اشکالات استعمال لفظ در لفظ/الوضع /المقدمة

موضوع: المقدمة/الوضع /اشکالات استعمال لفظ در لفظ

اشکالات استعمال لفظ در لفظ

اگر اسستعمال شخص لفظ باشد، و قصد حکایت داشته باشد اشکال و جوابش را مطرح کردیم که عبارت بود از اشکال دال و مدلول و مرحوم آخوند جواب دادند تباین ذاتی در دال و مدلول تباین ذاتی شرط نیست و ما لفظ زید را به اعتیاری دال و به اعتباری دیگر مدلول است که تغلیر اعتباری می شود.

اشکال دوم

اشکال دیگرش این بود که قضیه لفظیه( موضوع ، محمول و نسبت) وذهنیه( مفهوم زید، لفظ و نسبت) اگر زید رابدون در نظر رفتن موضوع باشد چون اشکال این بود که لفظ زید حاکی از چیزی نیست در حالی که هیچ کسی را به این قائل نشده که قضیه بدون موضوع و محمول و نسبت باشد. برایرفع این اشکال خواستند این محذوررا رفع کنند.

جواب:

در بعضی از قضایا حتماً باید حاکی باشد مثل زیدٌ قائمٌ، زیدٌ آکلٌ وحتما باید یک موضوعی باشد تا حاکی باشد ومطابقی در خارج دارد ولی در قضیه انسانٌ نوعٌ جای موضوع و محمول ذهن است . گاهی بایک ضربه به معنی منتقل می شوید عقلاً در زیدٌ قائمٌ انتقال صورت می گیرد ولو از طریق لفظ نباشد در زید لفظ وقتی حیثیت دلالتش را در نگیریم انتقال صورت می گیردولو از طریق لفظ نباشد.

قضایای ذهنیه به دو دسته تقسم می شود:

گاهی لفظ حاکی است و گاهی با لفظ موضوع را ایجاد می کنیم .

شخص زید را وقتی موضوع قرار می گیریم خود لفظ صورتی در ذهن ما ایجاد می کند و موضوع می شود برای قضیه ذهنیه و سه جز تأمین می شودومحذور دو جز بودن برطرف می شود.

«فان الموضوع في قولنا: زيد لفظ أو ثلاثى، إذا اريد به شخصه، شخص ذلك اللفظ الذي هو من مقولة الكيف لا انه لفظ- و بديهى ان اللفظ، لا يحتاج في حضوره في الذهن إلى أي‌ واسطة، لامكان‌ ايجاده‌ على ما هو عليه و اثبات المحمول له- فعليه فالقضية، مركبة من اجزاء ثلاثة: الموضوع، و هو ذات اللفظ و شخصه، و المحمول، و هو لفظ، أو ثلاثى مع النسبة بينهما»[1]

آقای خویی و روحانی محذور استعمال لفظ در لفظ را وارد ندانستند .

منتقی الاصول ج1ص161 -162

محاضرات ج1ص99

این تحلیل های لغوی در مقابل هرمونتیک خیلی مهم است