دلالت تصوری و تصدیقی/كيفية استعمال المجازي /المقدمة

موضوع: المقدمة/كيفية استعمال المجازي /دلالت تصوری و تصدیقی

دلالت تصوریه و تصدیقیه

دلالت وضعیه، دلالت تصوریه، تابع اراده نیست.بلکه دلالت تصوریه، تابع علم به وضع است.کسی که علم دارد که این لفظ برای این معنی وضع شده.ولو از برخورد دو جسم بشنود، قهراً به طور قهری منتقل میشه به اون معنی. در دلالت تصوریه، علم به وضع باعث میشه که منتقل به معنی باشه.

حتی اگر متکلم قرینه بر خلاف بیاورد و بگوید رأیت اسدا یرمی. این یرمی قرینه است بر اینکه مقصود از اسد رجل شجاع است ولی باز هم وقتی که ما این جمله را می شنویم انتقال به حیوان مفترس پیدا می کنیم.گرچه میگوییم مقصود آن نیست.مقصود حیوان مفترس نیست ولی انتقال حاصل می شود.

در بحث ما اینکه بعضی ها گفته اند که دلالت تابع اراده است.مرحوم صاحب کفایه می خواهد بگوید دلالت وضعیه و دلالت تصوریه تابع اراده نیست.که دیروز سه تا استدلال از مرحوم.آخوند برای اینکه اراده نقش داشته باشه یعنی برای نقد این گفتیم.اما این که صاحب فصول امده گفته که دو تا از اعلام یعنی ابن سینا و خواجه نصیر دلالت را تابع اراده دانسته اند.صاحب فصول گفته آن دو بزرگوارابن سینا و خواجه نصیر قائل به تبعیت هستند.مرحوم آخوند می فرمایند که آنها مقصودشان از دلالت و تبعیت دلالت، اراده دلالت وضعیه ودلالت تصوریه نیست بلکه مقصود آنها از دلالت دلالت تصدیقی است.

حالا که بحث دلالت تصدیقی رسیدیم باید توضیح دهیم که یک دلالت تفهیمی داریم که دلالت تفهیمی اسم دیگری هم دارد دلالت تصدیقی اولی دلالت تفهمی و تصدیقی اولی یعنی استعمال لفظ.برای تفهیم و فهماندن معنای.این دلالت تصدیقی اولی یا تفهیمی هست.

نکته

در این دلالت دو نکته اثر گذار است:

    1. احرازاین که متکلم در مقام بیان و در مقام تفهيم در مقام فهماندن مطلب به مخاطب است.اگر این مطلب احراز نشد.و همین گونه مشروط و منوط به اینکه قرینه متصلی در کلام نباشد. قرینه متصلی در کلام نباشد چون قرینه متصل مانع از تحقق ظهوراست.وقتی در مقام. تفهیم بود و قرینه متصل هم در کلام نداشت.می‌توانیم مفاد کلام را.به متکلم نسبت بدهیم و اسناد بدهیم. می‌توانیم بگوییم ظهور کلام متکلم این است ما قال متکلم این است دلالت تصدیقی ثانیه کشف از مراد جدی مولاستدر تصدیقی اولی به گفته مولا می رسیم.

می گوییم مولا این را گفت در تصدیق یک ثانیه می گوییم دلالت تصدیقی ثانی.اضافه از این که در مقام بیان است و قرینه متصلی بر خلاف ظهور اقامه نکرده باید قرینه منفصل هم در کلام نباشد.اینجاست که می گوییم مقام اثبات و مفاد.مقام اثبات با واقع عقلی تطابق دارد.

    2. در دلالت تصدیقی ثانی اراده نقش دارد دلالت تابع اراده است.ولی این به مبحث ما که بحث وضع است. ارتباطی ندارد.حالا کلام و دلالت تصوریه نه تصوریه.آقای خویی در اینجادیه مطلبی در محاضرات دارد و آن مطلب این است که گرچه مشهور همین رو میگه میگن که صاحب کفایه گفته که دلالت تابع اراده نیست. در باب وضع، دلالت تصوریه را تابع اراده نمی دانند ولی بر طبق مسلکی که ما داریم که مسلک تعهد مسلک مسلک تعهد است که در باب وضع گفتیم بر طبق مسلک تعهد ناگزیریم که بیاییم دلالت تابع اراده بدانیم چون مسلک تعهد دلالت تصوریه را به وضع مربوط نمی داند. مسلک تموم شد .

محاضرات ج1ص99