« فهرست دروس
درس خارج فقه استاد سیدحسن مرتضوی

96/06/27

بسم الله الرحمن الرحیم

اعمال حج تمتع

 

موضوع: اعمال حج تمتع

 

نظریه اول در فرع دوم از جهت اول در فرع پنجم، کفایت روزه بالجمله مطلقا می‌باشد. یعنی اینکه روزه روز هفتم چه با عذر ترک شده باشد و یا با اختیار ترک شده باشد.

عبارت جواهر در جلسه قبل عرض شد.

دلیل بر بالجمله و مطلق:

اطلاق روایت عبدالرحمن که ح 1 از باب 52 و اطلاق معتبره ازرق از این باب دال بر این است.

کیفت اطلاق در حدیث عبدالرحمن واضح است، چون حضرت در این فرض فرمودند که کفایت می‌کند و به صورت مطلق بود، یعنی شامل ترک عمدی و ترک عذری می‌شود.

اما بحث در اطلاق معتبر ازرق است که صاحب جواهر می‌گوید مطلق است، به اینکه شخصی که مثلا یک ساعت قبل از اذان صبح روز هشتم وارد مکه شده و این روز را روزه گرفته است، حال همین شخص در یک ساعت قبل از اذان صبح در روز هفتم از یکی از مواقیت محرم شده است و در این روز هم می‌توانسته روزه بگیرد و اگر نگرفته، یا عذری داشته مثل ضعف و یا اینکه عمدا روزه نگرفته است. اگر عذر داشته باشد، جای تاملی نیست که روزه صحیح است و اگر بدون عذر روزه نگرفته است. بر این اساس معنای کلمه «قدم یوم الترویه» می‌شود روز ترویه (هشتم) را روزه گرفته است و این مبتنی نشده که با عذر روزه نگرفته باشد، پس این صحت روزه روز هشتم شامل جایی که فرد روز هفتم را با عذر روزه نگرفته یا عمدا روزه نگرفته، می‌شود.

متن جواهر: «فان القدوم یوم الترویة لا ینافی صوم یوم قبله قبل القدوم».[1]

ادله نظریه دوم:

سیدنا الاستاذ و استادنا المحقق و اکثر علماء قائل به نظریه هستند و در مقام رد ادله نظریه اول می‌گویند سه دلیل بر کفایت وجود دارد که هیچ کدام فایده ندارد:

دلیل اول: اجماع؛

رد: دلیل لبی اطلاق ندارد.

دلیل دوم: حدیث عبدالرحمن؛

رد: این حدیث اطلاق دارد اما دو اشکال دارد: اول: ضعف سندی بخاطر وجود مفضل؛ دوم: معلوم نیست دلیل فتوای مشهور، این روایت باشد و شاید مدرک ایشان، حدیث یحیی بن ازرق باشد.

دلیل سوم: معتبره یحیی بن ازرق؛

رد: اطلاقی که صاحب جواهری ادعا کرده، از یک جهت تمام است. چون روز هفتم هم شامل روزه نگرفتن عذری و هم عمدی می‌شود. اما انصراف به عذر دارد. چون مسلمانی که می‌خواهد مکه برود، فعل حرام انجام نمی‌دهد و حتما این حاجی ضعفی یا عذر دیگری داشته نمی‌توانسته در روز هفتم روزه بگیرد. پس باید گفت ادله توالی می‌گوید روزه در صورت ترک عمدی روزه هفتم، باطل است.

اشکال بر رد: این مقدار موجب انصراف نمی‌شود. چون اگرچه فردی که روز هشتم آمده و روزه گرفته، عالم به روزه سه روز بوده، معلوم است عالم به حکم بود، حال این فرض منحصر نمی‌باشد. چون یک فرض دیگر است که روزه گرفته و عالم به روزه بوده اما جاهل هم نامیده می‌شود و آن کسی است که می‌داند سه روز هفتم و... واجب است روزه گرفته شود اما اعتقاد داشت که توالی واجب نیست و با این انصراف از بین می‌رود.

قسمت دوم فرع پنج:

سیدنا الاستاذ می‌فرمایند: «و یشترط أن یكون الصوم بعد الإحرام بالعمرة، و لا یجوز قبله، و لو لم یتمكن من صوم السابع صام الثامن و التاسع و أخر الیوم الثالث إلى بعد رجوعه من منى، و الأحوط أن یكون بعد أیام التشریق‌ای الحادی عشر و الثانی عشر و الثالث عشر».[2]

در این قسمت، چند مرحله دارد:

اول: روزه هفتم چگونه است و روزهایی که در روایات بیان شده، منظور از آنها چیست؟

و بقیه مطالب ان شاء الله بعد از دهه محرم خواهد آمد.

 


[1] جواهر الکلام، محمد حسن جواهری، ج19، ص170.
[2] تحریرالوسیله، امام خمینی، ج1، ص448.
logo