لَرَجَعُوا إِلَى مَنَازِلِهِمْ وَ لَا ینْبَغِی لَهُمْ أَنْ یمَسُّوا نِسَاءَهُمْ یعْنِی لَا تَحِلُّ لَهُمُ النِّسَاءُ حَتَّى یرْجِعَ فَیطُوفَ بِالْبَیتِ أُسْبُوعاً آخَرَ بَعْدَ مَا یسْعَى بَینَ الصَّفَا وَ الْمَرْوَةِ- وَ ذَلِكَ عَلَى الرِّجَالِ وَ النِّسَاءِ وَاجِبٌ».[4]
مغنی،[5] مسئله 2557 تا سه مسئله می‌گوید که اهل سنت قائلند که حلیت نساء با طواف وداع است و تصریح می‌کنند که طواف نساء در کار نیست و می‌گویند سه طواف است: طواف قرون، طواف زیارت، طواف وداع.
این دو طائفه جزء مطلقات است.
طائفه سوم: روایات خاصه
منها: «مُحَمَّدُ بْنُ یعْقُوبَ عَنْ عِدَّةٍ مِنْ أَصْحَابِنَا عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدٍ عَنِ الْحَسَنِ بْنِ عَلِی بْنِ یقْطِینٍ عَنْ أَخِیهِ الْحُسَینِ بْنِ عَلِی بْنِ یقْطِینٍ قَالَ: سَأَلْتُ أَبَا الْحَسَنِ ع عَنِ الْخِصْیانِ وَ الْمَرْأَةِ الْكَبِیرَةِ أَ عَلَیهِمْ طَوَافُ النِّسَاءِ قَالَ نَعَمْ عَلَیهِمُ الطَّوَافُ كُلِّهِمْ».[6]
